1. Ποιοι είναι, κατά τη γνώμη σας, οι σημαντικότεροι τομείς δράσης στους οποίους θα πρέπει να εστιαστεί το Λιμενικό Σώμα προκειμένου να παραμείνει αποτελεσματικό στις νέες προκλήσεις που αφορούν το επιχειρησιακό του έργο;

Το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. βρίσκεται καθημερινά στην πρώτη γραμμή ενός απαιτητικού, πολυεπίπεδου αγώνα για την προστασία των θαλάσσιων συνόρων της χώρας και την ασφάλεια των πολιτών. Οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει δεν είναι ούτε απλές ούτε στατικές – μεταλλάσσονται διαρκώς και πυκνώνουν σε ένταση και πολυπλοκότητα.

Η συνεχής δράση διεθνών οργανωμένων εγκληματικών δικτύων, που θησαυρίζουν από τη διακίνηση μεταναστών, ναρκωτικών και λαθραίων προϊόντων, σε συνδυασμό με τη στρατηγική θέση της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο, επιβάλλουν την οικοδόμηση ενός στιβαρού, σύγχρονου και ευέλικτου πλαισίου αντίδρασης.

Το Λιμενικό καλείται να είναι όχι μόνο παρόν αλλά και προετοιμασμένο να αποκρούσει κάθε μορφή απειλής, ενισχύοντας το αίσθημα ασφάλειας στους λιμένες και στα εθνικά μας ύδατα, τόσο για τους Έλληνες πολίτες όσο και για τα εκατομμύρια επισκεπτών της χώρας.

Για να επιτελέσει αποτελεσματικά αυτή την αποστολή, απαιτείται διαρκής ενίσχυση σε ανθρώπινο δυναμικό, συστηματική εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και εκσυγχρονισμός των μέσων και των υποδομών του. Η τεχνολογία, αναπόσπαστο εργαλείο της σύγχρονης εποχής, αποτελεί κρίσιμο μοχλό για την αναβάθμιση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Σώματος.

Στο πλαίσιο αυτό, καταβάλλεται συστηματική προσπάθεια για την ενίσχυση του στόλου με νέα επιχειρησιακά μέσα -ταχύπλοα και περιπολικά διαφόρων τύπων- μέσω συγχρηματοδοτούμενων ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Τα νέα αυτά μέσα δεν ενισχύουν μόνο το επιχειρησιακό αποτύπωμα του Λιμενικού, αλλά και την ίδια την εθνική παρουσία στον θαλάσσιο χώρο ευθύνης της Ελλάδας. Ο εκσυγχρονισμός τους αποτελεί επένδυση στην ασφάλεια, στην πρόληψη, στην αποτροπή.

Την τελευταία δεκαετία, με απόλυτο σεβασμό στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το Λιμενικό Σώμα δίνει καθημερινές μάχες: στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, στη διάσωση ανθρώπων σε κίνδυνο, στην επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων και στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος.

Η ραγδαία πρόοδος της τεχνολογίας έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο που επιχειρεί το Σώμα. Ηλεκτρονικά ναυτιλιακά συστήματα, τηλεπικοινωνίες αιχμής και ψηφιακά εργαλεία είναι πλέον καθημερινά όπλα στον αγώνα για επιτήρηση, διάσωση, συντονισμό. Στο νέο, σύνθετο και μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η κυβερνοασφάλεια και οι ψηφιακές υποδομές δεν είναι πολυτέλεια – είναι προϋπόθεση επιβίωσης και αποτελεσματικότητας.

Το Λιμενικό Σώμα δεν επαναπαύεται. Εργάζεται μεθοδικά για να βελτιώσει αδυναμίες, να προσελκύσει νέο στελεχιακό δυναμικό και να θωρακίσει τις βάσεις του για το αύριο. Με μηδενική ανοχή σε θέματα ασφάλειας, θέτει ως κορυφαία προτεραιότητα την ενίσχυση των ελέγχων σε λιμάνια και πλοία, την αυστηρή εποπτεία στα θαλάσσια σύνορα και τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφάλειας στις θαλάσσιες μεταφορές.

