Page 30 - ΝΑΥΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ - June July 2023

ΙΣΤ ΟΡ Ι ΚΗ ΑΝΑ Λ Υ Σ Η
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΙΩΑΝΝΉΣ Ε. ΘΕΟΦΑΝΙΔΉΣ ΒΝ
(1877-1939)
Ο κυβερνήτης του θωρηκτού «Κιλκίς»
και συντονιστής των νηοπομπών σωτηρίας
των προσφύγων της Σμύρνης.

Αριστερά, ASA KENT JENNINGS (1877-1933)
Ο από μηχανής θεός του ναυτιλιακού
θαύματος της Σμύρνης.

του στρατηγού Νικολάου Πλαστήρα, δικούς της στρατιώτες με το στίγμα της
με σύμβουλο επί των εξωτερικών υπο- ταπεινωτικής ήττας μιας εκστρατείας
θέσεων τον Βενιζέλο, τα 26 πλοία της «βενιζελικής» έμπνευσης και τους πρό-
Σμύρνης έγιναν 50 και στη συνέχεια σφυγες σαν εχθρούς: «πρόστυχες» και
η επιχείρηση διάσωσης επεκτάθηκε «τουρκόσπορους» τους αποκαλούσαν
αστραπιαία στο σύνολο των παραλίων οι Ελλαδίτες. Για τους πλοιοκτήτες και
της Μικράς Ασίας, με αποτέλεσμα να για τους ναυτικούς, που με ανιδιοτέλεια
επιταχθούν συνολικά 285 ελληνόκτητα και αυταπάρνηση έσωσαν και έφεραν
πλοία, από τα οποία 141 φορτηγά και με ασφάλεια έναν κόσμο αμάχων στην
144 επιβατηγά, για την εκκένωση περί- Ελλάδα, ούτε λόγος... Εδώ έχουμε μια
που ενάμισι εκατομμυρίου προσφύγων. εκκωφαντική αποσιώπηση ιστορικών
Μια θαλάσσια επιχείρηση διάσωσης, γεγονότων. Λόγοι πολιτικοί, δεδομέ-
που όμοιά της δεν είχε ξανασυμβεί νης της αφοσίωσης στον Βενιζέλο όχι
ποτέ μέχρι τότε στην παγκόσμια Ιστορία. μόνο των προσφύγων της μεγάλης
Σχεδόν είκοσι χρόνια αργότερα, φυγής, αλλά και εκείνων που τους
την άνοιξη του 1940, το «θαύμα μετέφεραν, αφού είναι γνωστό ότι η
της Δουνκέρκης», με την εκκένωση συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού
340.000 στρατιωτών των Συμμάχων, εφοπλισμού υποστήριζε τον εθνάρχη.
παγιδευμένων στις γαλλικές ακτές από Λόγοι ταξικοί, αφού η ναυτιλιακή κρίση
τις δυνάμεις του Άξονα, πήρε τη θέση της εποχής είχε προκαλέσει μεγάλη
που του άρμοζε στο πάνθεον της Ιστο- δυσαρέσκεια στα άνεργα πληρώματα
ρίας. Πρωταγωνιστές εδώ οι ήρωες του εμπορικού στόλου.
στολίσκου εκατοντάδων πλοιαρίων, από Το ναυτιλιακό θαύμα της Σμύρνης, με
εμπορικά μέχρι σκάφη αναψυχής, που σιωπηλούς ήρωες τους καραβοκύρη-
έσπευσαν μαζί με τα συμμαχικά πολε- δες και τους ναυτικούς των πλοίων
μικά να σώσουν τους μετέπειτα μαχη- που βρέθηκαν στις μικρασιατικές
τές και απελευθερωτές της Ευρώπης. ακτές τις τραγικές ώρες της Κατα-
Το Ηνωμένο Βασίλειο τους υποδέχτηκε στροφής, έμεινε ανεξίτηλο στις καρ-
τότε όλους, στρατιώτες και διασώστες διές των ξεριζωμένων προσφύγων.
μαζί, σαν ήρωες. Αντίθετα, η Μάνα Τη σωτηρία τους ανταπέδωσαν με το
Ελλάς του 1922 είχε υποδεχτεί τους παραπάνω, μπολιάζοντας την πατρίδα

30