Mε αφορμή την έναρξη της εφαρμογής του ETS στη ναυτιλία, ο κ. Ανδρέας Μυλωνάκης, Carbon Trader & Market Analyst της Ecostart S.A. απαντά σε κρίσιμα ερωτήματα.
Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις της συμπερίληψης της ναυτιλίας στο EU ETS για τις μικρομεσαίες ναυτιλιακές εταιρείες;
Οι επιπτώσεις για τις ναυτιλιακές εταιρείες θα είναι σίγουρα σημαντικές ανεξαρτήτως μεγέθους, ωστόσο οι μικρομεσαίες ναυτιλιακές είναι αυτές που πιθανόν να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερες επιπτώσεις.
Ο λόγος είναι ότι η νέα νομοθεσία για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, που αφορά τη διέλευση από και προς ευρωπαϊκά λιμάνια, θα οδηγήσει σε αναπόφευκτη αύξηση, και μάλιστα σημαντική, του κόστους λειτουργίας των ναυτιλιακών εταιρειών. Το ερώτημα που τίθεται με τη νέα αυτή νομοθεσία είναι το εξής: «Ποιος είναι ο υπόχρεος για την καταβολή των δικαιωμάτων EUA;». Αυτό το ερώτημα θα πρέπει πλέον να απαντάται σε κάθε ναυλοσύμφωνο και ως εκ τούτου οι ναυτιλιακές εταιρείες, με τη σειρά τους, θα πρέπει να προβούν σε τροποποιήσεις των ναυλοσυμφώνων τους. Η αρχή της BIMCO για τα δικαιώματα EUA είναι «Ο ρυπαίνων πληρώνει». Πρακτικά, αυτό διαχωρίζει την υποχρέωση ανάμεσα σε ναυλωτή και πλοιοκτήτη, ώστε να καταβάλλονται τα δικαιώματα ανάλογα με τον τρόπο κατά τον οποίο ναυλώνεται το βαπόρι.
Εδώ θα ήθελα να προσθέσω ότι το 2024 είναι μια χρονιά-σταθμός για τη ναυτιλία σε παγκόσμιο επίπεδο, διότι ο στόχος για τη μείωση των ρύπων είναι κάτι το οποίο συνδέεται άμεσα με τραπεζικές δανειοδοτήσεις για τη βελτίωση και την ανανέωση του στόλου. Δεδομένου, δηλαδή, ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες θα κληθούν να ακολουθήσουν μια στρατηγική ανανέωσης του στόλου τους, θα πρέπει να επιλέγουν νεόκτιστα ή μεταχειρισμένα βαπόρια, τα οποία χρησιμοποιούν λιγότερο ρυπογόνα καύσιμα, έτσι ώστε να επιτύχουν τη χρηματοδότηση της ανανέωσης αυτής από τα τραπεζικά ιδρύματα. Αυτό συμβαίνει διότι και οι τράπεζες πλέον θα ελέγχονται για το εάν και κατά πόσο είναι «πράσινα» τα δάνεια τα οποία δίνουν στις ναυτιλιακές εταιρείες.
Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η ραχοκοκαλιά της ελληνικής ναυτιλίας είναι πλοιοκτήτες με στόλο από πέντε έως είκοσι βαπόρια, που πιθανόν να δυσκολευτούν άμεσα να ανανεώσουν τον στόλο τους, λόγω του αυξημένου κόστους, και μια τέτοια χρηματοδότηση θεωρείται τουλάχιστον αναγκαία.
Πώς λειτουργούν τα δικαιώματα ρύπων, EUA, και πώς μπορούν να αποκτηθούν;
Τα δικαιώματα ρύπων αποτελούν χρηματιστηριακό προϊόν του Χρηματιστηρίου Ενέργειας της Λειψίας (EEX). Η Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει μια συγκεκριμένη ποσότητα δικαιωμάτων, τα οποία δημοπρατούνται σε εβδομαδιαία βάση σε τέσσερις διαφορετικές χώρες, οι οποίες είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμάνια, η Πολωνία και το Βέλγιο.
Δευτερευόντως, τα EUAs μπορούν να αποκτηθούν μέσω της δευτερογενούς αγοράς, κατά την οποία η τιμή του καθορίζεται ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση η οποία υπάρχει.
Τέλος, δικαιώματα ρύπων μπορούν να αποκτηθούν με την αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης (Derivatives). Τα συμβόλαια αυτά μπορούν να έχουν διάφορες λήξεις, αλλά δεν μπορούν να ξεπερνούν σε διάρκεια το 2030.
Η Ecostart S.A., μέσω του Carbon Trading Desk που διαθέτει, παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους ενδιαφερομένους της ναυτιλιακής βιομηχανίας να επιλέξουν την πλέον συμφέρουσα γι’ αυτούς λύση.
