Η XRTC Business Consultants Ltd. δημοσιοποίησε τη 19η ετήσια εμπεριστατωμένη μελέτη για την Ελληνική Ακτοπλοΐα. Επικεντρώνεται στις 2 Εισηγμένες στο ΧΑΑ εταιρείες (ANEK LINES, ATTICA GROUP) («Εισηγμένες») και τις MINOAN LINES αλλά καλύπτει επίσης σημαντικές πτυχές ανάπτυξης και καταγραφής γενικών στοιχείων των υπολοίπων εταιριών που απαρτίζουν το υπόλοιπο της Ελληνικής ακτοπλοϊκής αγοράς σε επίπεδο στόλου και κίνησης («Υπόλοιπες Εταιρίες»).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της XRTC, τα πλοία που εξυπηρετούν την Ελληνική Ακτοπλοΐα ανέρχονται σε 109. Τα πλοία των Εισηγμένων εταιριών και ΜΙΝΟΑΝ ανέρχονται σε 43 με μέσο όρο ηλικίας τα 20 έτη. Το τουριστικό προϊόν της Ελλάδας συνεχίζει την αυξητική του πορεία. Η αύξηση του τουρισμού επηρεάζει θετικά την ακτοπλοΐα αφού οι εμπορευματικές μεταφορές στα νησιά μας και κυρίως οι μεταφορές υλικών και ειδών διατροφής, απαραίτητων για την δημιουργία κατάλληλων υποδομών αλλά και την διαβίωση και την κάλυψη των καθημερινών αναγκών των νησιωτών και του συνόλου των τουριστών, πραγματοποιούνται από τα ακτοπλοϊκά πλοία.
Η αύξηση της ακτοπλοϊκής κίνησης το 2019 που ανήλθε στο 3%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ). Την αύξηση αυτή καρπώθηκαν κυρίως οι Υπόλοιπες Εταιρίες των οποίων η παρουσία αυξάνει συνεχώς τόσο σε επίπεδο στόλου όσο και σε επίπεδο κίνησης.
Παράλληλα το μεταφορικό έργο των Εισηγμένων και Minoan τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αδριατική αυξήθηκε.
Σε επίπεδο οικονομικών αποτελεσμάτων, το 2019 σε σχέση με το 2018 οι εταιρείες εμφάνισαν αύξηση του κύκλου εργασιών, μείωση του κόστους πωληθέντων και σημαντική βελτίωση των κερδών προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA).
Tο σύνολο των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας, επηρεάζεται σημαντικά από τη διακύμανση των τιμών των καυσίμων. Το κόστος των ναυτιλιακών καυσίμων και λιπαντικών είναι με μεγάλη διαφορά το σημαντικότερο λειτουργικό κόστος, αντιπροσωπεύει δε για τη χρήση 2019 το 45% περίπου του κόστους πωληθέντων των εταιριών.
O αντίκτυπος της Covid-19
Από τον Φεβρουάριο του 2020 βρίσκεται σε εξέλιξη μία εξαιρετικά μεγάλη πτώση στις τιμές των καυσίμων με ακραίες διακυμάνσεις ως συνέπεια της μειωμένης ζήτησης λόγω κυρίως της πανδημίας του κορονοϊού COVID-19 καθώς και της μη επίτευξης συμφωνίας για μείωση της παραγωγής από τις μεγάλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες.
Η ακτοπλοΐα είναι ευαίσθητη στις επιπτώσεις τυχόν οικονομικής ύφεσης είτε στην ελληνική οικονομία είτε στην τουριστική αγορά ή ακόμη σε έκτακτα γεγονότα όπως είναι η εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού COVID-19 τα οποία οδηγούν σε μειωμένη ζήτηση που σε συνδυασμό με πιθανή πλεονάζουσα προσφορά σε μειωμένους ναύλους και πληρότητα, επηρεάζουν αρνητικά την κερδοφορία των εταιριών.
Η πτώση της ζήτησης των ακτοπλοϊκών μεταφορών γίνεται εμφανής τόσο στις μεταφορές επιβατών όσο και αυτές των προϊόντων. Οι δεύτερες επηρεάζονται από την παραγωγή αγροτικών προϊόντων προς εξαγωγή αλλά και τις αφίξεις τουριστών αφού εξυπηρετούν αποκλειστικά την τροφοδοσία των καταλυμάτων και όλης της τουριστικής κατανάλωσης.
