1. Έχουν περάσει ήδη περισσότερα από 40 χρόνια από την υπογραφή της Διακήρυξης Εθελοντικής Δέσμευσης «Να Σώσουμε τις Θάλασσες», βάσει της οποίας ιδρύθηκε η HELMEPA. Πώς αξιολογείτε την πρόοδο που έχει σημειωθεί έκτοτε για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και πόσο επίκαιρη εξακολουθεί να είναι η συγκεκριμένη δέσμευση στις μέρες μας;

Τα τελευταία 40 χρόνια έχουν φέρει ουσιαστική πρόοδο στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η αυστηροποίηση των κανονισμών, η ενίσχυση των ελέγχων, οι συνεχείς τεχνολογικές καινοτομίες στην κατασκευή και στη λειτουργία των πλοίων, καθώς και η διαρκής εκπαίδευση των πληρωμάτων, έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο. Ένα ενδεικτικό αποτέλεσμα είναι η σημαντική μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης από τα πλοία, κυρίως από την εκροή πετρελαίου λόγω ναυτικών ατυχημάτων. Ωστόσο, παρά τη σημαντική πρόοδο, οι σημερινές προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, η πλαστική ρύπανση και η απώλεια βιοποικιλότητας, απαιτούν κάτι περισσότερο από ένα αποτελεσματικό νομοθετικό πλαίσιο. Είναι απαραίτητη η αλλαγή νοοτροπίας, η ενημέρωση και η κατανόηση του προβλήματος, καθώς και η προσωπική δέσμευση. Αυτά αποτελούν τη βάση για την πρόληψη και τη διασφάλιση μιας βιώσιμης θαλάσσιας κληρονομιάς για τις επόμενες γενιές. Πιστεύω βαθιά ότι αυτός είναι ο δρόμος μπροστά. Με στοχευμένες δράσεις, συνέπεια και συνεργασία, μπορούμε να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις και να προστατεύσουμε τις θάλασσές μας. Αυτός είναι ο σκοπός της HELMEPA και των εθελοντών μελών μας: 357 εταιρείες, 2.517 πλοία και περισσότερους από 15.000 επαγγελματίες της ναυτιλίας. Μέσα από αυτή την κοινότητα, μοιραζόμαστε γνώση, αναζητούμε λύσεις και δουλεύουμε μαζί για να τηρήσουμε τη δέσμευσή μας «Να Σώσουμε τις Θάλασσες»-μια δέσμευση που είναι σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ, γιατί η θάλασσα δεν αφορά μόνο τη ναυτιλία· είναι ζωή. Η HELMEPA συνεχίζει να πρωτοστατεί διεθνώς για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, την ασφάλεια στη θάλασσα και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Το μοντέλο μας έχει εμπνεύσει τη δημιουργία «αδελφών» Ενώσεων (MEPAs) σε πολλές χώρες και τη Διεθνή Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (INTERMEPA), που προωθεί την εθελοντική δέσμευση παγκοσμίως. Είναι τιμή μου να υπηρετώ ως Πρόεδρος αυτής της πρωτοβουλίας. Συγχρονισμένοι με τις προκλήσεις του σήμερα και με τα μάτια στραμμένα στο μέλλον, ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες ενός κόσμου που εξελίσσεται συνεχώς.

2. Ως Πρόεδρος της HELMEPA, ποιες είναι οι προτεραιότητές σας για την προώθηση της αποστολής του οργανισμού τα επόμενα χρόνια;

