Ο κ. Γεώργιος Νούνεσης, διευθυντής και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», μιλά στα Ναυτικά Χρονικά για την επόμενη μέρα της έρευνας και της καινοτομίας στη χώρα μας, και σχολιάζει το επίπεδο συνεργασίας του «Δημόκριτου» με τα υπόλοιπα ελληνικά ακαδημαϊκά και ερευνητικά κέντρα αριστείας.
-Ως επικεφαλής του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», ποιες κινήσεις και δράσεις θα θέλατε να αναλάβετε για την ανάπτυξη του Κέντρου; Πώς θα επικοινωνήσετε αυτές τις δράσεις και ποιο ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη μεγαλύτερη εξωστρέφεια του «Δημόκριτου»;
Θα ξεκινήσω με τις δράσεις οι οποίες έρχονται από την περασμένη χρονιά και αναμένεται να αποκτήσουν μεγάλη ένταση και έκταση στα δρώμενα του Κέντρου φέτος. Η πρώτη αφορά την κτιριακή επέκταση και ανακαίνιση του «Δημόκριτου». Ένα έργο προϋπολογισμού 48,33 εκατ. ευρώ, που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης. Η εκκίνηση δόθηκε τον Ιούνιο του 2021, οπότε έλαβε χώρα και η πρώτη εκταμίευση της χρηματοδότησης. Το 2022 θα πραγματοποιηθούν σειρά προκηρύξεων διαγωνισμών για τέσσερα νέα κτίρια, για ανακαινίσεις επτά άλλων κτιρίων καθώς και για τις ενεργειακές αναβαθμίσεις τους.
Ένα από τα νέα κτίρια αφορά την επέκταση του τεχνολογικού πάρκου «Λεύκιππος». Σημειώνεται πως ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για το εν λόγω κτίριο θα προκηρυχθεί πολύ σύντομα. Ευελπιστούμε ότι, εντός των επόμενων ετών, θα αποκτήσουμε τη δυνατότητα να υποδεχτούμε στον «Λεύκιππο» πολύ περισσότερες από τις 45 εταιρείες υψηλής τεχνολογίας τις οποίες φιλοξενεί επί του παρόντος.
Το 2021 ξεκίνησε και η συνεργασία με τη Vodafone, με στόχο τον μετασχηματισμό των εγκαταστάσεων του «Δημόκριτου» στην Αγία Παρασκευή σε ένα «έξυπνο» 5G campus, το «Giga Campus by Vodafone and Demokritos». Το συγκεκριμένο έργο προχωράει ταχύτατα και η ολοκλήρωσή του αναμένεται έως την άνοιξη του 2022. Οι υποδομές αφορούν την κατασκευή ενός ιδιωτικού 5G σταθμού και μιας πλατφόρμας για εφαρμογές «internet of things» (διαδίκτυο των αντικειμένων), που αφορούν πληθώρα θεμάτων, όπως το πάρκινγκ, την πληρότητα των αιθουσών του «Δημόκριτου», τους κάδους απορριμμάτων, τη διαχείριση των υδάτων, του φωτισμού, την προστασία του πευκοδάσους και πολλές άλλες.
Πραγματικά, είναι εντυπωσιακή η «βεντάλια» εφαρμογών του ανοίγεται. Μέσω του «AHEDD» (The Attica Hub for the Economy of Data and Devices), μιας πρωτοποριακής δομής που πρόσφατα οργάνωσε ο «Δημόκριτος», ελληνικές επιχειρήσεις που εκκινούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους με κύριες τεχνολογίες την τεχνητή νοημοσύνη, το «διαδίκτυο των αντικειμένων» και τα δίκτυα τηλεπικοινωνίων 5G, θα έχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης και δοκιμής νέων υπηρεσιών και προϊόντων τους στο έξυπνο campus του «Δημόκριτου» πριν προβούν σε επενδύσεις. Ήδη υπάρχει μεγάλη θετική ανταπόκριση από διάφορα εταιρικά σχήματα στην Ελλάδα.