Σύμφωνα με τη μελέτη της XRTC, τα αποτελέσματα του πρώτου πενταμήνου του 2020 ήταν απογοητευτικά αφού διαπιστώθηκε μια πτώση της τάξης του 60% στο μεταφορικό έργο.
Ο ακτοπλοϊκός στόλος μόνο κατά την υψηλή περίοδο αναδιπλώθηκε σε έναν ικανοποιητικό βαθμό για να μπορέσει να καλύψει το περιοριστικό μέτρο που επιβάλει η κοινωνική απόσταση του 65% και όχι γιατί η πληρότητα ήταν ικανοποιητική. Όταν ο στόλος δεν ήταν ικανός να καλύψει τις μεταφορικές ανάγκες, τότε ο συντελεστής πληρότητας ανέβηκε στο 80% κι αυτό για μερικές μόνο εβδομάδες.
Η εκμετάλλευση των ταχυπλόων για το 2020 κρίνεται ιδιαιτέρως προβληματική λόγω της περαιτέρω μείωσης της διάρκειας της περιόδου εκμετάλλευσης των πλοίων.
Σε διεθνές επίπεδο ο κλάδος αντιμετωπίζει σωρεία προβλημάτων και επιζητά λύσεις για τη διατήρηση της τροφοδοτικής αλυσίδας. Όλα τα κράτη προσφέρουν πακέτα διάσωσης με σκοπό τη διατήρηση του δικτύου θαλασσίων συγκοινωνιών.
Η Ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά εισέρχεται σε μια δύσκολη περίοδο με άγνωστους παράγοντες επηρεασμού της λειτουργίας της και με μεγάλη αδυναμία προσδιορισμού των σημείων στήριξης. Το ζητούμενο την περίοδο που διανύουμε δεν είναι η ευρωστία των εταιρειών αλλά η διατήρησή της οικονομικής τους υπόστασης. Το γεγονός βεβαίως ότι αυτή την δυσκολία δεν την διέρχεται μόνη της αλλά πλέει παράλληλα με όλους σχεδόν τους τομείς της οικονομίας της δίνει την δυνατότητα να ελπίζει για την επιβίωσή της. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση την χρονιά που διανύουμε να υπάρξουν θετικά πρόσημα στην εκμετάλλευση του στόλου παρά μόνο σε ένα μικρό αριθμό εταιριών που εξυπηρετούν αποκλειστικά γραμμές δημοσίου συμφέροντος. Είναι λοιπόν σημαντικό τόσο οι Επενδυτές όσο και οι Χρηματοδότες των εταιρειών να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με σύνεση ώστε να αποφύγουν την άμεση κατάρρευση των εταιριών. Σε αντίθετη περίπτωση τα γενόμενα νέα βάρη θα είναι δυσβάσταχτα και οι ζημίες πολλές. Στην ίδια όχθη ο άλλος εταίρος της αγοράς που είναι το Κράτος πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι χωρίς την στήριξή του δεν θα μπορέσει σε καμία περίπτωση να διατηρήσει το δίκτυο θαλασσιών μεταφορών της χώρας
Στην μελέτη της η XRTC σημειώνει ότι για ολόκληρο τον παγκόσμιο χάρτη η επιστροφή στην κανονικότητα παραμένει άγνωστη. Το να συζητάμε για το ποιο θα είναι το ποσοστό μείωσης του μεταφορικού έργου των ακτοπλοϊκών εταιριών είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό είναι απλά εκτιμήσεις υψηλού ρίσκου γιατί οι εξελίξεις είναι τόσο απρόβλεπτες, ξαφνικές και βεβαίως επικίνδυνες. Η ανισορροπία στην οποία έχουμε εισέλθει λόγω της πανδημίας έχει παραμερίσει τις διαχρονικές σκοτούρες που έχουμε από την εφαρμογή των νόμων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή των γεωπολιτικών κινδύνων συμπεριλαμβανομένων και αυτών του μεταναστευτικού και προσφυγικού προβλήματος.
