Του Γ. Λογοθέτη, CFO Finance & Research George Moundreas Com. SA
Με ενδιαφέρον παρακολουθούμε τις αναλύσεις διεθνών οίκων και οργανισμών για την πορεία της Παγκόσμιας οικονομίας, όπου οι πιο αισιόδοξες και οι μικρότερες σε αριθμό, κάνουν λόγο για ανάπτυξη με μειωμένους ρυθμούς. Αυτό δηλαδή, που εμείς αποκαλούμε ιδιαίτερα ανθεκτική μετριοπαθής ανάπτυξη και οι υπόλοιπες αναλύσεις εφιστούν την προσοχή στην καλύτερη περίπτωση για επιβράδυνση και στη χειρότερη για μία νέα ύφεση καθώς θεωρούν ότι τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης και ιδιαίτερα η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων όχι μόνο δεν θα έχει αποτελέσματα αλλά θα αυξήσει τους κινδύνους για φούσκες και μία νέα κρίση.
Εν περιλήψει, βιώνουμε μία ιδιαίτερα εύθραυστη Παγκόσμια οικονομία, με τις ΗΠΑ να θεωρείται ότι βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση, κυρίως γιατί οι προοπτικές στις υπόλοιπες οικονομίες δεν είναι καλές, γεγονός που παραδέχτηκε και η επικεφαλής της FED, Janet Yellen, η οποία δήλωσε ότι οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις για τον πληθωρισμό δεν θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες ενώ οι ανησυχίες για την Παγκόσμια ανάπτυξη επιδείνωσαν τις συνθήκες στις ΗΠΑ.
Συνεχίζοντας, μεγάλο μέρος της Ε.Ε υποφέρει από στασιμότητα, η Ιαπωνία χάνει το βηματισμό της και η οικονομία της παρουσιάζει σημάδια εξασθένησης, οι φόβοι για επιδείνωση της επιβράδυνσης της Κίνας συνεχίζουν και υφίστανται ενώ παράλληλα πολλές οικονομίες αναδυόμενων χωρών υποφέρουν από την πτώση των τιμών των εμπορευμάτων και ο όγκος του Παγκόσμιου Εμπορίου βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα.
Αναφορικά με τα αρνητικά επιτόκια κυρίως στην Ευρώπη και την Ιαπωνία, έκπληξη μας προκαλεί η δήλωση της Lagarde, που ισχυρίζεται ότι αν δεν είχε υλοποιηθεί η πολιτική αυτή θα ήμασταν σε πολύ χειρότερη θέση σήμερα, με τον πληθωρισμό πιθανότατα χαμηλότερα από τα τρέχοντα επίπεδα και την ανάπτυξη χαμηλότερη από αυτή που είναι σήμερα.
Αντίθετα με τη Lagarde, η πλειοψηφία των οικονομολόγων θεωρεί ότι τα μηδενικά ή αρνητικά επιτόκια -και να προσθέσουμε εμείς ιδιαίτερα μετά από μία ευρεία ποσοτική χαλάρωση που δεν απέδωσε τα αναμενόμενα- θέτουν τις βάσεις για δημιουργία φούσκας και εκδήλωση νέων κρίσεων. Την άποψη αυτή υποστηρίζει και ο Stephen S. Roach, πρώην Πρόεδρος και επικεφαλής οικονομολόγος της Morgan Stanley, χαρακτηρίζοντας την υιοθέτηση αρνητικών επιτοκίων σαν τελική πράξη απελπισίας η οποία θα αυξήσει τους κινδύνους χρηματοοικονομικής αστάθειας και θα θέσει το σκηνικό για την επόμενη κρίση. Το Brookings Institution, επισημαίνει ότι οι κινήσεις των Κεντρικών Τραπεζών είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, καθώς χωρίς σημάδια πληθωρισμού και με την ανάπτυξη ακόμη χλιαρή και εύθραυστη πολλοί αναμένουν χρόνια αργή ανάπτυξη η και μία ακόμη Παγκόσμια ύφεση, ενώ θέτει το ερώτημα αν η FED θα αντισταθεί στον πειρασμό των αρνητικών επιτοκίων.
Ο κοινός παρονομαστής σε όσους επικρίνουν την πολιτική αρνητικών επιτοκίων, είναι πως θα πρέπει να υλοποιηθεί το σωστό είδος δημοσιονομικών πολιτικών με αύξηση των δημοσίων δαπανών και περικοπές στη φορολογία, ώστε τα κεφάλαια να κατευθυνθούν προς τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, αυξάνοντας την κατανάλωση και όχι σε μεγάλους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς όπως συμβαίνει τώρα. Φυσικά η ανωτέρω στρατηγική δεν είναι εφαρμόσιμη σε χώρες όπου υπάρχει πρόβλημα με τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, αλλά εκτός των ΗΠΑ και της Γερμανίας υπάρχουν ακόμη αρκετές οικονομίες που μπορούν να «σηκώσουν» τέτοιου είδους δημοσιονομικές πολιτικές, λαμβάνοντας υπόψη φυσικά και το ιδιαίτερα χαμηλό κόστος του δανεισμού.
Αργά και βασανιστικά συνεχίζεται η άνοδος του BDI, όπου εντός των επόμενων ημερών θα ξεπεράσει τις 400 μονάδες, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι τα δύσκολα έχουν τελειώσει. Αξίζει να αναφέρουμε πως η πτώση του δείκτη από τις 400 μονάδες στις 300, χρειάστηκε 17 ημέρες για να λάβει χώρα, από την 12η Ιανουαρίου έως την 3η Φεβρουαρίου, ενώ αντιθέτως για την αντίστροφη πορεία της ανόδου από τις 300 στις 400 μονάδες χρειάστηκε τον διπλάσιο αριθμό ημερών, δηλαδή από την 4η Φεβρουαρίου έως και σήμερα.