Και τα δύο αυτά μεγάλα έργα πρέπει να επικοινωνηθούν αποτελεσματικά, σαφέστατα και μέσω των κοινωνικών δικτύων. Νομίζω ότι η καμπάνια επικοινωνίας του Giga Campus έχει ήδη ξεκινήσει.
-Εστιάζεστε και στη συνεργασία με ελληνικά ακαδημαϊκά και ερευνητικά κέντρα αριστείας;
Βεβαίως, η στενή συνεργασία με ελληνικά ακαδημαϊκά ιδρύματα είναι προτεραιότητα και στρατηγικός στόχος του «Δημόκριτου». Παράδειγμα αποτελεί η πολύ σημαντική και νομίζω ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα σύμπραξη που εδραιώθηκε πολύ πρόσφατα για τη δημιουργία ενός «Υπερ-Κόμβου» μεταφοράς τεχνολογίας και υποστήριξης της καινοτομίας. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ), το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» και ο «Δημόκριτος» συνέπραξαν ως τέσσερις «ώριμοι» εταίροι για τη μεταφορά τεχνολογίας από τα ερευνητικά τους εργαστήρια στην κοινωνία, με την αξιοποίηση των ερευνητικών τους επιτευγμάτων, με αποτελεσματική διαχείριση της διανοητικής ιδιοκτησίας που κατοχυρώνουν και, βεβαίως, με την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων στην έρευνα.
Ενώνουμε τις δυνάμεις μας και μοιραζόμαστε πόρους και τεχνογνωσία. Είναι πολύ σημαντικό το ότι μεγάλοι δημόσιοι ερευνητικοί οργανισμοί εισέρχονται πλέον στην κοσμογονία, αν θέλετε, της μεταφοράς τεχνολογίας, τόσο για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας όσο και για την αξιοπιστία και το τεχνολογικό branding της Ελλάδας.
Παράλληλα, στην κατεύθυνση της Ψηφιακής Καινοτομίας, ο «Δημόκριτος» συντονίζει το Smart Attica, ένα πολύ δυναμικό κονσόρτσιουμ που περιλαμβάνει πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Ελπίζουμε ότι το Smart Attica θα επιλεγεί σύντομα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως ένα European Digital Innovation Hub.
-Πολλοί θεωρούν ότι το ελληνικό κράτος στο παρελθόν δεν φαίνεται να αγκάλιασε ουσιαστικά και με σύγχρονες προσεγγίσεις την ευδοκίμηση και την ανάπτυξη των ερευνητικών κέντρων της χώρας. Πόσο υποστηρικτή είναι η πολιτεία στις πρωτοβουλίες του «Δημόκριτου»;
Η πολιτεία στέκεται σήμερα δίπλα στον «Δημόκριτο» και στηρίζει τη μεγάλη κτιριακή του ανακαίνιση. Επιπλέον, όσον αφορά τις προσπάθειές μας για εξωστρέφεια, και εδώ η στήριξη είναι έμπρακτη με καίριες νομοθετικές παρεμβάσεις, που έχουν διευκολύνει τις σχέσεις του «Δημόκριτου», ως νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, με τον ιδιωτικό τομέα, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, καθώς επίσης και το πλαίσιο για τη δημιουργία εταιρειών spin-off από τους ερευνητές του Κέντρου. Συνεπώς, τα κανάλια επικοινωνίας του ιδρύματος με την πολιτεία είναι ανοικτά, ο διάλογος είναι εποικοδομητικός και παραγωγικός.
Ωστόσο, ο «Δημόκριτος» προσβλέπει στην αρωγή της πολιτείας σε θέματα ανανέωσης του ερευνητικού του προσωπικού. Αυτό περιλαμβάνει τη διάθεση κονδυλίων για την κάλυψη οργανικών θέσεων τόσο για τον «Δημόκριτο» όσο βεβαίως και για τα άλλα ερευνητικά κέντρα της χώρας. Οι παλαιότερες οικονομικές κρίσεις έχουν οδηγήσει στη γήρανση τόσο του ερευνητικού όσο και του διοικητικού/τεχνικού προσωπικού. Η προσέλκυση ταλαντούχων νέων ανθρώπων είναι κρίσιμη για τη βιωσιμότητα όλων των εγχειρημάτων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Στο μέτωπο αυτό, ο «Δημόκριτος» αναμένει περαιτέρω στήριξη από την πολιτεία.
