Με αφορμή την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ Βάρδια, ο σκηνοθέτης Γρηγόρης Ρέντης περιγράφει αποκλειστικά στα Ναυτικά Χρονικά την εμπειρία του πάνω στο πλοίο και αναφέρεται στη σύλληψη της ιδέας για τη δημιουργία ενός τέτοιου ντοκιμαντέρ.
Ποια ήταν η αφορμή για τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ;
Ήρθα σε επαφή με τον κόσμο του maritime security μέσα από τον θείο μου, ο οποίος ανήκε στο πρώτο κύμα μισθοφόρων που δραστηριοποιήθηκαν στην περιοχή η οποία έγινε αργότερα γνωστή ως High Risk Area. Με γοήτευσαν ο μύθος της πειρατείας, η περιπέτεια και η αίσθηση ότι βρίσκεσαι στην άκρη του πολιτισμού. Κάπως έτσι ξεκίνησα την έρευνά μου, έβγαλα ναυτικό φυλλάδιο και πήρα την απόφαση να γνωρίσω αυτόν τον κόσμο από κοντά.
Πώς θα αξιολογούσατε την εμπειρία σας πάνω στο πλοίο; Αποτυπώνοντας την καθημερινότητα των ναυτικών, πόσο σημαντική θεωρείτε ότι είναι η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας για την παγκόσμια οικονομική ευημερία;
Ήταν μια μοναδική εμπειρία, η οποία θα με ακολουθεί για πάντα. Αφενός, επειδή δεν είχα ξανακάνει ένα τόσο μακρινό και ιδιαίτερο ταξίδι και, αφετέρου, διότι γνώρισα από κοντά ανθρώπους πολύ διαφορετικούς από εμένα. Ενδεχομένως να ακούγεται προφανές, αλλά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού συνειδητοποίησα πόσο εκτεθειμένος είσαι στους κινδύνους της θάλασσας. Από τη μία, η ίδια η θάλασσα, ο καιρός και οι αλλαγές που προκύπτουν και, από την άλλη, κίνδυνοι όπως αυτός της πειρατείας ή των τρομοκρατικών επιθέσεων. Φυσικά και η ασφάλεια είναι απαραίτητη και, κυρίως, η σωστή πρόβλεψη και ο σχεδιασμός αυτής της ασφάλειας. Όπως φαίνεται άλλωστε και από τις πρόσφατες εξελίξεις, η διατάραξη της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, καθώς λόγω του κινδύνου τα πλοία συχνά αναγκάζονται να ακολουθήσουν άλλες διαδρομές, και αυτό οδηγεί σε τεράστιες καθυστερήσεις στην παράδοση των εμπορευμάτων και σε ραγδαία άνοδο των τιμών.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε, προσπαθώντας να αποτυπώσετε σε φιλμ μια ιστορία γύρω από ένα τόσο απαιτητικό ζήτημα;
Πιστεύω πως το πιο δύσκολο ήταν να βρεθεί πρόσβαση σε ένα πλοίο που έκανε αυτή τη διαδρομή, που, μετά από αρκετή έρευνα, εξασφαλίστηκε μέσω της ναυτιλιακής εταιρείας Μ/Maritime, η οποία, δίνοντας μεγάλη σημασία σε θέματα ασφάλειας, αγκάλιασε και στήριξε την ταινία με ουσιαστικό τρόπο. Μια άλλη δυσκολία ήταν να βρεθούν οι σωστοί χαρακτήρες, οι οποίοι θα μας έδιναν ο καθένας μια διαφορετική είσοδο στον κόσμο των μισθοφόρων.
Ποια είναι, για εσάς, τα σημεία που διαφοροποιούν την καλλιτεχνική δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ από μια fiction ταινία;
Πιστεύω πως μυθοπλασία και τεκμηρίωση είναι τα άκρα ενός φάσματος και, άρα, μια ταινία δεν είναι απαραίτητο να είναι μόνο το ένα ή το άλλο. Η Βάρδια είναι μια ταινία τεκμηρίωσης, που κλείνει το μάτι στη μυθοπλασία. Ήθελα, αποφεύγοντας μια δημοσιογραφική προσέγγιση, να προσκαλέσω τον θεατή σε μια βιωματική εμπειρία, να μεταφέρω την αίσθηση του να βρίσκεσαι εκεί, εν πλω. Στην ταινία, η γραμμή μεταξύ μυθοπλασίας και τεκμηρίωσης, αναπαράστασης και εξάσκησης, κατάθεσης και ερμηνείας είναι θολή, σαν να εισέρχεσαι σε μια προσομοίωση.
