Του καπτ. Γιώργου Γεωργούλη
Τα τελευταία τρία χρόνια διαπιστώνεται έξαρση στις πυρκαγιές που εκδηλώνονται σε επιβατηγά/οχηματαγωγά και πλοία μεταφοράς αυτοκινήτων. Ενδεικτικά, αναφέρονται οι παρακάτω περιπτώσεις:
· Grande America, πλοίο μεταφοράς οχημάτων: Στις 10 Μαρτίου 2019 και ώρα 00.45 ξέσπασε πυρκαγιά ενώ το πλοίο έπλεε στον Βισκαϊκό Κόλπο, με αποτέλεσμα τη βύθισή του. Διασώθηκαν και οι 27 ναυτικοί που επέβαιναν. Η αιτία της πυρκαγιάς δεν αποσαφηνίστηκε, πιθανώς από όχημα.
· Grande Europa, πλοίο μεταφοράς οχημάτων: Στις 15 Μαΐου 2019 και ώρα 20.00 ξέσπασε πυρκαγιά ενώ το πλοίο έπλεε στη Μεσόγειο. Το πλοίο εκκενώθηκε, οι 15 ναυτικοί διασώθηκαν, η πυρκαγιά τέθηκε υπό έλεγχο από πλοία διάσωσης. Το πλοίο ρυμουλκήθηκε στο κοντινότερο λιμάνι. Αιτία της πυρκαγιάς ήταν η λανθασμένη αποσύνδεση μπαταρίας αυτοκινήτου.
· Höegh Xiamen, πλοίο μεταφοράς οχημάτων: Στις 4 Ιουνίου 2020 ξέσπασε πυρκαγιά ενώ το πλοίο βρισκόταν εν όρμω στο Τζάκσονβιλ των ΗΠΑ και φόρτωνε μεταχειρισμένα αυτοκίνητα. Όλα τα μέλη του πληρώματος διασώθηκαν. Η αιτία της πυρκαγιάς, σύμφωνα με το πόρισμα, αποδίδεται και πάλι σε λάθος αποσύνδεσης της μπαταρίας μεταχειρισμένου οχήματος.
· Zhong Hua Fu Qiang, επιβατηγό οχηματαγωγό: Στις 19 Απριλίου 2021, τη νύχτα, ξέσπασε πυρκαγιά στο γκαράζ του πλοίου από φορτηγά. Το πλοίο εκκενώθηκε και το πλήρωμα και οι επιβάτες διασώθηκαν. Το νεότευκτο πλοίο υπέστη πολύ σοβαρές ζημιές.
· Felicity Ace, οχηματαγωγό: Στις 16 Φεβρουαρίου 2022, πολύ νωρίς το πρωί, ξέσπασε πυρκαγιά στα γκαράζ του πλοίου, πιθανώς από τις μπαταρίες ηλεκτρικού αυτοκινήτου. Το πλοίο εκκενώθηκε και όλα τα μέλη του πληρώματος επιβιβάστηκαν σε παραπλέον πλοίο που είχε σπεύσει προς διάσωση.
· Euroferry Olympia, Ro/Pax: Στις 18 Φεβρουαρίου 2022 και ώρα 04.00 ξέσπασε πυρκαγιά πάλι από τα γκαράζ του πλοίου και γρήγορα επεκτάθηκε σε όλο το πλοίο. Το πλοίο εγκαταλείφθηκε από το πλήρωμα και τους επιβάτες, όμως μέχρι και σήμερα αγνοούνται οκτώ επιβάτες (οδηγοί των φορτηγών).
Tα παραπάνω περιστατικά πυρκαγιάς είναι μερικά από αυτά που συνολικά έχουν συμβεί παγκοσμίως τα τελευταία τρία χρόνια και τα αίτια αποδίδονται στη συντριπτική τους πλειονότητα σε οχήματα που μεταφέροντα από αυτά τα πλοία. Με αυτό το δεδομένο, οι επόμενες σκέψεις πρέπει να εστιάσουν στα παρακάτω:
· Η μεγάλη ανησυχία πλέον δεν βρίσκεται στη διαπίστωση των αιτίων, γιατί μάλλον τα γνωρίζουμε.
· Δεν έχει επιτευχθεί ο κύριος στόχος της έρευνας των ατυχημάτων (μη επανάληψη) ενώ έχει εντοπιστεί η αιτία. Με λίγα λόγια, τα όποια μέτρα ελήφθησαν για την αποφυγή επανάληψης των ατυχημάτων κρίνονται ανεπαρκή και χρειάζονται άμεση επανεξέταση.
· Γιατί τα μέτρα πρόληψης της πυρκαγιάς (περιπολίες, συστήματα πυρανίχνευσης θερμοκρασίας και καπνού, απομόνωση χώρων γκαράζ) δεν έχουν αποτελέσματα;
· Γιατί η πυρκαγιά δεν εντοπίστηκε στα πρώτα λεπτά, οπότε και τα μέσα πυρόσβεσης του πλοίου θα μπορούσαν να είναι αποτελεσματικά;
· Πρέπει να υπάρχει χαλάρωση σε αυτά τα μέτρα λόγω ιδιαίτερων συνθηκών στο πλοίο (μη χρήση των ενδιαιτήσεων του πλοίου);
· Μεγαλύτερη επιμέλεια κατά τη φόρτωση, ώστε να τηρούνται με απόλυτη ευλάβεια οι διαδικασίες αποσύνδεσης των μπαταριών και από τους φορτωτές αλλά και από τα μέλη του πληρώματος, ενώ πρέπει να γίνεται επανέλεγχος πριν από τον απόπλου.
· Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των περιστατικών είναι ότι συνέβησαν κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν δηλαδή δεν υπήρχε μεγάλη ανθρώπινη δραστηριότητα (εργασίες συντήρησης, επιθεωρήσεις μηχανημάτων) και κατά συνέπεια μόνο τα συστήματα πυρανίχνευσης και οι περιπολίες ήταν η άμυνα του πλοίου απέναντι στις όποιες εστίες πυρκαγιάς θα μπορούσαν να δημιουργηθούν.
Επομένως, εκεί που πρέπει να εστιάσουν οι διαχειριστές των πλοίων είναι στην αύξηση των περιπολιών, στην αύξηση του αριθμού των μελών του πληρώματος που είναι επιφορτισμένο με την πρόληψη και τη συνεχή εκπαίδευση, ώστε η πολυπόθητη κουλτούρα ασφαλείας να φωλιάσει στο μυαλό των ναυτικών. Επίσης, πρέπει τα σχέδια πρόληψης, ανίχνευσης και καταπολέμησης να εφαρμόζονται στην πράξη όπως έχουν σχεδιαστεί και καταγραφεί στα εγχειρίδια των πλοίων (do as you plan).
Τέλος, η κουλτούρα ασφαλείας πρέπει να περάσει επιτέλους και στους επιβαίνοντες, ειδικά όταν πρόκειται για επαγγελματίες. Προτείνεται, λοιπόν, οι οδηγοί των φορτηγών που εκτελούν ταξίδια, κατά τα οποία διανυκτερεύουν στα πλοία, να διαθέτουν πιστοποιημένη εκπαίδευση για τα βασικά μέτρα ασφαλείας που εφαρμόζονται σε αυτά.