-Αντιλαμβάνεται η πολιτεία τις καθημερινές ανάγκες των ερευνητικών κέντρων της χώρας;
Το 2022 ενδέχεται να επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις, με κακές επιπτώσεις στις λειτουργικές δαπάνες των ερευνητικών κέντρων. Η απότομη αύξηση του ενεργειακού κόστους που βιώνουμε τους τελευταίους μήνες μάς προβληματίζει πολύ. Ελπίζω ότι η πολιτεία θα συμβάλει στις έκτακτες καθημερινές ανάγκες. Ταυτόχρονα, για κέντρα όπως ο «Δημόκριτος» θα πρέπει άμεσα να αναζητηθούν λύσεις και συμμαχίες που θα οδηγήσουν ταχύτατα στην ενεργειακή μας αυτονομία. Σε αυτή την κατεύθυνση δουλεύουμε ήδη πολύ εντατικά.
Για το 2022 υπάρχει όμως και μεγάλη αισιοδοξία όσον αφορά τη συμμετοχή του «Δημόκριτου» στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης. Ευελπιστούμε στην άμεση ένταξη ενός πολύ σπουδαίου έργου, το οποίο αφορά την ανάπτυξη υποδομών για προηγμένες, αυτόνομες, ρομποτικές, κατασκευαστικές τεχνολογίες. Το έργο με την επωνυμία «Super Labs» είναι μια πραγματικά πρωτοποριακή συνεργασία με το Center for Bits and Atoms του ΜΙΤ και θα έχει εφαρμογές σε καινοτόμα υλικά για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τη βιοτεχνολογία. Ο επιστημονικός υπεύθυνος του έργου, ερευνητής του MIT Φίλιππος Τουρλομούσης, έχει ήδη επαναπατριστεί από τη Βοστώνη και με την ομάδα νέων ερευνητών του «Δημόκριτου» κτίζουν με φοβερούς ρυθμούς τα νέα εργαστήρια.
Την ίδια ώρα, ελπίζω ότι πολύ σύντομα θα έχουμε τη δυνατότητα να εντάξουμε στο Ταμείο Ανάκαμψης μια πολύ σημαντική δραστηριότητα που αφορά τη δημιουργία νέου Ερευνητικού Ινστιτούτου στον «Δημόκριτο». Πρόκειται για το Ινστιτούτο Κβαντικής Υπολογιστικής και Κβαντικής Τεχνολογίας. Έχουμε, πριν από μερικές μόνο ημέρες, καταθέσει την πρότασή μας στην πολιτεία και ελπίζουμε να μας δοθεί το «πράσινο» φως. Έτσι, θα δημιουργηθεί το νέο Ινστιτούτο με βάση την επιστημονική αριστεία, στου οποίου την ανάπτυξη πιστεύω πως θα συνδράμουν πολλοί λαμπροί Έλληνες της διασποράς, που δραστηριοποιούνται στον εν λόγω τομέα.
Θεωρώ πως οι κβαντικοί υπολογιστές θα επιφέρουν νέα τεχνολογική επανάσταση μέσω της υπεροχής που θα επιδείξουν στην επίλυση προβλημάτων μεγάλης περιπλοκότητας, που σήμερα δεν μπορούν να επιλυθούν από τα υπάρχοντα υπολογιστικά συστήματα. Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει άμεσα στην κβαντική τεχνολογία. Είμαστε μία από τις τελευταίες χώρες στην Ευρώπη που δεν έχουν ακόμη κάνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Απόσπασμα από τη συνέντευξη του κ. Νούνεση στο τεύχος Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2022. Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη τη συνέντευξη πατώντας εδώ.
