Πραγματοποιήθηκε στις 5.2.2020 στο Ίδρυμα Ευγενίδου, η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των μελών της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών, στη διάρκεια της οποίας ο Πρόεδρος κ. Θεόδωρος Βενιάμης, αναφέρθηκε λεπτομερώς στις εξελίξεις που σημειώθηκαν στην ποντοπόρο ναυτιλία τον περασμένο χρόνο, καθώς και στα πεπραγμένα του αντιπροσωπευτικού συλλογικού οργάνου του ελληνικού εφοπλισμού.
Ο πρόεδρος της ΕΕΕ τοποθετήθηκε σε όλα τα σημαντικά ζητήματα που απασχολούν τη ναυτιλία και τον εφοπλισμό την τρέχουσα περίοδο.
Πιο συγκεκριμένα σχετικά με την παγκόσμια οικονομία ο κ. Βενιάμης επεσήμανε ότι την χρονιά που πέρασε οι επιδόσεις της παγκόσμιας οικονομίας παρέμειναν σε χαμηλά επίπεδα με τον όγκο των διακινούμενων φορτίων παγκοσμίως να παρουσιάζει αύξηση μόλις 0,3%. Η καταγραφή αυτή της ισχνής εμπορικής επίδοσης οφείλεται, κυρίως, στα μέτρα προστατευτισμού, και ειδικότερα στην επιβολή δασμών από μεγάλες οικονομίες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και τα αντίμετρα που έλαβαν άλλες χώρες συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, αλλά και στη σημαντικά περιορισμένη παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη.
«Οι προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία τείνουν να είναι επισφαλείς λόγω της αβεβαιότητας που συνεχίζει να υφίσταται αναφορικά με τις προοπτικές για πολλές χώρες, αλλά και τη διαφαινόμενη επιβράδυνση στην οικονομία της Κίνας και των ΗΠΑ» επεσήμανε χαρακτηριστικά.
Για τις διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις ο πρόεδρος της ΕΕΕ τόνισε ότι οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου συνδέονται άμεσα με τη μετάβαση της οικονομίας της Κίνας, τις γεωπολιτικές αναταραχές στο Ιράν και στον κόλπο του Ορμούζ, καθώς και από άλλα εξίσου σημαντικά ζητήματα, όπως η χρήση των νέων αποθειωμένων ναυτιλιακών καυσίμων και τα μέτρα για την απεξάρτηση της ναυτιλίας από τον άνθρακα. Ωστόσο, σημαντικές πρωτοβουλίες, όπως αυτή της Κίνας για το Δρόμο του Μεταξιού, καθώς και νέες διμερείς και περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες, αποτελούν αναμφίβολα θετικές εξελίξεις, οι οποίες θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν τις υφιστάμενες πιέσεις που αντιμετωπίζει το διεθνές θαλάσσιο εμπόριο.
«Μέσα λοιπόν σε αυτό το αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον, η ναυτιλία καλείται να υπερκεράσει τα εμπόδια και να ανταπεξέλθει στις ποικίλες προκλήσεις, έχοντας να αντιμετωπίσει ως επιπλέον επιβαρυντικό οικονομικό παράγοντα, και όχι μόνο, τις μεγάλες αυξήσεις στο κόστος των νέων καυσίμων που υποχρεούται να χρησιμοποιεί από 1/1/2020, καθώς επίσης και τους νέους κανόνες λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και τις επιδράσεις αυτών στη χρηματοδότηση της ναυτιλιακής επιχείρησης» ανέφερε ως προς τις σημερινές προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο εφοπλισμός.
Σχετικά με τις ναυτιλιακές αγορές ο κ. Βενιάμης σχολίασε ότι το 2020 ξεκίνησε με τη ναυλαγορά να δημιουργεί εκπλήξεις, δυσάρεστες για κάποιους και ευχάριστες για άλλους, με τους ναύλους στο ξηρό φορτίο να φθάνουν στο χαμηλότερο σημείο της τελευταίας τριετίας, ενώ αντίθετα στον κλάδο των δεξαμενόπλοιων να παρουσιάζουν εκρηκτική, πέρα από κάθε προσδοκία, άνοδο.
