Η ναυτιλία, ως θεμέλιος λίθος του παγκόσμιου εμπορίου, καλείται να επανακαθορίσει τη θέση και τον ρόλο της σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον, όπου οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις εντείνονται και η τεχνολογία εξελίσσεται με καταιγιστικούς ρυθμούς. Οι απαιτήσεις για παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας με ελαχιστοποιημένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, σύμφωνα με τις αυστηρές οδηγίες του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαμορφώνουν ένα νέο απαιτητικό και γεμάτο προκλήσεις τοπίο, που όμως ανοίγει τον δρόμο για μια πιο πράσινη, έξυπνη και βιώσιμη ναυτιλία.

Βασικός μοχλός αυτής της μετάβασης είναι η αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και ο εκτεταμένος εξηλεκτρισμός λιμένων και πλοίων, με στόχο τη μείωση των εκπομπών CO₂ κατά 55% έως το 2030 (πρωτοβουλία «Fit for 55»). Στο πλαίσιο αυτό, η εγκατάσταση συστημάτων ηλεκτρικής διασύνδεσης ξηράς-πλοίου (Shore Side Electricity – SSE), γνωστή ως Cold Ironing, αποτελεί μία από τις πιο ώριμες και αποτελεσματικές λύσεις. Ήδη, μεγάλα ευρωπαϊκά λιμάνια δρομολογούν σημαντικές επενδύσεις σε συστήματα Cold Ironing, για την εξυπηρέτηση επιβατηγών πλοίων, κρουαζιερόπλοιων και πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.

Η ομάδα «ΠΡΩΤΕΑΣ»: Εξειδίκευση και εμπειρία στον πυρήνα της ενεργειακής μετάβασης

Η επιτυχής υλοποίηση έργων τόσο υψηλής πολυπλοκότητας προϋποθέτει συνδυασμό διεπιστημονικής γνώσης, τεχνολογικής εξειδίκευσης και στρατηγικής συνεργασίας. Η ομάδα ΠΡΩΤΕΑΣ (PROTEUS) αποτελεί ένα επιτυχημένο παράδειγμα συνέργειας ακαδημαϊκού και ιδιωτικού τομέα, με τη συμμετοχή των εταιρειών PROTASIS Engineering and Consulting S.A., HYDRUS Engineering S.A., GATES – Global Transport and Engineering Systems Ltd και του Εργαστηρίου Θαλάσσιων Μεταφορών του ΕΜΠ.

Με σχεδόν δέκα χρόνια εμπειρίας, η ομάδα ΠΡΩΤΕΑΣ προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες μελέτης, σχεδιασμού και υλοποίησης συστημάτων Cold Ironing, με απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από την πιλοτική εγκατάσταση στο λιμάνι της Κυλλήνης το 2016, έως τις τεχνικές και περιβαλλοντικές μελέτες σε κομβικά ελληνικά (Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Ηγουμενίτσα) και διεθνή λιμάνια (Κωνστάντζα, Μπουργκάς), η ομάδα ΠΡΩΤΕΑΣ στηρίζει ενεργά τη μετάβαση προς βιώσιμα, ψηφιακά και ενεργειακά αποδοτικά λιμάνια.

Καλύπτοντας ολόκληρο το φάσμα των απαραίτητων σταδίων για την υλοποίηση έργων ενεργειακής αναβάθμισης, η ομάδα προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες που περιλαμβάνουν την εξασφάλιση χρηματοδότησης για την εκπόνηση μελετών και την υλοποίηση έργων, αξιοποιώντας τόσο ευρωπαϊκούς όσο και εθνικούς πόρους. Επιπλέον, αναλαμβάνει την εκπόνηση όλων των απαραίτητων τεχνικών μελετών, όπως η ανάλυση και πρόβλεψη της μεταφορικής κίνησης του λιμένα, οι μελέτες FEED (Front-End Engineering Design), οι περιβαλλοντικές μελέτες και οι μελέτες σκοπιμότητας, οι αναλύσεις CBA (Cost-Benefit Analysis), καθώς και η σύνταξη τεχνικών προδιαγραφών και τευχών δημοπράτησης. Παράλληλα, η ομάδα παρέχει υποστήριξη σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς σε θέματα κανονιστικής συμμόρφωσης και στην εφαρμογή διεθνών κανονισμών που σχετίζονται με την ενεργειακή αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών.

