Η 74η Σύνοδος της Επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) έλαβε χώρα στην έδρα του Οργανισμού στο Λονδίνο, το χρονικό διάστημα από 13 έως 17 Μαΐου 2019 με τη συμμετοχή περισσοτέρων των 150 Κρατών Μελών του Οργανισμού. Την εβδομάδα που προηγήθηκε της MEPC πραγματοποιήθηκε η 5η Συνάντηση της Ομάδας Εργασίας για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία. Η προσφάτως υιοθετηθείσα (2018) αρχική Στρατηγική του ΙΜΟ, η οποία συμπληρώνει τα υφιστάμενα τεχνικά και λειτουργικά μέτρα του Οργανισμού για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία, προβλέπει, μεταξύ άλλων, μείωση κατά 50% των εκπομπών έως το 2050, σε σύγκριση με το 2008, με την προοπτική εξάλειψης τους το συντομότερο δυνατόν μέσα στον αιώνα που διανύουμε, καθώς και βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 40% μέχρι το 2030, καταβάλλοντας προσπάθειες περαιτέρω μείωσης 70% έως το 2050.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής η υλοποίηση της αρχικής στρατηγικής του ΙΜΟ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία και η διασφάλιση από 01.01.2020 της διαθεσιμότητας και επάρκειας παγκοσμίως συμμορφούμενων και ασφαλών καυσίμων πλοίων αποτελούν κύριες προτεραιότητες της χώρας μας ως προς τις εργασίες της MEPC. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα, θέλοντας να υπογραμμίσει την σπουδαιότητα των θεμάτων αυτών για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη της ναυτιλίας, υπέβαλε στην MEPC 74 είτε από κοινού με τα Κράτη-Μέλη της ΕΕ είτε αυτοτελώς, σχετικά έγγραφα εργασίας.
Από την πλευρά της, η ΕΕΕ υπενθύμισε σε ανακοίνωσή της ότι οι Έλληνες εφοπλιστές, οι οποίοι ήταν μεταξύ των πρώτων που ανέδειξαν τις προκλήσεις του παγκόσμιου ορίου θείου για το 2020 και τα βασικά χαρακτηριστικά της ναυτιλίας bulk / tramp, θα συνεχίσουν να συμβάλλουν με την ουσιαστική πρακτική εμπειρία τους και την τεχνογνωσία τους στις σχετικές περιβαλλοντικές συζητήσεις και στο σημαντικό έργο που συνεχίζεται στο πλαίσιο του IMO και της επικείμενης κρίσιμης Συνόδου της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας (MSC 101, Ιούνιος 2019).
Εκ των αποτελεσμάτων της Συνόδου, συγκρατούνται ως κύρια θέματα υψηλού ναυτιλιακού ενδιαφέροντος, τα οποία αντανακλούν και τις προτεραιότητες της χώρας, τα ακόλουθα:
α) η υιοθέτηση σειράς οδηγιών του ΙΜΟ σχετικά με τη συνεπή εφαρμογή από τα πλοία του νέου ορίου (0,50%) ως προς τη περιεκτικότητα σε θείο των ναυτιλιακών καυσίμων από 01.01.2020, καθώς και οδηγιών προς τις Αρχές των ΚΜ στo πλαίσιο ελέγχου από τις αρχές λιμένα (PSC) για την ορθή αντιμετώπιση περιπτώσεων μη δυνατότητας εφοδιασμού των πλοίων με συμμορφούμενου τύπου καύσιμο,
β) η υιοθέτηση οδηγιών του ΙΜΟ για περιπτώσεις βλάβης/δυσλειτουργίας του συστήματος καθαρισμού καυσαερίων που δύναται να χρησιμοποιεί ένα πλοίο εναλλακτικά της χρήσης καυσίμου με χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο και
γ) η λήψη αποφάσεων αναφορικά με την υλοποίηση της Αρχικής Στρατηγικής του ΙΜΟ για τη μείωση των εκπομπών GHG από τα πλοία, σύμφωνα με το υφιστάμενο πρόγραμμα εργασιών αυτής, όπως η ιεράρχηση και κατηγοριοποίηση, εκ των προτεινόμενων βραχυπροθέσμων μέτρων εφαρμογής, εκείνων που θα αναπτυχθούν περαιτέρω και η υιοθέτηση της διαδικασίας εκτίμησης των επιπτώσεων των μέτρων αυτών στα κράτη. Τέλος, υιοθετήθηκαν και οι όροι αναφοράς της 4η Μελέτης του ΙΜΟ για τις εκπομπές GHG από τη ναυτιλία.
Με αφορμή την ολοκλήρωση των 10ήμερων εργασιών στον ΙΜΟ επί σημαντικών θεμάτων που άπτονται της προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και ιδίως της μείωσης των αερίων εκπομπών διοξειδίου του θείου και διοξειδίου του άνθρακα, ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Φώτης Κουβέλης δήλωσε: «H χώρα μας, ως αρχιπελαγική χώρα και ως μεγάλη και υπεύθυνη ναυτιλιακή δύναμη, χαιρετίζει τα αποτελέσματα της 74ης Συνόδου της Επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος του ΙΜΟ. Η Ελλάδα συνέβαλε, με εποικοδομητικές προτάσεις, στην προώθηση του έργου του ΙΜΟ σε σειρά κρίσιμων θεμάτων. Συνέβαλε ιδίως στην προώθηση ρεαλιστικών μέτρων για τη μείωση των αερίων εκπομπών από τα πλοία, ως συνεισφορά της ναυτιλίας στην παγκόσμια προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και της επίτευξης των Στόχων της Συμφωνίας των Παρισίων».
