Συχνά η θάλασσα, τα πλοία και κυρίως η ζωή εν πλω, έχουν αποτελέσει θέματα ή εναύσματα για κινηματογραφικές ταινίες που αξίζει να δoυν όσοι θέλουν να γνωρίσουν τις αλήθειες του «μεγάλου μπλε».
Σε αυτό το αφιέρωμα παρουσιάζουμε μερικές από τις πιο κλασικές ταινίες (πριν τη δεκαετία του ’70) που όσοι αγαπούν τη θάλασσα και τις ιστορίες της, δεν πρέπει να χάσουν ή και να ξαναδούν. Ο λόγος που εστιαζόμαστε σε αυτή την εποχή είναι ότι ειδικά στη χρυσή εποχή του αμερικανικού κινηματογράφου, τα ναυτιλιακά ή ναυτικά θέματα υπήρξαν βασικές θεματικές ιστορίες για πολυβραβευμένες αλλά και δημοφιλείς ταινίες.
Χρονολογικά αλλά και καλλιτεχνικά πρώτη, ως ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας φιλμογραφίας, έρχεται η βωβή ταινία Θωρηκτό Ποτέμκιν (Battleship Potemkin, 1925) του Sergei Eisenstein, που διηγείται την εξέγερση του πληρώματος εναντίον των αξιωματικών του περίφημου πλοίου, το 1905. Η ταινία έμεινε στην ιστορία του κινηματογράφου χάρη στο ρεαλισμό της αφήγησης και των χαρακτήρων και στο πρωτοποριακό για την εποχή μοντάζ της. Κλασική επιλογή και αγαπημένη ταινία πολλών σκηνοθετών!
Η ασπρόμαυρη ταινία Δαίμονες των Κυμάτων (Captains Courageous, 1937), σε σκηνοθεσία του Victor Fleming, είναι μια ιστορία ενηλικίωσης κοντά στους ανθρώπους της θάλασσας. Ο Πορτογάλος ψαράς Μανουέλ (Spencer Tracy, βραβευμένος με Όσκαρ ηθοποίας για την ταινία) σώζει έναν κακομαθημένο νεαρό, που πέφτει στη θάλασσα, σε ένα υπερατλαντικό ταξίδι που κάνει με τον πατέρα του. Ο μικρός βρίσκει στον ψαρά την πατρική φιγούρα που του έλειψε στην μέχρι τότε ζωή του. Πολύ συγκινητικό φινάλε!
Ο Humphrey Bogart στο ρόλο του άξεστου τυχοδιώκτη μεταφέρει με το πλοίο του την ιεραπόστολο Katharine Hepburn, καθώς εκείνη αποφασίζει να εγκαταλείψει ένα χωριό της ανατολικής Αφρικής, μετά το θάνατο του αδελφού της. Δύο διαφορετικές προσωπικότητες και νοοτροπίες, με φόντο το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Είναι η «Η Βασίλισσα της Αφρικής» (The African Queen, 1951) σε σκηνοθεσία John Huston. Bραβείo Όσκαρ για τον Bogart και μεγάλη επιτυχία για την εποχή!
Αρκετά «ελεύθερη» διασκευή του μυθιστορήματος του Ιουλίου Βερν, οι 20.000 Λεύγες κάτω από τη Θάλασσα (20,000 Leagues Under the Sea, 1954) του Richard Fleischer, έχουν εντυπωσιακά για την εποχή τους οπτικά εφέ. O Kirk Douglas παλεύει με ένα γιγάντιο καλαμάρι και ο James Mason στο ρόλο του Πλοιάρχου Νέμο αποδεικνύεται ένας σκοτεινός και προφητικός πρώιμος… ακτιβιστής. Δύο Βραβεία Όσκαρ, για τα οπτικά εφέ και τα σκηνικά!
Εμπνευσμένες από το μυθιστόρημα – σταθμό του Herman Melville, Moby Dick, πολλές ταινίες θέλησαν να «αναμετρηθούν» με το πρωτότυπο αριστούργημα (1956), χωρίς ωστόσο κάποια να αφήσει το κινηματογραφικό στίγμα της. Ο μοναδικός επιζώντας ενός φαλαινοθηρικού, αναφέρει την ιστορία της αυτοκαταστροφικής εμμονής του καπετάνιου να κυνηγήσει τη λευκή φάλαινα, τον Moby Dick.
Βασισμένη στο μυθιστόρημα του Ernest Hemingway, η ταινία Ο Γέρος και η Θάλασσα (The Old Man and the Sea, 1958) του John Sturges διηγείται την περιπέτεια ενός κουβανού ψαρά, που επί τρεις ημέρες προσπαθεί να πιάσει ένα ψάρι. Είναι ένας επίπονος αγώνας επιβίωσης, αναμέτρησης, γενναιότητας, αξιοπρέπειας, ελπίδας και στην ουσία μια αλληγορική ματιά πάνω στη σωματική και ψυχική αντοχή. Πρωταγωνιστής ο Spencer Tracy. Όσκαρ Μουσικής για τον Dimitri Tiomkin. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ταινία θεωρείται η πιο πιστή και ακριβής μεταφορά λογοτεχνικού έργου στην ιστορία του κινηματογράφου.
Τα Κανόνια του Ναβαρόνε (Guns of Navarone, 1961) σε σκηνοθεσία του J Lee Thomson, με πρωταγωνιστές τους Gregory Peck, David Niven και Anthony Quinn περιγράφουν τις προσπάθειες μίας ομάδας κομάντο των συμμαχικών δυνάμεων που θέλει να καταστρέψει ένα φαινομενικά απόρθητο γερμανικό φρούριο που απειλεί τα συμμαχικά πολεμικά πλοία στο Αιγαίο Πέλαγος και εμποδίζει τις συμμαχικές δυνάμεις να απελευθερώσουν 2.000 εγκλωβισμένους Βρετανούς στρατιώτες. Από τις πιο κλασσικές ταινίες με θέμα τη μεγάλη μάχη και τη ζωή των αξιωματικών του πολεμικού ναυτικού. Βραβεία Όσκαρ για τα οπτικά εφέ.
Ο John Boorman υπογράφει τη σκηνοθεσία του φιλμ με τον ατυχή ελληνικό τίτλο Δυο Λιοντάρια στον Ειρηνικό (Hell in the Pacific, 1968) με τους Lee Marvin και Mifune Toshiro. Με μηδενικούς σχεδόν διαλόγους, η ταινία αφηγείται την προσπάθεια επιβίωσης ενός αμερικανού και ενός ιάπωνα στρατιώτη, ναυαγών σε ένα νησί του Ειρηνικού, ακριβώς μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Παρότι δεν ενδείκνυται για μια χαλαρή βραδιά, η ταινία παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, ακριβώς λόγω του σχολιού της πάνω στην αγριότητα του πολέμου.
Φωτό: Pixabay
