Μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις στο περιβαλλοντικό μέτωπο, που επηρεάζει τη ναυτιλία, είναι η συμπερίληψή της στο σύστημα εμπορίας εκπομπών EU ETS. Το συγκεκριμένο μέτρο εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει ως σκοπό μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050, το European Green Deal. Ο πιο άμεσος στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η καθαρή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% μέχρι το 2030, με βάση τα επίπεδα του 1990 (Fit-for-55). Η επέκταση της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας εκπομπών EU ETS είναι ένα από τα πέντε νομοθετικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα εφαρμοστούν στη ναυτιλία στο πλαίσιο του Fit-for-55. Η συγκεκριμένη εξέλιξη έχει προκαλέσει σημαντικές αντιδράσεις στους κόλπους της ευρωπαϊκής ναυτιλίας, με κύκλους της αγοράς να κάνουν λόγο για μείωση της ανταγωνιστικότητας των μικρότερων εταιρειών στις διεθνείς αγορές.
Όπως σημειώνει σε πρόσφατη ανακοίνωσή του ο αμερικανικός νηογνώμονας ABS, από τις αρχές του 2025 οι ναυτιλιακές εταιρείες θα είναι υποχρεωμένες να καταθέτουν δικαιώματα εκπομπής αερίων. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή εισαγωγή της ναυτιλιακής βιομηχανίας στο σύστημα, προβλέπεται μια τριετής μεταβατική περίοδος, κατά την οποία οι απαιτήσεις είναι πιο ελαστικές. Συγκεκριμένα, οι ναυτιλιακές εταιρείες θα υποχρεούνται να καταβάλλουν δικαιώματα εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου (EU Allowances – EUAs):
– To 2025, για το 40% των εκπομπών τους το 2024.
– Το 2026, για το 70% των εκπομπών τους το 2025.
– Το 2027, για το 100% των εκπομπών τους το 2026.
Η εισαγωγή της ναυτιλίας στο σύστημα εκπομπών EU ETS θα οδηγήσει σε αύξηση των συνολικών δικαιωμάτων εκπομπών EUAs σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από το 2024 θα συμπεριληφθούν στον κανονισμό 2015/757 της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Monitoring, Reporting & Verifying, MRV) οι εκπομπές δύο επιπλέον αερίων του θερμοκηπίου, του μεθανίου (CH4) και του υποξειδίου του αζώτου (N2O) ενώ από το 2025 τα πλοία offshore και τα πλοία μεταφοράς γενικού φορτίου άνω των 400 GT. Από το 2026 θα συμπεριληφθούν στο σύστημα ETS οι εκπομπές CH4 και N2O ενώ από το 2027 τα πλοία offshore άνω των 5000 GT, ενώ η εισαγωγή των πλοίων μεταφοράς γενικού φορτίου και πλοίων offshore 400 – 5000 GT θα εξεταστεί το 2026.
Ένας εκ των πρώτων στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η μείωση των εκπομπών των τομέων που έχουν συμπεριληφθεί στο EU ETS κατά 62% μέχρι το 2030, με άξονα σύγκρισης τα επίπεδα του 2005.
