Σε εξίσωση για δυνατούς καθίσταται η ανανέωση του ακτοπλοϊκού μας στόλου με δεδομένο ότι ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 28 έτη και ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα μεταχειρισμένα πλοία που να πληρούν τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς. Ως εκ τούτου η μόνη λύση είναι η κατασκευή νέων πλοίων, ωστόσο τα προβλήματα που τίθενται είναι ποικίλα, με τα σημαντικότερα να είναι το είδος καυσίμου που θα χρησιμοποιούν τα νέα αυτά πλοία και πώς θα χρηματοδοτηθούν.
Τα παραπάνω αναφέρει η 22η ετήσια εμπεριστατωμένη μελέτη για την Ελληνική Ακτοπλοΐα που εκπονείται και διανέμεται από την XRTC Business Consultants Ltd. «Η απροθυμία των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν την ακτοπλοϊκή αγορά καθώς και τα δυσχερή οικονομικά αποτελέσματα των ακτοπλοϊκών εταιρειών αποτελούν τροχοπέδη στην ανανέωση του στόλου», σημειώνεται στη μελέτη.
«Η ακτοπλοϊκή αγορά καλείται να βρει τεχνικές λύσεις για τη ναυπήγηση νέων πλοίων φιλικών προς το περιβάλλον, αλλά και σημαντικά κεφάλαια. Αναμφισβήτητα, τα φιλικά προς το περιβάλλον πλοία μεσαίου και μεγάλου μεγέθους δεν μπορούν να έχουν μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα, αφού δεν έχουν επιτευχθεί τεχνολογικά οι βιώσιμες λύσεις για την αντικατάσταση των καυσίμων τους από ανανεώσιμες πηγές. Επί της ουσίας, όσο διαρκεί η έρευνα και ανάπτυξη εναλλακτικών καυσίμων, η τεχνική απάντηση στην προσφορά φιλικού προς το περιβάλλον πλοίου, αξιοποιεί τις οικονομίες κλίμακος (π.χ. τα νεόκτιστα πλοία του ομίλου Grimaldi στην Αδριατική) καθώς επίσης και τη μείωση του βάρους του ίδιου του πλοίου (π.χ. τα πλοία Aero του ομίλου Attica που δρομολογήθηκαν στο Σαρωνικό)», τονίζεται χαρακτηριστικά.
Μεταφορικό Έργο
Το μεταφορικό έργο των επιβατών το 2022, σημείωσε αύξηση της τάξης του 36%, φτάνοντας τη διακίνηση των 17,5 εκατ. επιβατών, ενώ η αύξηση στην κίνηση των οχημάτων ανήλθε στο 12% φτάνοντας τα 3,7 εκατ. οχήματα, σύμφωνα με τη μελέτη της XRTC.
Κι ενώ το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου του 2022 το μεταφορικό έργο των ακτοπλοϊκών εταιρειών σημείωσε αύξηση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου του 2022 και τα ζοφερά γεγονότα που επακολούθησαν, επηρέασε αρνητικά την παγκόσμια οικονομία οδηγώντας σε τεράστιες αυξήσεις τιμών στα καύσιμα και σε άλλα βασικά προϊόντα και πρώτες ύλες, ενώ διαταράχτηκαν οι εφοδιαστικές αλυσίδες, οι μεταφορές και οι αγορές χρήματος και κεφαλαίου, επιφέροντας μεγάλη αβεβαιότητα για το άμεσο μέλλον.
Μετά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις των διεθνών τιμών του πετρελαίου και τον υπερδιπλασιασμό των τιμών των ναυτιλιακών καυσίμων, τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια το καλοκαίρι του 2022 ήταν έως και 35% ακριβότερα σε σχέση με το 2021.
Καύσιμα
Το 2022 η μέση τιμή των καυσίμων VLSFO Bunker Prices (0.5% Sulphur), Rotterdam έφτασε στα $729 έναντι $506 to 2021. Η αντίστοιχη τιμή από την αρχή του 2023 έχει διαμορφωθεί στα €555, μείωση δηλαδή κατά 24% αλλά εξακολουθεί να παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
Το κόστος καυσίμων σε κανονικές περιόδους αποτελούσε κατά μέσο όρο το 40% των λειτουργικών δαπανών των πλοίων. Με τις υπέρογκες αυξήσεις των τιμών των καυσίμων, αρχής γενομένης από το τέταρτο τρίμηνο του 2021, το κόστος καυσίμων εκτοξεύτηκε στο 56% των λειτουργικών δαπανών των πλοίων, σύμφωνα με τα στοιχεία των Μεγάλων εταιρειών.
Τουριστική κίνηση
Το 2022 η εισερχόμενη τουριστική κίνηση ανήλθε στα 27,8 εκατ. τουριστών, αυξημένος κατά 89% σε σχέση με το 2021 πλησιάζοντας το υψηλό των 31 εκατ. τουριστών του 2019.
Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις σε ονομαστικούς όρους αυξήθηκαν κατά 68,3% το 2022 σε σχέση με το 2021, φθάνοντας στο 97,2% του αντίστοιχου επιπέδου εισπράξεων του 2019. Η αύξησή τους όμως σε πραγματικούς όρους, όπως προσεγγίζεται βάσει του σταθμισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή για τον τουρισμό, για το 2022 ανήλθε σε 48,9% έναντι του 2021, με ποσοστό ανάκτησης σε σταθερές τιμές 90,2%. Το 2022 οι αφίξεις μη κατοίκων κατέγραψαν αύξηση 89,3% έναντι του 2021, με ποσοστό ανάκτησης 88,8%. Σε σχέση με τις ανταγωνίστριες χώρες η Ελλάδα παρέμεινε στην τέταρτη θέση από πλευράς αφίξεων (μετά την Ισπανία, την Ιταλία και την Τουρκία), έχοντας αυξήσει το μερίδιό της στις αφίξεις ταξιδιωτών σε σχέση με τις ανταγωνίστριες χώρες.
