Τη Δευτέρα 24 Ιουλίου 2023 συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη Συνθήκη της Λωζάνης. Η Συνθήκη ειρήνης, που υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Συμμάχων στη Λωζάνη της Ελβετίας, έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας, καταργώντας παράλληλα τη Συνθήκη των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920).
Με αφορμή τη συγκεκριμένη επέτειο, Έλληνες και Τούρκοι αξιωματούχοι, προχώρησαν σε επίσημες δηλώσεις.
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν, ο οποίος χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη Συνθήκη ως «σημείο καμπής», δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «θα υπερασπισθούμε αποφασιστικά τα δικαιώματά μας που πηγάζουν από τη Συνθήκη της Λωζάνης και θα ενισχύσουμε τα κέρδη της χώρας μας με νέες κινήσεις». Από ελληνικής πλευράς ο Υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης, θέλοντας να γεφυρώσει για άλλη μια φορά το χάσμα με τη γείτονα χώρα σημείωσε ότι: «αν το 1923, την επαύριο ενός σκληρού πολέμου, η Ελλάδα και η Τουρκία μπόρεσαν να βρουν την οδό του συμβιβασμού, τότε και εμείς, υπό ασυγκρίτως καλύτερες συνθήκες, οφείλουμε να επιδιώξουμε τη συνεννόηση, τηρώντας τις αρχές και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου. Η ατέρμονη αντιπαράθεση δεν μπορεί να είναι επιλογή».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά την Συνθήκη της Λωζάνης και όσα αυτή προβλέπει, τα τελευταία χρόνια η τουρκική αμφισβήτηση επί των κυριαρχικών δικαιωμάτων των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο έχει ενταθεί. Από το 2006 έχει αναδυθεί από την τουρκική πλευρά η πολιτική “Blue Homeland (Mavi Vatan)”, η οποία προβάλλεται ως αντίπαλο δέος για γεωπολιτικές αξιώσεις, στοχεύοντας να υποδείξει την ανάγκη της Τουρκίας να διεκδικήσει μια ευρεία Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), προκαλώντας εκ των προτέρων τόσο την κυριαρχία της Ελλάδας, όσο και της Κύπρου στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Υπενθυμίζεται ότι, με την υπογραφή της ανωτέρω Συνθήκης, η Τουρκία, ναι μεν ανέκτησε τα νησιά της Ίμβρου και της Τένεδου, την Ανατολική Θράκη και τη Σμύρνη, αλλά παραιτήθηκε από όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία. Επομένως, οι κρίσιμες διατάξεις των άρθρων 12, 15 και 16 της Συνθήκης κατοχυρώνουν την παραίτηση της Τουρκίας από τα δικαιώματα της στα νησιά του Αιγαίου. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την αναφορά της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) ότι “είναι δικαίωμα κάθε χώρας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα μέχρι 12 μίλια”, δίνουν σαφείς και ξεκάθαρες απαντήσεις στις αμφισβητήσεις της Τουρκίας.