Κρίσιμος πυλώνας σε αυτό είναι και η διαρκής επιθεώρηση της συμμόρφωσης των πλοίων με την εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία. Τόσο με τακτικούς όσο και με έκτακτους ελέγχους, διασφαλίζεται η τήρηση των κανόνων και προλαμβάνονται κίνδυνοι, ιδίως ενόψει αυξημένης τουριστικής κίνησης. Παράλληλα, υπό διαρκή παρακολούθηση τελεί και το έργο των εξουσιοδοτημένων νηογνωμόνων για πλοία με ελληνική σημαία.

Εν κατακλείδι, η επιχειρησιακή ετοιμότητα, η τεχνολογική ενίσχυση και οι στρατηγικές συνεργασίες αποτελούν τα τρία θεμέλια πάνω στα οποία πρέπει να στηριχτεί το Λιμενικό Σώμα για να παραμείνει αποτελεσματικός φρουρός των θαλασσών μας – και στυλοβάτης της ασφάλειας, της νομιμότητας και του διεθνούς κύρους της Ελλάδας.

2. Ποιες είναι οι σημερινές σχέσεις συνεργασίας του Λιμενικού Σώματος με τις ευρωπαϊκές και μεσογειακές Ακτοφυλακές; Η νέα γεωπολιτική πραγματικότητα στη Μέση Ανατολή έχει οδηγήσει σε περισσότερες συνεργασίες με συγκεκριμένες χώρες;

Το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. διατηρεί σταθερά ένα υψηλό επίπεδο συνεργασιών με ευρωπαϊκές και μεσογειακές Ακτοφυλακές, ανταποκρινόμενο με συνέπεια στις σύνθετες απαιτήσεις της τρέχουσας γεωπολιτικής συγκυρίας. Σε έναν κόσμο όπου οι προκλήσεις δεν έχουν πλέον σύνορα, η διεθνής συνεργασία δεν αποτελεί απλώς επιλογή – είναι επιταγή.

Η παράτυπη μετανάστευση, η διασφάλιση των θαλάσσιων συνόρων, η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, αλλά και η ανάγκη συμμόρφωσης της ναυτιλίας με τις ταχύτατα εξελισσόμενες περιβαλλοντικές και τεχνολογικές απαιτήσεις, καθιστούν απολύτως αναγκαία την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των Ακτοφυλακών. Το Λιμενικό Σώμα ανταποκρίνεται ενεργά, με διαρκώς ενισχυόμενους δεσμούς με γειτονικές και μη χώρες, θεμελιωμένους στην αμοιβαιότητα, στον ανοιχτό διάλογο, στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας και στην κοινή βούληση για θαλάσσια σταθερότητα και ασφάλεια.

Συμμετέχουμε με συνέπεια σε θεσμικά και διεθνή fora, όπως το Ευρωπαϊκό, το Μεσογειακό και το Παγκόσμιο Φόρουμ Ακτοφυλακών. Αυτές οι πρωτοβουλίες δεν αποτελούν μόνο βήματα πολιτικού διαλόγου, αλλά και ζωντανά εργαστήρια ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ενίσχυσης της κοινής επιχειρησιακής ετοιμότητας.

Σε μια εποχή όπου οι προκλήσεις στο θαλάσσιο πεδίο πολλαπλασιάζονται, το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. αποδεικνύει με σταθερότητα τον ρόλο του ως αξιόπιστου εταίρου και σταθερού πυλώνα ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου – και πέραν αυτής. Η φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων της Ευρώπης συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια του εσωτερικού της περιβάλλοντος και τη διατήρηση του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας, ενός εκ των ακρογωνιαίων λίθων της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Κομβικής σημασίας σε αυτό το πλαίσιο είναι η συνεργασία του Σώματος με κορυφαίους ευρωπαϊκούς οργανισμούς, όπως ο Frontex, η Europol, η Interpol και η EMSA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασφάλειας Ναυσιπλοΐας). Οι συνέργειες αυτές είναι κρίσιμες για την ανταλλαγή πληροφοριών, τη διαλειτουργικότητα των πληροφοριακών συστημάτων, την ενίσχυση των ψηφιακών δυνατοτήτων των αρχών ασφαλείας, καθώς και για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και του διασυνοριακού εγκλήματος.

