Στο χαμηλότερο σημείο της βρίσκεται η ναυτιλία από το 2009, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση για το 2016 που εξέδωσε η Παγκόσμια Διάσκεψη Εμπορίου και Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNCTAD). Οι μεταφορές δια θαλάσσης το 2015 ξεπέρασαν για πρώτη φορά τα 10 δις τόνους, λίγο υψηλότερα σε σχέση τα 9,8 δις το 2014, ενώ το μέλλον εκτιμάται αβέβαιο.
Το 2015 η ναυτιλία διακίνησε πάνω από το 80% των αγαθών παγκοσμίως, ενώ η χαμηλή ανάπτυξή της επηρεάστηκε από την ανεμική παγκόσμια ανάπτυξη του εμπορίου.
Οι θαλάσσιες μεταφορές πετρελαίου σημείωσαν τα καλύτερα αποτελέσματα από το 2008 εξαιτίας των χαμηλών τιμών του μαύρου χρυσού, αλλά και της αθρόας προσφοράς και της σταθερής ζήτησης. Ωστόσο, η συνολική ανάπτυξη της παγκόσμιας ναυτιλίας εμφάνισε υστέρηση, απόρροια της περιορισμένης ανάπτυξης στη ζήτηση για ξηρό φορτίο, ιδίως κάρβουνο και σίδηρο, και της αγοράς των εμπορευματοκιβωτίων, μέσω των οποίων διακινήθηκε παγκοσμίως το 95% των αγαθών που προέρχονται από μεταποίηση.
Παρά την αργή ανάπτυξη, η παγκόσμια χωρητικότητα συνέχισε να αυξάνεται και έφτασε τα 1,8 δις τόνους dwt, συμπιέζοντας έτσι τους ναύλους σε νέα χαμηλά.
Ο Γενικός Γραμματέας της UNCTAD, Mukhisa Kituy, ανέφερε ότι «δεδομένου ότι η ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου βρέθηκε στο χαμηλότερο σημείο της από την αρχή της χρηματοοικονομικής κρίσης, οι εκτιμήσεις δείχνουν το μέλλον για την ναυτιλία αβέβαιο και υποκείμενο σε υψηλά ρίσκα» και συνέχισε λέγοντας ότι «η πίεση για ακόμα μεγαλύτερα πλοία ίσως είναι η ρίζα των προβλήματος, αφού και η υφιστάμενη ζήτηση για μεταφορές εμπορευματοκιβωτίων δεν μπορεί να καλύψει την χωρητικότητα των νεότευκτων, πολύ μεγάλων πλοίων».
Η μειωμένη ζήτηση στην Κίνα, οι χαμηλές τιμές σε ορισμένα εμπορεύματα, η υπερπροσφορά χωρητικότητας των πλοίων και οι γεωπολιτικές συνθήκες αβεβαιότητας σε περιοχές όπου παράγονται σημαντικές ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου, αποτελούν εξαιρετικά σημαντικούς παράγοντες αβεβαιότητας για την ανάπτυξη της ναυτιλίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ορισμένες ναυτιλιακές επιχειρήσεις επεδίωξαν να μειώσουν τα λειτουργικά τους κόστη μέσω της αγοράς και κατασκευής νέων μεγαλύτερων πλοίων. Ωστόσο, αυτό ίσως αποδειχθεί κοστοβόρο για τις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου τα κόστη μεταφοράς είναι ήδη υψηλότερα σε σχέση με τις αναπτυγμένες. Με την κατασκευή μεγαλύτερων πλοίων, συνολικά τα κόστη μεταφοράς μειώνονται, αλλά οι μικρές εμπορικές χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με ολιγοπωλιακές αγορές ιδιαίτερα στην liner ναυτιλία.
Στις αναπτυσσόμενες χώρες φορτώθηκε το 60% των αγαθών παγκοσμίως το 2015, και εκφορτώθηκε το 62%, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από το 41% του 2006.
Με εξαίρεση την Κίνα και μερικές ακόμα χώρες της Ασίας, οι λιμενικές υποδομές στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες είναι ανεπαρκείς για να δεχθούν μεγάλα πλοία. Κατά συνέπεια, αν δεν επενδύσουν σημαντικά ποσά για μεγαλύτερα λιμάνια, οι αναπτυσσόμενες χώρες πιθανόν στο μέλλον να προσελκύσουν λιγότερα πλοία κι επομένως να επιβαρυνθούν με μεγαλύτερα κόστη μεταφοράς για την εξυπηρέτηση του εμπορίου τους.
Παρόλα αυτά, η συνεχιζόμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και οι επενδύσεις στις διώρυγες του Παναμά και του Σουέζ, διατηρούν θετικές προοπτικές για την ανάπτυξη των θαλάσσιων μεταφορών. Επίσης, η αναφορά της UNCTAD καλεί τις αναπτυσσόμενες χώρες να επενδύσουν σε κλάδους όπως η ναυπηγική και η στελέχωση των πλοίων, ώστε να διατηρήσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτουν έναντι των αναπτυγμένων χωρών.
«Με όλες τις αρνητικές ειδήσεις που κυκλοφορούν σχετικά με την ναυτιλιακή βιομηχανία, συχνά ξεχνούμε ότι το δια θαλάσσης εμπόριο συνεχίζει να προσφέρει θέσεις εργασίας και ευκαιρίες ανάπτυξης για τις αναπτυσσόμενες χώρες» ανέφερε ο Shamika N. Sirimanne, Διευθυντής της UNCTAD υπεύθυνος για την Τεχνολογία και τα Logistics. «Πολλές βιομηχανίες και επιχειρήσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες θα μπορούσαν να είναι περισσότερο ανταγωνιστικές, αν τα λιμάνια των χωρών τους ήταν περισσότερο λειτουργικά», συνέχισε ο Sirimanne, προσθέτοντας ότι καθυστερήσεις σε λιμάνια της Αφρικής προσθέτουν έως και 10% στα κόστη των αγαθών.
Η UNCTAD εφαρμόζει ένα πρόγραμμα συμβουλευτικής σε περίπου 200 λιμάνια σε 29 χώρες στην Ασία, την Αφρική και την Λατινική Αμερική, βοηθώντας στη βελτίωση τους μέσω παροχών συμβουλευτικών υπηρεσιών στην έρευνα, στη διοίκηση και τη διεθνή νομολογία των λιμένων.