Θεωρείτε ότι το ETS θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ευρωπαϊκής ναυτιλίας αλλά και την ευημερία των κοινωνιών της Ευρώπης;
Αρχικά θα ήθελα να σημειώσω ότι το αποτύπωμα διοξειδίου του άνθρακα από τη βιομηχανία της ναυτιλίας αποτελεί ένα αρκετά μικρό ποσοστό, το οποίο ανέρχεται σε λιγότερο από 5% του συνόλου των ρύπων. Λαμβάνοντας υπόψη, λοιπόν, αυτή τη μελέτη, η επιθετική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους ρύπους της ναυτιλίας φαίνεται να αποτελεί μια μη ρεαλιστική λύση για τη μετάβαση σε ένα καθαρό περιβάλλον. Η ΕΕ έχει ορίσει το 2050 ως καταληκτική ημερομηνία για την ολική μετάβαση στην «πράσινη εποχή», θεωρώντας ως σημαντικό φορέα τον ναυτιλιακό κλάδο για τη μόλυνση του περιβάλλοντος, κάτι το οποίο είναι πρακτικά μια άστοχη κρίση και κατ’ επέκταση και μια άστοχη απόφαση.
Τα δικαιώματα ρύπων, ETS, προβλέπεται να έχουν πολύ μικρότερα από τα επιθυμητά αποτελέσματα, αφού, όπως προανέφερα, η μόλυνση του περιβάλλοντος από τη ναυτιλία αποτελεί ένα αμελητέο ποσοστό.
Κατά τη γνώμη μου, λοιπόν, πρέπει να υπάρξει μια συλλογική στρατηγική μείωσης των ρύπων με τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων όσον αφορά τη ναυτιλία, αλλά κυρίως θα πρέπει να υπάρξει αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας των εργοστασίων εν γένει, τα οποία και ευθύνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό της ρύπανσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Ακόμη, πρέπει να γίνει λόγος για μια παγκόσμια στρατηγική που θα πρέπει να ακολουθηθεί και όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έτσι ώστε να υπάρξει ουσιώδης μείωση του διοξειδίου του άνθρακα.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ξαναπώ ότι το πρόβλημα της μόλυνσης του περιβάλλοντος είναι ένα παγκόσμιο ζήτημα και όχι απλώς ευρωπαϊκό, όπως επίσης και ο «πόλεμος» κατά της ναυτιλίας μόνο σημαντικά προβλήματα θα επιφέρει παρά αποτελεσματικές λύσεις.
Ποιες υπηρεσίες πέραν του EUA trading προσφέρει η Ecostart S.A. στους πελάτες της, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις που επιφέρει το ETS;
Η Ecostart S.A. είναι η μοναδική ελληνική εταιρεία που παρέχει ένα ολοκληρωμένο φάσμα υπηρεσιών σχετικά με τον έλεγχο και την καταμέτρηση των ρύπων του διοξειδίου του άνθρακα στο περιβάλλον. Με τις υπηρεσίες που παρέχει η Ecostart S.A. για την παρακολούθηση και τον υπολογισμό των GHG (Greenhouse Gases) εκπομπών, προσφέρει ένα σύγχρονο εργαλείο, το οποίο όχι μόνο υπολογίζει δυναμικά τις ημερήσιες εκπομπές, συνδυάζοντας σύγχρονες διαδικτυακές πλατφόρμες με ένα έμπειρο και καταξιωμένο δυναμικό, αλλά παρέχει παράλληλα τη δυνατότητα πρόβλεψης των εκπομπών σε μελλοντικά ταξίδια, τόσο σε τεχνικό επίπεδο (τόνοι CO₂ εκπομπών) όσο και σε οικονομικό (κόστος ταξιδιού, εάν αυτό εμπίπτει στο EU ETS). Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται ισότιμα η μακροπρόθεσμη βελτίωση της απόδοσης του πλοίου σε ενεργειακό επίπεδο και το οικονομικό όφελος που η βελτίωση αυτή επιφέρει.
Τέλος, η εταιρεία μας παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες για την ενσωμάτωση του EU ETS στα ναυλοσύμφωνα με βάση τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά του εκάστοτε ταξιδιού. Είναι απαραίτητο για κάθε ναυτιλιακή εταιρεία, η οποία πραγματοποιεί ταξίδια από και προς οποιοδήποτε ευρωπαϊκό λιμάνι, να αναπτύξει μια εμπορική οπτική και στρατηγική, ώστε να κατανεμηθούν ορθά τα κόστη και οι υποχρεώσεις μεταξύ των δύο μερών, αλλά και να εφαρμοστούν βέλτιστες πρακτικές, καθώς και το CII rating, το οποίο αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τη βιωσιμότητα των εταιρειών.
Η συγκεκριμένη συνέντευξη φιλοξενήθηκε στο τεύχος Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου των Ναυτικών Χρονικών.