Προτεραιότητά μας είναι να είμαστε χρήσιμοι, ουσιαστικοί και να εξελιχθούμε πέρα από τα προγράμματα και τις δράσεις μας, σε ένα κίνημα που εμπνέει και συνδέει ανθρώπους γύρω από την προστασία των θαλασσών και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Μέσα από τη βραβευμένη HELMEPA Academy, που αποτελεί ένα μοναδικό, ανοιχτό και ευέλικτο μοντέλο γνώσης και διά βίου μάθησης, προσφέρουμε στους ναυτικούς, στα στελέχη και στους επαγγελματίες της ναυτιλίας τη δυνατότητα να αναπτύξουν δεξιότητες και να αποκτήσουν γνώση προσαρμοσμένη στις ανάγκες τους. Τα ετήσια εκπαιδευτικά μας προγράμματα προσελκύουν περισσότερα από 3.500 ναυτιλιακά στελέχη και ναυτικούς, εκ των οποίων περισσότεροι από1.000είναι ξενόγλωσσοι από 26 διαφορετικές εθνικότητες, και καλύπτουν θέματα όπως η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, οι ήπιες δεξιότητες (softskills), τα νέα καύσιμα, η αποανθρακοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη. Στόχος μας είναι να επεκτείνουμε αυτή την ποιοτική εκπαίδευση και κατάρτιση, ώστε να αγκαλιάσει ακόμα περισσότερους αξιωματικούς του Εμπορικού Ναυτικού, ανεξαρτήτως ειδικότητας ή εθνικότητας, στελέχη ναυτιλιακών εταιρειών, αλλά και άλλους επαγγελματίες της θάλασσας, όπως αξιωματικούς του Λιμενικού και του Πολεμικού Ναυτικού, πληρώματα σκαφών αναψυχής και αλιείς. Με ισχυρές συνεργασίες σε τοπικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, βρισκόμαστε στο επίκεντρο της μεταφοράς γνώσης και τεχνογνωσίας, αναπτύσσοντας καινοτόμες λύσεις για τις σύγχρονες προκλήσεις. Χαρακτηριστικά παραδείγματα συνιστούν το πρόγραμμα METAVASEA, που εστιάζει στην αποανθρακοποίηση της ναυτιλίας, και το She4Sea, το οποίο προωθεί τη συμμετοχή των γυναικών στη ναυτιλία, τον θαλάσσιο τουρισμό και την αλιεία. Επίσης, το πρόγραμμα EXCEED δρομολογεί τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Επαγγελματικής Αριστείας για την απανθρακοποίηση της Ναυτιλίας, ενώ το eSgΕΑ αφορά τη βιώσιμη ναυτιλία. Τέλος, το Chios Climate Chance στοχεύει να μετατρέψει όλους τους Χιώτες σε πρεσβευτές για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Η νέα γενιά βρίσκεται διαχρονικά στο επίκεντρο των δράσεών μας. Κάθε χρόνο, περίπου 17.000 παιδιά ηλικίας 5-12 ετών συμμετέχουν στα προγράμματα της Παιδικής HELMEPA, με την υποστήριξη 1.500 εθελοντών εκπαιδευτικών από όλη την Ελλάδα. Η ύλη του προγράμματος έχει ενσωματωθεί στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων του Υπουργείου Παιδείας, ενώ φτάνουμε σε όλες τις γωνιές της Ελλάδας, είτε μέσα από το σχολικό πρόγραμμα είτε επισκεπτόμενοι τις τάξεις με σύμμαχο τον Γλάρο της HELMEPA. Παράλληλα, ενημερώνουμε νέους και νέες από το γυμνάσιο και πάνω για τη γαλάζια οικονομία και τις επαγγελματικές ευκαιρίες που προσφέρει, ενθαρρύνοντάς τους να εξερευνήσουν σταδιοδρομίες στη ναυτιλία και τα υπόλοιπα επαγγέλματα της θάλασσας. Τα boot camps θαλάσσιου γραμματισμού, όπως το NauticIBLU, ενισχύουν τη γνώση και την κατανόηση της νέας γενιάς για το θαλάσσιο περιβάλλον και τη βιώσιμη διαχείρισή του. Προτεραιότητά μας για τα επόμενα χρόνια, και φιλοδοξία μας, είναι να συνεχίσουμε το ιερό έργο των ιδρυτών μας, τιμώντας τη δέσμευσή τους να προστατεύσουμε τις θάλασσες. Παράλληλα, στόχος μας είναι να βρούμε και να δημιουργήσουμε το φυσικό «σπίτι» της HELMEPA, έναν χώρο που θα ενισχύσει τη σύνδεση με τη θάλασσα και θα προσφέρει έμπνευση, γνώση και συνεργασία στα μέλη, στους ναυτικούς και στους εθελοντές μας.

Απόσπασμα από τη συνέντευξη της κ. Σεμίραμις Παληού στο τεύχος Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2025 των Ναυτικών Χρονικών. Μπορείτε να αποκτήσετε το τεύχος Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου πατώντας εδώ.