Η διεπιστημονική προσέγγιση της ομάδας ΠΡΩΤΕΑΣ δεν περιορίζεται στα πλοία που υπόκεινται σε υποχρεωτική εφαρμογή Cold Ironing (επιβατηγά, κρουαζιερόπλοια και πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων), αλλά επεκτείνεται και σε εμπορικά πλοία γενικής χρήσης, δεξαμενόπλοια και φορτηγά πλοία, προσφέροντας εξειδικευμένες λύσεις για λιμένες με προφίλ πολλαπλών χρήσεων.

Στρατηγική προτεραιοποίησης και συγχρηματοδοτούμενα έργα Cold Ironing

Στο πλαίσιο συμμόρφωσης με τους Ευρωπαϊκούς κανονισμούς και τη δέσμη μέτρων «Fit for 55», η ομάδα ΠΡΩΤΕΑΣ ολοκλήρωσε επιτυχώς ένα έργο-ορόσημο για την προτεραιοποίηση των ελληνικών λιμένων που υποχρεούνται να διαθέτουν υποδομές Cold Ironing έως το 2030. Το έργο περιλάμβανε:

• Τον εντοπισμό των ελληνικών λιμένων που υπόκεινται σε υποχρεώσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε πλοία κατά την παραμονή τους στο λιμάνι,
• Την αξιολόγηση και κατηγοριοποίησή τους με βάση προκαθορισμένα τεχνικά, περιβαλλοντικά και λειτουργικά κριτήρια, ώστε να καθοριστεί η σειρά προτεραιότητας υλοποίησης των απαραίτητων υποδομών.

Τα αποτελέσματα της μελέτης θα αξιοποιηθούν από τους αρμόδιους φορείς για την εξασφάλιση χρηματοδότησης και την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών.

Παράλληλα, η ομάδα ΠΡΩΤΕΑΣ έχει διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην υλοποίηση πληθώρας συγχρηματοδοτούμενων έργων, τα οποία εντάσσονται σε ευρωπαϊκά προγράμματα, με κυριότερο το Connecting Europe Facility (CEF). Στο πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων, η ομάδα συμμετείχε σε σημαντικές πρωτοβουλίες για την εφαρμογή του Cold Ironing σε ελληνικά και διεθνή λιμάνια.

• ELEMED, με παρεμβάσεις στα λιμάνια του Πειραιά, της Κυλλήνης και του Βασιλικού (Κύπρος)
• ALFION, που αφορά στον λιμένα Ηγουμενίτσας
• EALING, με εφαρμογές στα λιμάνια του Πειραιά, της Ραφήνας, καθώς και σε βαλκανικούς λιμένες όπως Μπουργκάς, Βάρνα και Κωνστάντζα
• CIPORT, επίσης με επίκεντρο τον Πειραιά
• CENTAVROS, που αφορά στον λιμένα του Βόλου
• ALFION-INFRA, ως συνέχεια του έργου ALFION στην Ηγουμενίτσα
• DECOMPRES, το οποίο επεκτείνεται σε λιμάνια στρατηγικής σημασίας, όπως η Ραφήνα, το Λαύριο, η Καβάλα και η Κέρκυρα.

Η νέα εποχή των λιμανιών: Καινοτομία και πράσινη μετάβαση

Αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις της ενεργειακής και περιβαλλοντικής μετάβασης, η ομάδα ΠΡΩΤΕΑΣ δεν περιορίζεται στην εφαρμογή συμβατικών συστημάτων. Αντίθετα, επενδύει με αποφασιστικότητα στην ανάπτυξη έξυπνων λιμένων, αξιοποιώντας προηγμένα συστήματα μικροδικτύων, γνωστά ως smart grids.

Οι καινοτόμες λύσεις που σχεδιάζει και υλοποιεί ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις των λιμένων, καλύπτοντας την ιδιοπαραγωγή ενέργειας σε συνδυασμό με δυνατότητες αποθήκευσης, ενώ παράλληλα επιτρέπουν την αποτελεσματική διαχείριση και εξισορρόπηση των φορτίων με στόχο τη βέλτιστη διαχείριση των αιχμών. Επιπλέον, η ομάδα αναπτύσσει υποδομές για τη φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων, εφαρμόζει κεντρικά Συστήματα Διαχείρισης Ενέργειας (HEMCS) και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την υποδοχή νέων πράσινων καυσίμων και καινοτόμων τεχνολογιών.

Μέσα από αυτήν τη διευρυμένη και πολυδιάστατη προσέγγιση, η ομάδα ΠΡΩΤΕΑΣ συμβάλλει ουσιαστικά στη μετάβαση προς μια πιο βιώσιμη, ευφυή και ανταγωνιστική ναυτιλία, αντανακλώντας πλήρως τους ενεργειακούς στόχους και τις δεσμεύσεις που προβλέπονται από την ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία.