Του Γ. Λογοθέτη, CFO Finance & Research George Moundreas Com. S.A.
Νέα πρόσθετα μέτρα, κόκκινες γραμμές, συμμετοχή ή μη του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, είναι, για άλλη μία φορά, τα τρέχοντα θέματα που απασχολούν τις διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με τους Θεσμούς με στόχο το κλείσιμο της 2ης αξιολόγησης στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, όπου ο απώτερος στόχος φυσικά είναι η έναρξη των συζητήσεων για την διευθέτηση του χρέους, δηλαδή για επιμήκυνση και ρύθμιση των επιτοκίων. Η συμφωνία μπορεί να επιτευχθεί με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα υιοθετήσει τις υποχρεώσεις που θα προκύπτουν από αυτή και οι οποίες συνδέονται με την λήψη μέτρων που θα διασφαλίζουν για μία τετραετία την επίτευξη του στόχου πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 3% – 3,5% του ΑΕΠ.
Την ίδια στιγμή οι προκριματικές εκλογές στη Γαλλία ανέδειξαν ως νικητή τον ιδιαίτερα «συντηρητικό» Francois Fillon, ο οποίος προσέλκυσε προσωπικότητες της ακροδεξιάς καθώς και στελέχη ακροδεξιών ομάδων, βασιζόμενος σε ένα πρόγραμμα το οποίο χαρακτηρίζεται σαν ριζοσπαστικά φιλελεύθερο και που σε αρκετά σημεία ταυτίζεται με αυτό της Marine Le Pen ή ακόμη και με του Trump. Οι πρώτες εκτιμήσεις μετά την εκλογή του Fillon, είναι ότι θα καταφέρει τελικά να κερδίσει και τις Προεδρικές εκλογές τον Απρίλιο του 2017 ενάντια στην Marine Le Pen.
Φυσικά η επόμενη κρίσιμη ημερομηνία για την Ευρωζώνη είναι η 4η Δεκεμβρίου, όπου θα λάβουν χώρα δύο γεγονότα, το Δημοψήφισμα για την Συνταγματική αναθεώρηση στην Ιταλία και οι Προεδρικές εκλογές στην Αυστρία, με το πρώτο να μονοπωλεί το ενδιαφέρον, καθώς ο Πρωθυπουργός Mateo Renzi σε περίπτωση ήττας έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα παραιτηθεί, γεγονός που θα δημιουργήσει πολιτική και κατ’ επέκταση οικονομική κρίση.
Αναφορικά με την οικονομία της Ιταλίας, η οποία είναι η 3η μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρωζώνη, αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω χαμηλής παραγωγικότητας, νεποτισμού και διαφθοράς, ενώ η ανάπτυξη βρίσκεται σε υπερβολικά χαμηλά επίπεδα και το 2017 αναμένεται να φθάσει μόλις στο 0,9%. Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ωστόσο το δημόσιο χρέος της χώρας, το οποίο είναι 133% του ΑΕΠ, το δεύτερο σε ύψος μετά το ελληνικό, ενώ παράλληλα τα κόκκινα δάνεια στην κατοχή των ιταλικών τραπεζών φθάνουν τα 300 δισεκατομμύρια. Εκ των πραγμάτων λοιπόν, τυχόν κλυδωνισμοί στην Ιταλία σίγουρα θα επιφέρουν αρνητικές επιπτώσεις σε όλη στην Ευρωζώνη με ειδοποιό διαφορά ότι στην περίπτωση της, λόγω μεγέθους της οικονομίας, δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένα πακέτο στήριξης όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, της Ιρλανδίας ή της Πορτογαλίας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η πρόσφατη ανακοίνωση του ΟΟΣΑ, η οποία συμπίπτει με την άποψη που έχουμε εκφράσει εδώ και αρκετούς μήνες, δηλαδή ότι η νομισματική χαλάρωση ενώ είναι αναγκαία δεν είναι ικανή συνθήκη για επανεκκίνηση της οικονομίας και το επόμενο συνδυαστικό «μέτρο» θα πρέπει να είναι η αύξηση των κρατικών δαπανών. Συγκεκριμένα ο ΟΟΣΑ αναφέρει πως οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επωφεληθούν από το ιδιαίτερα χαμηλό κόστος δανεισμού, να αυξήσουν τις επενδυτικές δαπάνες και να μειώσουν την φορολογία. Χαρακτηριστικά αναφέρει πως οι περισσότερες κυβερνήσεις έχουν περιθώριο να αυξήσουν τις δαπάνες κατά μισή ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ για 3-4 χρόνια, χωρίς να διακινδυνεύσουν τα ήδη υψηλά χρέη τους. Σαν παράδειγμα χρησιμοποιεί τις ΗΠΑ, επισημαίνοντας πως η πιθανή στροφή προς μία επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, δηλαδή η πολιτική Trump, θα παράσχει στήριξη στην οικονομική ανάπτυξη, όπου η τόνωση θα μπορούσε να είναι αρκετά μεγάλη και να οδηγήσει σε πτώση του κρατικού χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ!
Όπως έχουμε προαναφέρει, αν και αρχικά υπήρχε η διάθεση από τις τράπεζες να στηρίξουν τις εταιρείες, η παρατεταμένη κρίση στην ναυλαγορά σε συνδυασμό με τα ενδογενή τραπεζικά προβλήματα, σκλήρυνε την στάση των τραπεζών, έχοντας σαν αποτέλεσμα την εφαρμογή των covenants, την δυσκολία σε αναδιαρθρώσεις και φυσικά τον περιορισμό στην έκδοση νέων δανείων.
Η κρίσιμη ερώτηση λοιπόν και το μεγάλο ζητούμενο είναι αν τα χειρότερα πέρασαν και η αγορά από εδώ και στο εξής, δεδομένης και της θετικής της πορείας τον τελευταίο μήνα, θα συνεχίσει να κινείται με θετικό πρόσημο. Όπως πάντα συμβαίνει και ιδιαίτερα στην ναυτιλία οι απόψεις διίστανται και αυτή η διάσταση είναι άλλωστε που σε αρκετές περιπτώσεις καθορίζει και την στρατηγική μιας εταιρείας και κατ’ επέκταση, εκ του αποτελέσματος, την επιτυχία της στρατηγικής.