Για την κοινωνική συνεισφορά της ελληνικής εφοπλιστικής κοινότητας ο πρόεδρος της ΕΕΕ υπενθύμισε ότι το Φεβρουάριο του 2019 η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα, με συντριπτική συμμετοχή σε αριθμό πλοίων και σε ποσοστά χωρητικότητας υπέγραψε, μετά τη λήξη του πρώτου, 5ετούς διάρκειας, Συνυποσχετικού, οικειοθελούς παροχής διπλού φόρου χωρητικότητας, ενώ τόνισε ότι «Η ποντοπόρος ναυτιλία μας μπορεί να αποτελέσει αναπτυξιακό πόλο για την πατρίδα μας για τα επόμενα χρόνια, με προοπτικές ενίσχυσης της προστιθέμενης αξίας της οικονομίας εφόσον αναπτυχθεί ένα ευρύτερο ελκυστικό ανταγωνιστικά περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα». Δεν δίστασε επίσης να προτείνει προς την Πολιτεία ότι επείγει η λήψη μέτρων για την αναχαίτιση της διαρροής πλοίων από το ελληνικό νηολόγιο πριν η κατάσταση καταστεί μη αναστρέψιμη ενώ και για τη ναυτική εκπαίδευση επεσήμανε ότι «απαιτεί άμεση αναδιοργάνωση προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής μας για την παραγωγή άρτια εκπαιδευμένων αξιωματικών. Σχετικά με την αναστάτωση που έχει προκληθεί στους σπουδαστές με το πρώτο μπάρκο ο κ. Βενιάμης ανέφερε ότι διανύουμε το πρώτο εκπαιδευτικό έτος όπου ισχύει ο νέος Κανονισμός και πριν λίγες ημέρες δόθηκε λύση από τον Υπουργό Ναυτιλίας για την ομαλή μετάβαση από το παλαιό στο νέο σύστημα, με την αντιμετώπιση των πρακτικών προβλημάτων που εγείρονται στη μεταβατική αυτή περίοδο παράλληλης εφαρμογής των δύο προγραμμάτων σπουδών.
Στη λεπτομερή του αναφορά για τη ναυτική εκπαίδευση και το ρόλο του ανθρώπινου παράγοντα στη ναυτιλία ο κ. Βενιάμης σχολίασε ότι «Ο στόχος είναι ένας και κοινός για τη ναυτιλιακή κοινότητα και την Πολιτεία: η ναυτοσύνη να αναβιώσει στον τόπο μας και να αποτελέσει επαγγελματική διέξοδο για τους νέους που αντιμετωπίζουν την ανεργία και αναζητούν ευκαιρίες εργασίας και επαγγελματικής αποκατάστασης. Θα επαναλάβω ότι για να υλοποιηθεί το όραμα αυτό χρειάζεται να ξεφύγουμε από τις συνδικαλιστικές αγκυλώσεις του παρελθόντος που δυστυχώς κρατούν σε ομηρία έναν ολόκληρο επαγγελματικό κλάδο και τον ωθούν στη συρρίκνωση ή και στον αφανισμό. Τα δεδομένα αποδεικνύουν περίτρανα ότι οι γνωστές ανεδαφικές πρακτικές του χθες δεν απέδωσαν και ούτε μπορούν να αποδώσουν οποιοδήποτε θετικό πρόσημο για την απασχόληση Ελλήνων στα πλοία, και μάλλον αυτό έχει γίνει πια αντιληπτό και στους ίδιους τους ναυτικούς μας, συνειδητοποιώντας το τέλμα που έχει επέλθει στον συνδικαλισμό τους».
Σχετικά με την την «Συν-Ενωσις» και το αξιοσημείωτο έργο που υλοποιεί, ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα σημείωσε ότι μετά το πολυσχιδές ειδικό πρόγραμμα δράσεων για τη στήριξη των πυροπαθών της Αττικής, στο οποίο εντάσσεται και η επισκευή 3 ελικοπτέρων Super Puma, το τελευταίο διάστημα η ναυτιλιακή μας οικογένεια μπόρεσε να ανταποκριθεί άμεσα σε σημαντικά αιτήματα της ελληνικής Πολιτείας και κοινωνίας. Ο κ. πρόεδρος υπενθύμισε στους συναδέρφους του τη δωρεά των 10 ταχύπλοων σκαφών στο λιμενικό σώμα, με το οποίο θα καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες περιπολίας των ελληνικών θαλασσών καθώς και στην πρόσφατη ανάληψη ανακαίνισης των χώρων υγιεινής των δημόσιων νοσοκομείων της Αττικής και προμήθειας κλινοσκεπασμάτων για όλα τα νοσοκομεία της επικράτειας, συμπεριλαμβανομένων των αναγκών των ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ και τους ευχαρίστησε θερμά που ενισχύουν οικονομικά την «Συν-Ενωσις», δίνοντάς της τη δυνατότητα να υλοποιεί σημαντικές δράσεις κοινωνικής προσφοράς.
