Της Άννας Κοτρίκλα, Επ. Καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Η διαφαινόμενη καθυστέρηση της κύρωσης της σύμβασης του Χονγκ Κονγκ για την ανακύκλωση των πλοίων οδήγησε το 2013 την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) να προχωρήσει μονομερώς σε μέτρα που αφορούν πλοία που φέρουν ευρωπαϊκή σημαία ή που ελλιμενίζονται σε ευρωπαϊκά λιμάνια (Κανονισμός 1257/2013). Βασικό στοιχείο του κανονισμού είναι ότι, με προθεσμία συμμόρφωσης την 31η Δεκεμβρίου 2018, τα πλοία ευρωπαϊκής σημαίας θα πρέπει να ανακυκλώνονται σε μονάδες που πληρούν ορισμένες ελάχιστες προδιαγραφές και περιλαμβάνονται στον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Μονάδων Ανακύκλωσης Πλοίων. Το 2016 εκδόθηκε ένας κατάλογος 18 τέτοιων μονάδων ανακύκλωσης σε χώρες της ΕΕ, ενώ έως το τέλος του 2017 ο κατάλογος αναμένεται να συμπληρωθεί με μονάδες από άλλες χώρες του κόσμου (αυτή την στιγμή μελετώνται αιτήσεις από 22 χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, η Τουρκία και οι ΗΠΑ).
Ο Κανονισμός 1257/2013 προβλέπει επίσης την διερεύνηση της σκοπιμότητας ενός οικονομικού εργαλείου, με το οποίο θα επιδοτείται η ανακύκλωση στις εγκεκριμένες μονάδες του Ευρωπαϊκού Καταλόγου. Ο στόχος είναι να μπορούν να ανταγωνισθούν τις υπάρχουσες μονάδες χαμηλού κόστους (και χαμηλών προδιαγραφών ασφάλειας, προστασίας της υγείας των εργαζόμενων και προστασίας του περιβάλλοντος) και να αποφεύγεται η αλλαγή σημαίας των ευρωπαϊκών πλοίων στο τέλος της ωφέλιμης ζωής τους. Προτάθηκαν διάφοροι μηχανισμοί για την υλοποίηση του οικονομικού αυτού μέτρου με προκρινόμενη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Άδεια Ανακύκλωσης Πλοίου, το κόστος της οποίας θα βαρύνει τους πλοιοκτήτες.
Οι ενώσεις πλοιοκτητών ECSA (European Community of Shipowners Associations), ASA (Asian Shipowners Association) και ICS (International Chamber of Shipping) αντέδρασαν αρνητικά στο μέτρο θεωρώντας ότι θα διαταράξει την διαδικασία κύρωσης της Σύμβασης του Χόνγκ Κόνγκ, και ότι αντίκειται στις αρχές του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, της σύμβασης του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας (UNCLOS) και της Αρχής της Κοινής αλλά Διαφοροποιημένης Ευθύνης.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Αύγουστο του 2017, αποφάσισε την επανεκτίμηση των οικονομικών εργαλείων διευκόλυνσης της ασφαλούς και περιβαλλοντικά ορθής διάλυσης των πλοίων σε επόμενο χρόνο και αφού πρώτα εκτιμηθούν τα αποτελέσματα της χρήσης και των επιδράσεων των μονάδων του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Ανακύκλωσης Πλοίων.
