Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ναυτιλίας «Ο ωκεανός μας, η υποχρέωσή μας, η ευκαιρία μας» μας υπενθυμίζει την ευθύνη μας να προστατεύσουμε τον ωκεανό και υπογραμμίζει τη σημασία της συμπερίληψης στην υποστήριξη ενός βιώσιμου ναυτιλιακού μέλλοντος, σύμφωνα με την WISTA International.

Οι ωκεανοί μας

Παράγοντας το ήμισυ του οξυγόνου του πλανήτη, απορροφώντας περίπου το 30% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, συγκρατώντας σχεδόν το 97% του νερού της Γης και φιλοξενώντας μερικά από τα πιο ποικιλόμορφα οικοσυστήματα του πλανήτη, οι ωκεανοί είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή μας. Κάποιοι τους αποκαλούν τους πραγματικούς πνεύμονες του κόσμου μας.

Οι ωκεανοί μας συνδέουν όλους και επηρεάζουν πολλές, αν όχι όλες, τις πτυχές της ζωής μας. Ρυθμίζουν τη θερμοκρασία, παρέχουν τροφή, ενέργεια και μέσα διαβίωσης σε δισεκατομμύρια ανθρώπους και μεταφέρουν περίπου το 80% του παγκόσμιου εμπορίου. Αποτελούν σημαντικό «καταφύγιο» για τα αέρια του θερμοκηπίου και μας παρέχουν νερό και το οξυγόνο που αναπνέουμε.

Τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν τους ωκεανούς ως τον μεγαλύτερο σύμμαχό μας στην προσπάθεια να διατηρήσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη σε επίπεδα πολύ κάτω από τους δύο βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, όπως προβλέπεται στη Συμφωνία του Παρισιού.

Ωστόσο, αυτά τα ζωτικά οικοσυστήματα που συχνά πέφτουν θύματα υπερεκμετάλλευσης ως πηγή τροφής, αποτελούν τον τελικό προορισμό για μεγάλο μέρος της ρύπανσης που προκαλεί ο άνθρωπος, ενώ υποφέρουν από μη αναστρέψιμη απώλεια βιοποικιλότητας και αποτελούν ένδειξη των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.

Ως η μεγαλύτερη βιομηχανία που δραστηριοποιείται στους ωκεανούς του πλανήτη, έχουμε καθήκον να φροντίζουμε το περιβάλλον και, ως εκ τούτου, πρέπει να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την πρόληψη περαιτέρω ζημιών, όπου αυτό είναι δυνατό.

«Η ναυτιλιακή βιομηχανία βρίσκεται σε ιδανική θέση για να ηγηθεί της προόδου στην προστασία του περιβάλλοντος και, υιοθετώντας την έννοια της συμμετοχικότητας, μπορεί να αποδείξει πω η ποικιλομορφία των ταλέντων μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές», δηλώνει η Έλπη Πετράκη, Πρόεδρος της WISTA International.

Η υποχρέωσή μας

Η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι συνηθισμένη να προσαρμόζεται σε νέους κανονισμούς και τα τελευταία χρόνια ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) έχει ενισχύσει την αποφασιστικότητά της να προστατεύσει το θαλάσσιο περιβάλλον.

Μιλώντας πριν από την Παγκόσμια Ημέρα Ναυτιλίας, ο Arsenio Dominguez, Γενικός Γραμματέας της IMO, δήλωσε: «Οι ωκεανοί μας αγωνίζονται να ανταπεξέλθουν στην πίεση που ασκεί ο άνθρωπος. Η υποβάθμιση των ωκεανών δεν είναι τυχαία, αλλά οφείλεται στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Αυτό σημαίνει όμως ότι έχουμε τη δύναμη να αντιστρέψουμε την κατάσταση. Είναι υποχρέωσή μας να συνεργαστούμε για τη μείωση της ρύπανσης, την προστασία της θαλάσσιας ζωής και τη μετάβαση σε βιώσιμες συνήθειες».

Είναι γεγονός ότι έχει θεσπιστεί ένα ισχυρό κανονιστικό πλαίσιο για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τις επιπτώσεις της ναυτιλίας. Τα τελευταία χρόνια έχουν εισαχθεί σημαντικά νέα μέσα για τον περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, την απαγόρευση επιβλαβών επιστρώσεων σκαφών, την αντιμετώπιση των ζημιών που προκαλούν τα εισβλητικά είδη στο έρμα και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία.