Στο διεθνές επίπεδο ο κ. Βενιάμης υπογράμμισε ότι ιδιαίτερο βάρος δόθηκε σε δύο περιβαλλοντικά θέματα: Χαρακτηριστικά ανέφερε τα ακόλουθα:
Ως προς στη νέα εποχή των ναυτιλιακών καυσίμων με περιεκτικότητα 0,5% σε θείο:
«Το 2019 ξεκίνησε και τελείωσε με τις έντονες διεργασίες προετοιμασίας της διεθνούς ναυτιλιακής βιομηχανίας για τη μετάβαση στη νέα εποχή των ναυτιλιακών καυσίμων με περιεκτικότητα 0,5% σε θείο από τις αρχές του 2020. Από την αρχή είχαμε να αντιμετωπίσουμε έναν ατελή Κανονισμό στον οποίο δεν είχε εφαρμοσθεί εκ μέρους του ΙΜΟ η ασφαλιστική δικλείδα της ουσιαστικής αξιολόγησης του επιχειρησιακού, τεχνικού και οικονομικού αντίκτυπου που θα είχε η εφαρμογή του.
Η ναυτιλία κλήθηκε να εφαρμόσει στα πλοία της έναν Κανονισμό χωρίς εχέγγυα ασφάλειας και ομαλής λειτουργίας, διότι άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς, όπως οι πετρελαϊκές εταιρείες, τα διυλιστήρια και οι προμηθευτές καυσίμων δεν ανταποκρίθηκαν εγκαίρως στις σχετικές υποχρεώσεις τους για παραγωγή και διάθεση στα πλοία ποιοτικών και ασφαλών νέων καυσίμων σε επαρκείς ποσότητες.
Η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, βασιζόμενη στην τεχνογνωσία των μελών της που είναι hands-on operators, κινητοποίησε τους πάντες, περιλαμβανομένων των νηογνωμόνων, ασφαλιστών, κατασκευαστών κινητήρων και άλλων που ακολουθούσαν τακτική αδράνειας, ζητώντας από τους αρμόδιους φορείς ανάληψη του μεριδίου ευθύνης και εγγυήσεις για την ετοιμότητα του μηχανισμού να εφαρμόσει με επιτυχία τον νέο Κανονισμό.
Στις συχνές συναντήσεις που είχα κατά τη διάρκεια του έτους τόσο με τον Γενικό Γραμματέα του ΙΜΟ, Kitack Lim, όσο και με την πρώην Επίτροπο Μεταφορών Violeta Bulc, οι ανησυχίες μας έγιναν πλήρως κατανοητές και σεβαστές. Ως επακόλουθο αποτέλεσμα επιτύχαμε με την πίεση και τη δημόσια κριτική που ασκήσαμε να έχουμε τουλάχιστον στη διάθεσή μας κάποια χρήσιμα εργαλεία για την ομαλότερη προσαρμογή στο νέο Κανονισμό. Επιπροσθέτως, ο ΙΜΟ αναγνώρισε τα σαφή θέματα ασφαλείας που εγείρονται από τα νέα καύσιμα, καθώς και αυτών που προέρχονται από ανάμειξη, εντάσσοντας την περαιτέρω εξέτασή τους στο πρόγραμμα των αρμοδίων Επιτροπών του.
Αυτή τη στιγμή η ναυτιλία λειτουργεί με δύο ταχύτητες, ένα γεγονός που στρεβλώνει τον υγιή ανταγωνισμό στον κλάδο μας και οφείλεται αποκλειστικά στην κακοτεχνία του Κανονισμού, ο οποίος επέτρεψε την εγκατάσταση των scrubbers ως εξαίρεση στον κανόνα για χρήση αποθειωμένων ναυτιλιακών καυσίμων, μία μέθοδο που η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και η Ελλάδα είχαν ήδη κατά τις σχετικές διεργασίες του ΙΜΟ το 2008 καταγγείλει ως λανθασμένη.