Σύμφωνα με την έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, εκφράζεται συγκρατημένη αισιοδοξία για την πορεία του ελληνικού τουρισμού το 2023. Η ανάκαμψη του τουριστικού τομέα αναμένεται να συνεχιστεί, αλλά με βραδύτερους ρυθμούς, λόγω των πληθωριστικών πιέσεων, της υποτονικής οικονομικής ανάπτυξης και του συνεχιζόμενου πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, επισημαίνει η έκθεση και προσθέτει: «Το αυξημένο κόστος ζωής αναμένεται να οδηγήσει σε μετατόπιση των προτιμήσεων των ταξιδιωτών υπέρ φθηνότερων προορισμών και πλησιέστερων στον τόπο διαμονής τους».
Απεικόνιση της ακτοπλοϊκής αγοράς
Το καλοκαίρι του 2023, 150 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούν καθημερινά 115 νησιά της χώρας, είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους. H XRTC κατηγοριοποιεί τις 33 εταιρείες σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος του στόλου τους, το είδος των πλοίων τους και τα χαρακτηριστικά τους αλλά και τη δημοσιοποίηση των οικονομικών τους στοιχείων.
Έτσι στην πρώτη κατηγορία των «Μεγάλων Εταιρειών» συμπεριλαμβάνονται η ATTICA, η ΑΝΕΚ (εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών) και οι ΜΙΝΩΙΚΕΣ, μέρος του ιταλικού ομίλου Grimaldi, οι οποίες πέραν των στόλων τους δημοσιοποιούν τα οικονομικά τους στοιχεία, τα οποία χρησιμεύουν στην εις βάθος ανάλυσή τους. Η εταιρεία Seajets παρά τον μεγάλο στόλο της, συμπεριλαμβάνεται στις «Μεσαίες Εταιρείες» εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν δημοσιεύει τα οικονομικά της στοιχεία και δεν συμπεριλαμβάνεται στην οικονομική ανάλυση της XRTC.
Στις «Μεσαίες Εταιρείες» περιλαμβάνονται τέσσερις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο τόσο σε κύριες, όσο και σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές. Η μεγαλύτερη εξ’ αυτών είναι η Seajets η οποία δραστηριοποιείται κυρίως με ταχύπλοα πλοία. Οι εταιρείες Fast Ferries, Levante Ferries και Golden Star Ferries δραστηριοποιούνται με συμβατικά πλοία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η Seajets χρησιμοποιεί τα περισσότερα ταχύπλοα πλοία της μόνο κατά την υψηλή τουριστική περίοδο. Στις «Μικρότερες» εντάσσονται 26 εταιρείες.
Ανάλυση ζήτησης
Τα στατιστικά στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ), επιβεβαιώνουν αύξηση στη μεταφορική κίνηση επιβατών και οχημάτων το 2022 σε σχέση με το 2021. Όσον αφορά τους επιβάτες η αύξηση έφτασε το 36% το 2022, έναντι 44% το 2021 σε σχέση με το 2020, ενώ όσον αφορά τα οχήματα στο σύνολό τους (αυτοκίνητα και φορτηγά) έφτασε στο 12% το 2022, έναντι 37% το 2021 σε σχέση με το 2020. Σημειώνεται ότι η ΕΛΣΤΑΤ δεν έχει δημοσιοποιήσει το διαχωρισμό αυτοκινήτων και φορτηγών.
Η αύξηση του 36% στους επιβάτες το 2022 σε σχέση με το 2021 είναι πολύ μεγάλο ποσοστό που μεταφράζεται σε 4,7 εκατ. περισσότερους επιβάτες. Η αύξηση της κίνησης του 2022 για τα οχήματα μπορεί να μην είναι τόσο θεαματική όσο στους επιβάτες, είναι όμως μεγάλη αφού φτάνει το 12%, που μεταφράζεται σε 382 χιλ. οχήματα παραπάνω σε σχέση με το 2021. Επιπροσθέτως τα οχήματα ξεπέρασαν τον αντίστοιχο αριθμό μεταφερθέντων οχημάτων του 2019, έτους ρεκόρ κίνησης.
Ανάλυση λειτουργικού κόστους
Η αύξηση των Λειτουργικών Εξόδων των Μεγάλων Εταιρειών για το 2022 φτάνει το 40% σε σύγκριση με το 2021, που μεταφράζεται σε €200 εκατ. επιπλέον έξοδα. Η μεγαλύτερη αύξηση βέβαια παρατηρείται να έχουν τα καύσιμα/λιπαντικά, που ανέρχεται στο 78%. Παράλληλα και τα υπόλοιπα κόστη έχουν αυξηθεί. Συγκεκριμένα, το κόστος μισθοδοσίας έχει αυξηθεί κατά 12%, οι επισκευές κατά 19% και τα ασφάλιστρα και τα έξοδα λιμένων κατά 12%.
Οι εταιρείες στην προσπάθειά τους να ανταπεξέλθουν με το υπέρογκο κόστος των καυσίμων, συνεχίζουν τον επανασχεδιασμό των δρομολογίων των πλοίων τους λαμβάνοντας μέτρα για τη μείωση άλλων λειτουργικών τους εξόδων.
Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη τη μελέτη πατώντας εδώ.