Σε ανακοίνωσή της η Ένωσις Ελλήνων Εφοπλιστών χαιρετίζει την πρόοδο που σημειώθηκε στην Επιτροπή Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC 74) του ΙΜΟ προς μια ασφαλή και συνεπή εφαρμογή του παγκόσμιου ανώτατου ορίου θείου στα ναυτιλιακά καύσιμα και για βιώσιμη περιβαλλοντική πολιτική. Ο θεσμικός φορέας εκπροσώπησης του ελληνικού εφοπλισμού εκφράζει επίσης την ικανοποίησή του για τη σημαντική πρόοδο που σημειώθηκε στο Λονδίνο σχετικά με τα εκκρεμή ζητήματα που σχετίζονται με τις προκλήσεις που απορρέουν από την εφαρμογή του νέου ορίου περιεκτικότητας σε θείο 0,5% στα ναυτιλιακά καύσιμα.
Η ΕΕΕ υπογραμμίζει ότι: «Η MEPC 74 σημείωσε πρόοδο ως προς την καθιέρωση ενός συστήματος συλλογής δεδομένων και μηχανισμού πληροφόρησης για την ποιότητα και τη διαθεσιμότητα των νέων ναυτιλιακών καυσίμων, υιοθέτησε το αναθεωρημένο έντυπο για τη μη διαθεσιμότητα συμμορφούμενου καυσίμου (FONAR) λαμβάνοντας υπόψη επιχειρησιακά κωλύματα και ζητήματα ασφάλειας και εξέτασε μια ρεαλιστική προσέγγιση από τα Κράτη Λιμένα και Σημαίας περιπτώσεων μη συμμόρφωσης πλοίων λόγω αιτιών εκτός ελέγχου τους. Η MEPC 74 ενέκρινε, επίσης, την πρόταση να συμπεριληφθεί ένα νέο θέμα στο πρόγραμμα εργασίας της για την αξιολόγηση των συνολικών επιπτώσεων από τη χρήση συστημάτων καθαρισμού καυσαερίων (EGCS) και την εναρμόνιση των κανόνων των κρατών μελών σχετικά με τις απορρίψεις των εκπλυμάτων τους στα ύδατα και πιθανώς την αξιολόγηση της «ισοδυναμίας» αυτών των συστημάτων.
Ο Πρόεδρος της ΕΕΕ, κ. Θεόδωρος Βενιάμης τόνισε ότι: «Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι που βλέπουμε ότι ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός σημειώνει πρόοδο όσον αφορά την αντιμετώπιση σημαντικών και απρόβλεπτων προβλημάτων σε σχέση με το παγκόσμιο ανώτατο όριο θείου 0,5%, λίγους μήνες πριν από την έναρξη της εφαρμογής του και την επιβολή της νομοθεσίας. Παρόλο που εξακολουθούν να υφίστανται δυσανάλογες ευθύνες στους πλοιοκτήτες και διαχειριστές πλοίων, έχουμε τουλάχιστον τώρα στη διάθεσή μας κάποια χρήσιμα εργαλεία, τα οποία ελπίζουμε ότι θα βοηθήσουν στην επίτευξη μιας ομαλότερης διαδικασίας εφαρμογής».
Ο κ. Βενιάμης δεν παρέλειψε επίσης να υπενθυμίσει ότι «αναγνωρίζεται πλέον σε μεγάλο βαθμό ότι ο τρόπος λειτουργίας της ναυτιλίας bulk/tramp απαιτεί τη θέσπιση βραχυπρόθεσμων κανονιστικών μέτρων υποχρεωτικού χαρακτήρα (prescriptive measures), ώστε να εμπλέκονται σημαντικά και οι ναυλωτές. Η πρόταση που υπέβαλε η Ελλάδα και υποστηρίζει πλήρως η ΕΕΕ, αποτελεί πλέον μέρος του καταλόγου των βραχυπρόθεσμων μέτρων του ΙΜΟ προς περαιτέρω εξέταση».
«Θα πρέπει να επιδοκιμασθεί ιδιαίτερα η στάση του ΙΜΟ να προτάξει την ασφάλεια και το περιβάλλον έναντι της τυπικής συμμόρφωσης και των εμπορικών κριτηρίων σε αυτά τα κρίσιμα θέματα για τη ναυτιλία, για το διεθνές εμπόριο και για ένα βιώσιμο περιβάλλον, εξασφαλίζοντας ότι οι όποιες αβεβαιότητες και αστοχίες του νέου καθεστώτος δεν θα αποτελέσουν αφορμή για στρέβλωση του ανταγωνισμού», κατέληξε ο κ. Βενιάμης.