Κατά τη διάρκεια της επικείμενης έκτακτης συνόδου της Επιτροπής Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC) του IMO, αναμένεται επίσης η επίσημη υιοθέτηση του Net-Zero Framework του ΙΜΟ, σε ένα αποφασιστικό βήμα προς την επίτευξη των στόχων του IMO για την αποανθρακοποίηση.

Η ευκαιρία μας

Ωστόσο, η ρυθμιστική ώθηση είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ, σημειώνει η κ. Πετράκη. Απαιτείται επίσης η ενθάρρυνση της ηγεσίας – για να δείξει τι είναι δυνατό, να δημιουργήσει πρότυπα που θα μπορούν να μιμηθούν οι άλλοι και να εμπνεύσει.

«Γι’ αυτό το λόγο, η επίτευξη της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας θα απαιτήσει επίσης μια βαθύτερη πολιτισμική αλλαγή – και πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να είναι μια αλλαγή που θα εκτιμά τη διαφορετικότητα, θα αμφισβητεί τις νόρμες και θα προάγει την ηγεσία χωρίς αποκλεισμούς», τονίζει η Πρόεδρος της WISTA International.

«Δεν είναι τυχαίο ότι οι στόχοι των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, και συγκεκριμένα ο Στόχος 14 μας προτρέπουν να προστατεύσουμε τους ωκεανούς, τις θάλασσες και τους θαλάσσιους πόρους και στοχεύουν επίσης στην επίτευξη της ισότητας των φύλων και στην ενδυνάμωση όλων των γυναικών και των κοριτσιών ως πέμπτο στόχο τους», προσθέτει.

Προσαρτημένο ως παράρτημα στα ψηφίσματα της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη το 2012, το «Το μέλλον που θέλουμε» επιβεβαιώνει «την ανάγκη επίτευξης οικονομικής σταθερότητας, βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, προώθησης της κοινωνικής ισότητας και προστασίας του περιβάλλοντος, με παράλληλη ενίσχυση της ισότητας των φύλων, της ενδυνάμωσης των γυναικών και των ίσων ευκαιριών για όλους».

Η ποικιλομορφία και η συμπερίληψη διευρύνουν το φάσμα των προοπτικών, σχολιάζει η κ. Πετράκη. «Η αναζήτηση περισσότερων απόψεων – από γυναίκες, τη νεότερη γενιά και υποεκπροσωπούμενες ομάδες – δημιουργεί νέες ευκαιρίες για καινοτομία», λέει.

Στην περίπτωση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, είναι ζωτικής σημασίας οι παράκτιες και νησιωτικές χώρες να εκπροσωπούνται στη λήψη αποφάσεων σε παγκόσμιο επίπεδο όταν διακυβεύεται η υποβάθμιση των ωκεανών – κυρίως επειδή η τοπική γνώση είναι πιθανό να είναι ανεκτίμητη.  Επιπλέον, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να ασχοληθούν με τους βιώσιμους στόχους αν συμμετέχουν στη διαδικασία.

Ο ναυτιλιακός κλάδος έχει ήδη αρχίσει να λαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για την υποστήριξη της παγκόσμιας αποανθρακοποίησης, συνεργαζόμενος διασυνοριακά και διακλαδικά για την επιτάχυνση της προόδου. Στο πλαίσιο της δέσμευσής της για το περιβάλλον, η WISTA International ίδρυσε μια Επιτροπή Περιβάλλοντος, συγκεντρώνοντας εμπειρογνώμονες σε θέματα περιβάλλοντος από τις 62 Εθνικές Ενώσεις WISTA (NWA) ως απάντηση στην επιδείνωση της κλιματικής κρίσης.

«Η ένταξη ανοίγει το δρόμο για την καινοτομία και τα καλύτερα αποτελέσματα – για τους ανθρώπους, τη βιομηχανία και τον πλανήτη – και η Παγκόσμια Ημέρα Ναυτιλίας μας υπενθυμίζει ότι όλοι μαζί μπορούμε να κάνουμε μια πραγματική διαφορά στον κόσμο στον οποίο ζούμε», προσθέτει η κ. Πετράκη.