Επαναλαμβάνω ότι όσοι συνάδελφοι επέλεξαν τη μέθοδο εγκατάστασης scrubbers επί των πλοίων, αμιγώς εμπορική απόφασή τους, ήταν και είναι καθόλα νόμιμοι. Η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και εγώ προσωπικά ως Πρόεδρος αυτής, ποτέ δεν στραφήκαμε εναντίον της εμπορικής τους επιλογής, αλλά σε κάθε περίπτωση είχαμε το θεσμικό καθήκον να προασπίσουμε τα συμφέροντα της συντριπτικής πλειονότητας των συναδέλφων μας που δεν έχουν τοποθετήσει scrubbers στα πλοία τους και που καλούνταν να αντιμετωπίσουν τους αστάθμητους παράγοντες του νέου Κανονισμού δηλαδή, τη μη επαρκή διαθεσιμότητα ανά τον κόσμο ασφαλών και ποιοτικών νέων καυσίμων.
Σε κάθε περίπτωση, ο ΙΜΟ έχει λάβει την απόφαση να επανεξετάσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των scrubbers, ζητώντας εμπεριστατωμένες μελέτες επί του θέματος, εξέλιξη που δεν θίγει τους λεγόμενους early movers, αλλά είναι αναγκαία σε κάθε περίπτωση για να υπάρξει όσο το δυνατόν συντομότερα νομική βεβαιότητα στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Η ειρωνεία εδώ έγκειται στο γεγονός ότι η πρόταση επανεξέτασης προήλθε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα 28 Κράτη Μέλη της ως διορθωτική κίνηση στις αστοχίες της διεθνούς νομοθεσίας του ΙΜΟ και επιζητώντας να υπάρξει μια οριζόντια αντιμετώπιση του θέματος σε διεθνές επίπεδο, δεδομένου ότι αρκετά κράτη ανά τον κόσμο υιοθετούν μονομερή μέτρα και περιορισμούς».
Το δεύτερο θέμα που ανέλυσε, είναι η λήψη μέτρων για τη μείωση των ατμοσφαιρικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τη ναυτιλία προς επίτευξη των στόχων που έχουν συμφωνηθεί στη σχετική Αρχική Στρατηγική του ΙΜΟ. Σχετικά με το επίκαιρο αυτό θέμα έκανε την ακόλουθη τοποθέτηση:
« Απώτερος στόχος μας πρέπει να είναι η πλήρης απεξάρτηση της ναυτιλίας από τα ορυκτά καύσιμα. Έως την επίτευξη αυτού του μακροπρόθεσμου στόχου, η ναυτιλία καλείται κατ’ αρχήν να ανταποκριθεί άμεσα στην επιτακτική ανάγκη λήψης βραχυπρόθεσμων μέτρων, που θα αποδεικνύουν την αξιοπιστία και υπευθυνότητα του κλάδου μας.
Ο ελληνικός εφοπλισμός, πάντοτε με τεκμηριωμένες προτάσεις, βασιζόμενες στην συσσωρευμένη τεχνογνωσία και εμπειρία, συμμετείχε ενεργά στα διεθνή τεκταινόμενα και δήλωσε παρών, πρωτοστατώντας στις κρίσιμες συνεδριάσεις που έλαβαν χώρα στον ΙΜΟ για την υιοθέτηση ρεαλιστικών και αποτελεσματικών βραχυπρόθεσμων μέτρων, στοχεύοντας σε μια ολιστική προσέγγιση όλων των παραμέτρων.
Πρέπει να ομολογήσω ότι δεν ήταν εύκολη η εξίσωση να διαμορφωθεί μια πρόταση που θα ικανοποιούσε όλα τα μέλη μας, δεδομένου ότι η κάθε εταιρεία λειτουργεί με βάση τα χαρακτηριστικά του στόλου που διαχειρίζεται.