Τι ήταν αυτό που σας τράβηξε, σε προσωπικό επίπεδο, το ενδιαφέρον γύρω από τη συγκεκριμένη ιστορία;
Η Βάρδια ακολουθεί τρεις μισθοφόρους που προστατεύουν εμπορικά πλοία από τους πειρατές στα ύδατα ανοιχτά της Σομαλίας. Αν και ο καθένας βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο της ζωής του, όλοι τους μοιράζονται την ίδια προσμονή: να αναμετρηθούν με τον εχθρό. Με έναν τρόπο, αυτή η αίσθηση επιφυλακής μού είναι γνώριμη, όχι περιμένοντας πειρατές φυσικά, αλλά περιμένοντας να βγω στην επαγγελματική ζωή τα χρόνια της κρίσης, όταν με έναν τρόπο μια αόρατη απειλή μάς έβαλε όλους να επαναπροσδιορίσουμε τι είναι πραγματικά σημαντικό.
Ιδανικά, τι είναι αυτό που θα θέλατε να έχει αποκομίσει ο θεατής μετά το τέλος της ταινίας σας;
Περιγράφοντας έναν κόσμο σε βάρδια, η ταινία επιδιώκει να μας φέρει σε επαφή με τη δική μας αναμονή για κάτι μεγάλο, που μπορεί και να μην έρθει ποτέ. Και πολλές φορές, προσμένοντας αυτή τη μεγάλη στιγμή, συνειδητοποιούμε ότι η ζωή μάς προσπερνά.
O κ. Δημήτρης Ορφανός, HSQE Manager, DPA/CSO της M/Maritime, πλοίο της οποίας χρησιμοποιήθηκε για τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ υπογραμμίζει τη σημασία των ένοπλων φρουρών για τη ναυτική ασφάλεια. Κατά τον ίδιο: «O ρόλος των ένοπλων φρουρών είναι κρίσιμος για την ασφάλεια των ναυτικών μας σε συγκεκριμένες περιοχές του κόσμο.
»Οι ένοπλοι φρουροί είναι ουσιαστικά η μόνη άμεση βοήθεια που μπορούν να έχουν τα πληρώματα μας επάνω στο πλοίο, εφόσον είναι άτυχοι και χρειαστεί να αντιμετωπίσουν μια ένοπλη πειρατική συμμορία η οποία σκοπεύει να καταλάβει το καράβι και τους ανθρώπους επάνω σε αυτό για λύτρα.
»Από αυτή την άποψη, η δουλειά τους είναι αποφασιστικής σημασίας για εμάς δεδομένου ότι διασφαλίζουν ότι οι ναυτικοί, είτε επάνω στα δικά μας πλοία, είτε επάνω σε οποιοδήποτε άλλο πλοίο, δε θα αντιμετωπίσουν μη αποδεκτούς κινδύνους. Οι υπηρεσίες τους, συχνά αόρατες όπως και οι υπηρεσίες των ναυτικών που προστατεύουν, διασφαλίζουν ένα αποτελεσματικό διεθνές εμπόριο, επιτρέποντας σε όλους εμάς να απολαμβάνουμε τις ζωές μας στην στεριά ως έχουν.
»Στην M/Maritime, μεριμνούμε έτσι ώστε να διασφαλίζουμε ότι οι ένοπλοι φρουροί στους οποίους εμπιστευόμαστε την ασφάλεια των πληρωμάτων μας και τις ευθύνες της Εταιρείας μας σε περίπτωση πειρατείας, είναι άνθρωποι που μπορούν να φέρουν εις πέρας το έργο που χρειαζόμαστε να επιτελέσουν, αλλά συγχρόνως διαθέτουν την ακεραιότητα, τον επαγγελματισμό και την έννομη κουλτούρα που ταιριάζει με αυτή της Εταιρείας μας.
»Οι ένοπλοι φρουροί, είναι οι μόνοι άνθρωποι που απασχολούμε οι οποίοι μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν θανατηφόρα δύναμη έτσι ώστε να υπερασπιστούν τους ναυτικούς μας. Η σημασία του έργου τους και ο τρόπος με τον οποίο το επιτελούν δεν μπορούν να υπερτονιστούν. Είμαστε υπερήφανοι για τους ένοπλους φρουρούς που απασχολούμε στα πλοία μας; Έχουν επιλεχθεί με προσοχή ώστε να πληρούν αυτά ακριβώς τα πρότυπα.