Το οργανωμένο έγκλημα εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις βασικές απειλές για την εσωτερική ασφάλεια της Ε.Ε. και των κρατών-μελών της. Η νέα στρατηγική της Ε.Ε. αναδεικνύει εμφατικά τη σημασία της διασυνοριακής συνεργασίας για την καταπολέμησή του, σε όλα τα πεδία.

Ο Frontex αποτελεί για το Λιμενικό Σώμα στρατηγικό εταίρο: από το 2008 συνδιοργανώνουμε στα ελληνικά χωρικά ύδατα τη Μικτή Ευρωπαϊκή Επιχείρηση «ΠΟΣΕΙΔΩΝ», σήμερα με την ονομασία «ΕΛΛΑΔΑ 2025», εντός της οποίας δοκιμάζονται καινοτόμα συστήματα θαλάσσιας επιτήρησης και διαχείρισης.

Παράλληλα, συμμετέχουμε ενεργά και σε επιχειρήσεις Frontex εκτός των συνόρων, με πλωτά μέσα, παρέχοντας συνδρομή σε άλλα κράτη-μέλη, υπηρετώντας έμπρακτα την αρχή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.

Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδουμε στη συνεργασία με τις όμορες χώρες και κυρίως την Ιταλία -στους τομείς ελέγχου αλιείας, επιθεώρησης πλοίων και έρευνας-διάσωσης-, αλλά και με την Ισπανία, τη Γαλλία, την Κύπρο.

Ισχυροί δίαυλοι συνεργασίας έχουν αναπτυχθεί στον τομέα του Port State Control με τις λιμενικές και επιθεωρητικές αρχές πολλών ευρωπαϊκών και μεσογειακών χωρών, καθώς και στον τομέα της θαλάσσιας ρύπανσης και της προστασίας από περιβαλλοντικά ατυχήματα σε υπεράκτιες εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στη συνεργασία με χώρες όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος, σε κρίσιμα ζητήματα όπως η παράτυπη μετανάστευση, η εμπορία ανθρώπων, η διακίνηση ναρκωτικών, το λαθρεμπόριο και -πάνω απ’ όλα- η διάσωση ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα. Παρά τις προκλήσεις, διατηρούνται λειτουργικοί δίαυλοι επικοινωνίας τόσο σε κεντρικό επίπεδο, μεταξύ των αρχηγών των Ακτοφυλακών, όσο και σε περιφερειακό, μέσω τακτικών επαφών των επιχειρησιακών μονάδων.

Η αναταραχή στη Μέση Ανατολή, σε συνδυασμό με τη γενικότερη αποσταθεροποίηση στη Μεσόγειο και στη Βόρεια Αφρική, καθιστά ακόμα πιο αναγκαία την ενίσχυση των σχέσεων με χώρες-κλειδιά για την περιφερειακή ασφάλεια. Η ναυτιλιακή ασφάλεια, η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και του λαθρεμπορίου αποτελούν κοινούς άξονες δράσης. Στο πλαίσιο αυτό, ενισχύεται συνεχώς και η συνεργασία με τις χώρες του Κόλπου, ιδίως με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με κοινές πρωτοβουλίες στους τομείς της θαλάσσιας πολιτικής και της περιφερειακής ασφάλειας.

Απόσπασμα από τη συνέντευξη του Αντιναυάρχου Λ.Σ. Τρύφωνα Κοντιζά στο τεύχος Απριλίου 2025 των Ναυτικών Χρονικών.