Στην πορεία των διαπραγματεύσεων και ερμηνεύοντας εγκαίρως τις ενδείξεις και τα ποσοστά επιτυχίας των διαφόρων προσεγγίσεων που αναπτύχθηκαν στον ΙΜΟ, η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών υποστήριξε πλήρως την πρόταση που κατέθεσε η χώρα μας για την αναλογική μείωση της μέγιστης προωστήριας δύναμης των πλοίων ως άμεσα αποτελεσματικό βραχυπρόθεσμο μέτρο. Η πρόταση αυτή επέτρεψε στη χώρα μας να περάσει στο δεύτερο γύρο συζητήσεων και να περιληφθεί στην στενή ομάδα Κρατών Μελών που καλούνται έως την προσεχή σύνοδο της Επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος του ΙΜΟ (της ΜEPC) τον Μάρτιο του 2020 να διαμορφώσουν μια συμβιβαστική, ευρείας απήχησης και αποδοχής πρόταση. Δεν θα ήθελα να υπεισέρθω σε τεχνικές λεπτομέρειες, αλλά θα τονίσω ότι θεωρώ μεγάλη επιτυχία να είμαστε στο κέντρο των εξελίξεων, με διαπραγματευτική δύναμη και κύρος που αντλήσαμε από την τεκμηριωμένη αρχική πρόταση που υποβάλαμε. Είναι γεγονός ότι αν θέλουμε να είμαστε ενεργοί στις εξελίξεις, πρέπει να ανταποκρινόμαστε με ευελιξία στις τάσεις που αναπτύσσονται. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι το Διοικητικό μας Συμβούλιο έχει τον δύσκολο ρόλο να επικροτεί και να δίνει πράσινο φως σε προσεγγίσεις που ικανοποιούν την πλειονότητα των μελών της ναυτιλιακής οικογένειας και με γνώμονα πάντοτε το όφελος του συνόλου. Στο πλαίσιο αυτό χθες το Διοικητικό Συμβούλιο της Ενώσεώς μας συμφώνησε να προσυπογραφεί από τη χώρα μας η σχετική συμβιβαστική πρόταση που προέκυψε μετά από πολλές διαβουλεύσεις, και έχει αποκτήσει ιδιαίτερη δυναμική, βάσει της οποίας προβλέπεται η θέσπιση ανώτατου ορίου μέγιστης ιπποδύναμης των πλοίων ανάλογα με το επίπεδο της ενεργειακής τους απόδοσης».
Σχετικά με το σύστημα εμπορίας ρύπων ο κ. Βενιάμης σχολίασε ότι η ναυτιλία μας καλείται να αντιμετωπίσει τις έντονες πιέσεις στην Ευρώπη για την εισαγωγή της ναυτιλίας στο Σύστημα Εμπορίας Ρύπων, πρόταση που σύσσωμη η ναυτιλιακή κοινότητα αντικρούει ως μη προσήκουσα στη φύση της ναυτιλιακής δραστηριότητας και ανειλικρινής, αφού στηρίζεται στην αρχή ότι όποιος πληρώνει μπορεί να συνεχίσει να ρυπαίνει, καθώς και να προασπισθεί τον πρωτεύοντα ρόλο του ΙΜΟ να ρυθμίζει τους διεθνείς κανόνες λειτουργίας της, χωρίς στρεβλώσεις και ανεδαφικές προσεγγίσεις που αποσκοπούν μόνο σε πολιτικές σκοπιμότητες και υπογράμμισε ότι«Ευελπιστούμε λοιπόν ότι στην προσεχή σύνοδο της Επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) του ΙΜΟ τον Μάρτιο του 2020, θα έχουμε θετικές εξελίξεις που θα αναχαιτίσουν τις όποιες ευρωπαϊκές επιδιώξεις».
Κλείνοντας την ενδιαφέρουσα ομιλία του ο πρόεδρος των Ελλήνων εφοπλιστών ότι διατύπωσε την άποψη ότι όλα όσα παρέθεσε αποδεικνύουν για άλλη μια φορά τη σοφία αλλά και την αλήθεια του ρητού «η ισχύς εν τη ενώσει» και ανέφερε ότι «Η Ένωσή μας προασπίζεται με δυναμισμό τα συμφέροντα του κλάδου μας και επιτυγχάνει τα μέγιστα, αντλώντας τη δύναμή της, το κύρος της και την πειθώ της από το μεγαλείο της ναυτιλίας των Ελλήνων. Θέλω να προσκαλέσω λοιπόν όλους τους συναδέλφους να ενισχύσουν τη συμμετοχή τους στην Ένωσή μας με την εγγραφή περισσότερων πλοίων τους, ώστε να μας δώσουν και πρακτικά αλλά κυρίως ηθικά περισσότερη δύναμη για να συνεχίσουμε το έργο μας».
Υπενθύμισε επίσης ότι η Ένωση, είναι το «σπίτι» της ναυτιλιακής μας οικογένειας.
