Page 23 - ΝΑΥΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ - May 2021

Με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης, τον Μάρτιο του 1821, τα νησιά και οι ναυτότοποι έσπευ-
σαν να ενωθούν με τους επαναστάτες. Οι ναυτικές κοινότητες του Γαλαξιδίου (26 Μαρτίου), των Σπε-
τσών (3 Απριλίου), των Ψαρών (11 Απριλίου), της Ύδρας (16 Απριλίου), της Σάμου (17 Απριλίου), της
Κάσου (17 Απριλίου), της Κρήτης (21 Μαΐου) ήταν από τις πρώτες που ύψωσαν την επαναστατική σημαία.

Πολεμικές επιχειρήσεις στη θάλασσα

Μετά την οργάνωση των επαναστατημένων ελληνικών δυνάμεων σε μια πρώτη
μορφή κρατικής οργάνωσης και εξουσίας, παρουσιάζονται στην έκθεση
οι διάφορες φάσεις των πολεμικών συγκρούσεων στη θάλασσα.
Αποτελεί γεγονός ότι στις θαλάσσιες επιχειρήσεις της Επανάστασης ο πολεμικός στόλος των Ελλήνων
δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τον οθωμανικό κατά μέτωπον σε μια μεγάλη ναυμαχία. Ο ελληνι-
κός πολεμικός στόλος ήταν άτακτος στόλος και αποτελείτο από 60 εμπορικά ιστιοφόρα «σιτοκάρα-
βα», που έφεραν μόνο 4-16 κανόνια έκαστο. Στον αντίποδα, ο οθωμανικός τακτικός πολεμικός στόλος
το 1821 αποτελούνταν από 81 πολεμικά «πλοία γραμμής», εκ των οποίων τα τέσσερα ήταν τεράστια
και έφεραν 120 κανόνια, τα τρία έφεραν 80 κανόνια, τα 12 ήταν με 74 κανόνια και τα 10 με 50 κανόνια.
Η τακτική των Ελλήνων στον Αγώνα στη θάλασσα ήταν οι διαρκείς οχλήσεις, όπου μπορούσαν, σε διάφο-
ρες περιοχές, η λεγόμενη με τη σύγχρονη ορολογία «τακτική της αγέλης» ή τακτική τού «κτυπώ και απο-
χωρώ». Το μεγαλύτερο όπλο αλλά και ο μεγαλύτερος φόβος των Οθωμανών ήταν τα ελληνικά πυρπολικά
πλοία. Στο διάστημα 1821-1823, οι Έλληνες είχαν μια σειρά επιτυχημένων επιχειρήσεων στη θάλασσα, που
βοήθησαν στην εξάπλωση και στην ενίσχυση της Επανάστασης. Εμβληματική επιτυχία ήταν η ανατίναξη
της οθωμανικής ναυαρχίδας στο στενό της Χίου από τον Κωνσταντίνο Κανάρη τον Ιούνιο του 1822.
Το κόστος των επιτυχιών ήταν μεγάλο: οι οθωμανικές δυνάμεις κατέστρεψαν το Γαλαξίδι μαζί με ολό-
κληρο τον στόλο του (21 Σεπτεμβρίου 1821) και, τον επόμενο χρόνο, το νησί της Χίου, με σφαγή των
κατοίκων της (27 Μαρτίου - 2 Απριλίου 1822). Το 1824, ισχυρός οθωμανο-αιγυπτιακός στόλος εισήλθε
συνδυαστικά στο Αιγαίο από τα βόρεια και τα νότια ταυτόχρονα, προκαλώντας σημαντικά προβλή-
ματα. Στο νότιο μέτωπο, την πτώση της Κρήτης τον Μάρτιο του 1824 ακολούθησε η καταστροφή
του νησιού της Κάσου από την αιγυπτιακή αρμάδα (27-28 Μαΐου 1824). Στον βορρά, ο οθωμανικός
στόλος διέσχισε τα Δαρδανέλια και κατευθύνθηκε προς τα Ψαρά, προκαλώντας την ολοκληρωτική
καταστροφή τους (20-24 Ιουνίου 1824).
Το 1825, παρά τις κάποιες ναυτικές νίκες, όπως στη Μεθώνη (30 Απριλίου) και στο Κάβο Ντόρο (4
Ιουνίου), ο ελληνικός στόλος περιήλθε σε ακινησία. Το 1826-1827 παρατηρείται έξαρση στην πειρατεία
των Ελλήνων για να διασφαλιστεί η οικονομική επιβίωση των ναυτικών και των νησιών τους. Το 1827, η
τελική επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων στο Ναυαρίνο έσωσε την Επανάσταση.