Η εικόνα του Αγίου Νικολάου βρίσκεται σε κάθε πλεούμενο – από μικρές βάρκες ψαράδων μέχρι γιγαντιαία εμπορικά πλοία – για να προστατεύει και να βοηθά όσους ταξιδεύουν στη θάλασσα αλλά και σε κάθε σπίτι ναυτικού, για να ακούει τις προσευχές όσων αγωνιούν για τους αγαπημένους τους.
Φιλάνθρωπος, προστάτης των φτωχών και των αδύναμων, ο Άγιος Νικόλαος (270 – 343) από τη θέση του Αρχιεπισκόπου στα Μύρα της Λυκίας, ανέπτυξε έντονη δράση ιδρύοντας νοσοκομεία και ιδρύματα για τους απόρους, με αποτέλεσμα να διωχθεί και να υποστεί βασανιστήρια. Ωστόσο αποφυλακίσθηκε επί Μεγάλου Κωνσταντίνου και αφοσιώθηκε στο ποιμαντικό του έργο.
Τα λείψανά του βρίσκονται σήμερα στην Βασιλική του Αγίου Νικολάου στο Μπάρι, όπου μεταφέρθηκαν επί Αλεξίου Β’ Κομνηνού, διότι τα Μύρα, όπου αρχικά ετάφη, κατακτήθηκαν από τους Σελτζούκους Τούρκους και υπήρχε κίνδυνος τα οστά να καταστραφούν.
Υπάρχουν πολλές ιστορίες ναυτικών, ψαράδων και καπετάνιων για τον Άγιο Νικόλαο. Η παράδοση λέει ότι στο ταξίδι του προς τους Άγιους Τόπους, το πλοίο κινδύνευσε από τρικυμία, χάρη στο θαύμα του Αγίου ωστόσο η θάλασσα ηρέμησε. Όταν μάλιστα ένας ναυτικός έπεσε από το κατάρτι και σκοτώθηκε, με την προσευχή του Αγίου αναστήθηκε.
Ένα από τα λεγόμενα θαύματά του είναι η παρέμβασή του τις παραμονές των Χριστουγέννων του 1940, όταν το Υποβρύχιο «Παπανικολής», κατάφερε να μπει στα Στενά του Οτράντο. Ενώ το πλήρωμα του υποβρυχίου έπλεε προς τον ιταλικό στόλο, πάνω στην εικόνα του Αγίου Νικολάου, η οποία υπήρχε μέσα στο υποβρύχιο, κόλλησαν με μυστήριο τρόπο τρία νομίσματα, σαν απάντηση στην προσευχή και την ανησυχία του πληρώματος για το εάν θα σωζόταν. Τελικά, ο «Παπανικολής» κατάφερε να βυθίσει ένα ιταλικό εμπορικό πλοίο και να γλιτώσει από τα ιταλικά αντιτορπιλικά.
Πλήθος θρύλων στη χριστιανική «μυθολογία»: Ο Θεός, όταν έφτιαξε τον κόσμο, έδωσε στον Άγιο Νικόλαο τις θάλασσες, τα ποτάμια, τις λίμνες και ό,τι ζει μέσα σε αυτά. Ένας άλλος μύθος λέει ότι βοηθός του είναι ο κυπρίνος, γι’ αυτό και το ψάρι αυτό μαγειρεύεται παραδοσιακά την 6η Δεκεμβρίου μαζί με πλιγούρι ή ρύζι ή τυλιγμένο σε ζύμη. Θεωρείται ακόμη ότι ένα κόκαλο από το κεφάλι του κυπρίνου που μοιάζει με σταυρό, προστατεύει από το «κακό μάτι».
Αναρίθμητες οι απεικονίσεις του Αγίου Νικολάου σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο: Χαρακτηριστικές είναι οι τοιχογραφίες στο ναό του Αγίου Νικολάου του Κασνίτζη στην Καστοριά (12ος αι.), στην Μπογιάνα έξω από την Σόφια (1259), στον Άγιο Νικόλαο Ορφανό στη Θεσσαλονίκη, στον Άγιο Νικόλαο D’ Arges της Ρουμανίας (14ος αι.), αλλά και στο ναό του Χριστού Σωτήριος στα Μέγαρα, στον Άγιο Νικόλαο στο Βρέλι της Κρήτης, στη μονή Γαλατάκι Ευβοίας, στον Άγιο Νικόλαο της Ροδιάς, κοντά στην Άρτα (14ος αι.) και στη μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά στα Μετέωρα.
Στις κλασικές εικόνες, ο Άγιος Νικόλαος εικονίζεται συνήθως με τα αρχιερατικά του άμφια, περιτριγυρισμένος από σκηνές του βίου του. Χαρακτηριστικές δημιουργίες υπάρχουν στη Μονή Σινά του 12ου αι., στην Κακοπετριά της Κύπρου (1338), στην Πάτμο (15ος αι.), στο Μπάρι (13ος αι.) και πλήθος άλλες, μεταβυζαντινές, στην Καστοριά, την Ρωσία και τα Βαλκάνια.
ο Άη Νικόλας ας είναι πάντα αρωγός και προστάτης σε κάθε δύσκολη στιγμή των ναυτικών και ας δίνει δύναμη στις οικογένειές τους! Τα Ναυτικά Χρονικά και η επιμορφωτική πρωτοβουλία Ιsalos.net εύχονται σε όλους τους ναυτικούς χρόνια πολλά και καλές θάλασσες.
