Η κλιματική αλλαγή αποτελεί το φλέγον ζήτημα που απασχολεί περιβαλλοντολόγους, ακτιβιστές, ακόμα και κυβερνήσεις και επιχειρήσεις, που συνδράμουν ώστε να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, το γεγονός ότι η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πρώτη στιγμή έκανε γνωστές τις βλέψεις της προκειμένου να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος και εισήγαγε το «Green Deal».
Οι τελευταίες αναφορές στα διεθνή ΜΜΕ για την ταχύτητα με την οποία λιώνουν οι πάγοι στην Αρκτική προκαλούν ανησυχία για το μέλλον του ίδιου του πλανήτη. Νέα
ανάλυση του Reuters επιχειρεί να σκιαγραφήσει τον αντίκτυπο της ναυτιλίας στη διόγκωση και στην επιδείνωση του φαινομένου.
Τα τελευταία χρόνια, το λιώσιμο των πάγων έχει καταστήσει την Αρκτική έναν αξιόπιστο και από πολλές διαχειρίστριες εταιρείες προτιμητέο ναυτιλιακό διάδρομο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ναυτιλιακή κίνηση κατά μήκος των σιβηρικών ακτών είχε αυξηθεί κατά 58% μεταξύ 2016-2019. Σύμφωνα με στοιχεία του Centre for High North Logistics του νορβηγικού πανεπιστημίου του Nord, από το Βόρειο Πέρασμα πραγματοποιήθηκαν 2.694 μεταφορές πλοίων το διάστημα αυτό.
Το θαλάσσιο εμπόριο διαμέσου της Αρκτικής περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο τη μεταφορά πετρελαίου, LNG, σιδηρομεταλλεύματος και άνθρακα από και προς την Κίνα, τη Ρωσία και τον Καναδά.
Παρά την πανδημία, η οποία ουσιαστικά βραχυκύκλωσε τις μεταφορές, η ναυτιλιακή κίνηση στην περιοχή δεν μειώθηκε. Όπως αναφέρει το Reuters, το α΄ εξάμηνο του 2020 πραγματοποιήθηκαν 935 ταξίδια με πλοία, όταν ο αριθμός έναν χρόνο πριν κυμαινόταν στα 855.
Η αύξηση των διερχόμενων πλοίων από την περιοχή προκαλεί ανησυχίες, δεδομένου ότι αυτά καίνε βαρέα καύσιμα, απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα διοξείδιο του άνθρακα. Μάλιστα η επιτάχυνση της υπερθέρμανσης που παρατηρείται στην Αρκτική είναι διπλάσια απ’ ό,τι στα άλλα μέρη του κόσμου τα τελευταία τριάντα χρόνια. Εκπρόσωποι της ΜΚΟ Clean Arctic Alliance σημειώνουν ότι η μείωση των πάγων της Αρκτικής και οι προοπτικές για αύξηση των διερχόμενων πλοίων αποτελούν ανησυχητικά δείγματα.
Τα LNG carriers αποτελούν τη μερίδα του λέοντος των πλοίων που διέρχονται από το Βόρειο Πέρασμα. Μάλιστα τα LNG carriers που διήλθαν από τη θαλάσσια αυτή οδό το 2019 κατανάλωσαν 239.000 τόνους καυσίμων έναντι μόλις 6.000 το 2017, σύμφωνα με στοιχεία του International Council on Clean Transportation που δημοσιοποιεί το Reuters.
To γεγονός ότι τα πλοία έχουν τη δυνατότητα να εξοικονομούν έως και δέκα ημέρες ταξιδιού έναντι άλλων θαλάσσιων οδών για μεταφορά εμπορευμάτων μεταξύ Ασίας και Ευρώπης καθιστά το Βόρειο Πέρασμα εξαιρετικά ελκυστικό. Η πλοήγηση είναι συντομότερη κατά 6.000 ναυτικά μίλια σε σχέση με την Αφρική και κατά 2.700 ναυτικά μίλια σε σχέση με τη Διώρυγα του Σουέζ.
Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια μεγάλης κλίμακας ανάπτυξη της ναυτιλίας στην περιοχή, με εμπειρογνώμονες του θέματος να τονίζουν στο Reuters ότι, καθώς η ζήτηση για καύσιμα και άλλα πρωτεύοντα εμπορεύματα αυξάνεται, περισσότερα πλοία θα χρησιμοποιούν τη θαλάσσια οδό της Αρκτικής. Άλλωστε η Ρωσία αναπτύσσει σημαντικά projects με επίκεντρο την ενέργεια και τα μεταλλεύματα στην περιοχή, ενώ ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει θέσει ως στόχο τη μεταφορά έως και 80 εκατ. τόνων φορτίου ετησίως έως το 2025 μέσω του Βόρειου Περάσματος.
Τέλος, περιβαλλοντολόγοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τυχόν ατυχήματα πλοίων στην περιοχή και για το ενδεχόμενο πρόκλησης πετρελαιοκηλίδων. Ας μην ξεχνάμε ότι η πετρελαιοκηλίδα του πλοίου «Exxon Valdez» έλαβε χώρα στα νότια της Αλάσκας και υπήρξε σημείο αναφοράς για την κινητοποίηση της ναυτιλιακής βιομηχανίας σε θέματα ενίσχυσης της ασφάλειας.
