Σύμφωνα με την έκθεση «Study on differentiated port infrastructure charges to promote environmentally friendly maritime transport activities and sustainable transportation» της Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκύπτει ότι με εξαίρεση τα λιμάνια της Σουηδίας, που ξεκίνησαν από το 1991 να επιβραβεύουν όσα πλοία υιοθετούσαν περιβαλλοντικές πρακτικές, οι διαφοροποιημένες χρεώσεις με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος σε λιμάνια των άλλων ευρωπαϊκών χωρών ξεκίνησε μόλις το 2011. Επιπλέον, όπως προκύπτει από την έκθεση απαιτείται μεγαλύτερη συμμόρφωση των λιμανιών με τις περιβαλλοντικές πρακτικές και τους διεθνείς κανονισμούς για την προστασία του περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με την έρευνα, μόλις 30 λιμάνια στην Ευρώπη χρησιμοποιούν διαφοροποιημένο σύστημα χρεώσεων για πλοία φιλικά προς το περιβάλλον, εκ των οποίων 11 βρίσκονται στην περιοχή μεταξύ Αμβούργου και Χάβρης, επτά στην Βαλτική Θάλασσα, ένα στην Βόρεια Θάλασσα, έξι στη Μεσόγειο Θάλασσα και πέντε στην περιοχή του Ατλαντικού.
Η πλειονότητα των συστημάτων περιβαλλοντικής χρέωσης αφορά εκπτώσεις στα λιμενικά τέλη της τάξεως του 0,5 έως 20 %, για όσα πλοία έχουν πιστοποιηθεί για τις περιβαλλοντικές τους πρακτικές.
Έχει ενδιαφέρον ότι η ναυτιλία μικρών αποστάσεων συχνά τιμολογείται για τις περιβαλλοντικές πρακτικές της χαμηλότερα απ’ ότι η ναυτιλία μεγάλων αποστάσεων.
Από την έκθεση προκύπτει επίσης ότι πολλά λιμάνια δεν ελέγχουν τις οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τα συστήματα χρεώσεων που εφαρμόζουν.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, προτείνονται τα εξής μέτρα, σύμφωνα με την έκθεση.
1. Οι λιμενικές αρχές και οι κρατικοί φορείς θα πρέπει να εντάξουν τις περιβαλλοντικές χρεώσεις στην ευρύτερη πολιτική τους για την προώθηση της χρήσης εναλλακτικών καυσίμων στο θαλάσσιο εμπόριο.
2. Η Ε.Ε. θα πρέπει να ορίσει τις περιβαλλοντικές χρεώσεις ως ένα αγορακεντρικό μέτρο για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία. Μέσω του δείκτη EEDI (Energy Efficiency Design), ο IMO προτίθεται να αυξήσει την αποδοτικότητα των πλοίων και να μειώσει μέχρι το 2025 τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και πιθανόν να προτείνει ένα εκπτωτικό σύστημα που να δίνει κίνητρο στους πλοιοκτήτες να υιοθετήσουν πιο αυστηρά πρότυπα. Η αποτελεσματική εφαρμογή του κανονισμού EU MRV, που τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο του 2015, θα δημιουργήσει στις χώρες της Ε.Ε. ένα νομικό πλαίσιο για τον έλεγχο και την καταγραφή των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα από τις θαλάσσιες μεταφορές.
3. Οι λιμενικές αρχές των χωρών της Ε.Ε. και οι κρατικοί φορείς θα πρέπει να αξιολογούν την σκοπιμότητα του καθορισμού κοινών κριτηρίων περιβαλλοντικής χρέωσης σε όλη την Ε.Ε. Παραδείγματος χάρη, θα ήταν χρήσιμο να καθοριστεί μια λίστα με τις «πράσινες» πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε παροχή εκπτώσεων. Μια καλή λύση θα ήταν τα ενδιαφερόμενα μέρη να μην υπαγορεύουν άκαμπτες απαιτήσεις, αλλά να απαριθμούν μια λίστα από πιθανές επιλογές οι οποίες να δικαιούνται έκπτωσης.
Φωτό: hafen-hamburg.de
