Ένας άνθρωπος υπεύθυνος για επτά δισεκατομμύρια: εκλέγοντας το νέο Γενικό Γραμματέα των...

Ένας άνθρωπος υπεύθυνος για επτά δισεκατομμύρια: εκλέγοντας το νέο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών

53
Ένας άνθρωπος υπεύθυνος για επτά δισεκατομμύρια: εκλέγοντας το νέο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών

Φωτό:ΑΠΕ (JUSTIN LANE)

Σε κομβικό σημείο για τη μελλοντική εξέλιξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών έχει αναδειχθεί η εκλογή του νέου Γενικού Γραμματέα, που θα λάβει χώρα τον Ιούλιο του προσεχούς έτους, καθώς η δεύτερη θητεία του νυν Γενικού Γραμματέα, Μπαν Κι Μούν θα τερματιστεί στις 31 Δεκεμβρίου 2016.

Ο Γενικός Γραμματέας, θεσμικά αποτελεί τον ανώτατο διοικητικό αξιωματούχο του Οργανισμού, ο οποίος ασκεί όλες τις λειτουργίες που του έχουν εμπιστευτεί τα όργανα, δηλαδή το Συμβούλιο Ασφαλείας, η Γενική Συνέλευση, το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο και οι λοιπές επιτροπές. Παράλληλα, ο Γενικός Γραμματέας μπορεί να θέσει ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας, οποιοδήποτε ζήτημα εκείνος κρίνει πως αποτελεί απειλή για τη διατήρηση της διεθνούς ασφάλειας και ειρήνης. Τέλος, λειτουργεί ως εκπρόσωπος των λαών του κόσμου και δρα υπερεθνικά υπέρ των συμφερόντων αυτών.

Σύμφωνα με τον καταστατικό χάρτη του Οργανισμού, ο Γενικός Γραμματέας θα πρέπει να προέρχεται εκ περιτροπής από μία από τις πέντε περιοχές της υφηλίου που εκπροσωπούνται-Αφρική, Ασία-Ειρηνικός, Ανατολική Ευρώπη, Λατινική Αμερική και Καραϊβική, Δυτική Ευρώπη και άλλες. Μέχρι σήμερα, η μόνη περιοχή από την οποία δεν έχει εκλεγεί Γενικός Γραμματέας, είναι η Ανατολική Ευρώπη.

Μία ακόμη σημαντική παράμετρος που έχει έρθει στο προσκήνιο λόγω της επικείμενης εκλογής, είναι πως μέχρι σήμερα, καμία γυναίκα δεν έχει αναλάβει τη θέση του Γενικού Γραμματέα, με τις φωνές που υποστηρίζουν ότι ήρθε η ώρα να καταργηθεί και αυτός ο άτυπος φραγμός, να πληθαίνουν διαρκώς. Υπάρχουν αρκετές υποψήφιες, με επικρατέστερη την Ιρίνα Μπόκοβα, πρώην υπουργό Εξωτερικών της Βουλγαρίας, η οποία διανύει τη δεύτερη θητεία της στην ηγεσία (Director-General) του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO).

Ρόλο κλειδί στη διαδικασία διαδραματίζει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα πέντε μόνιμα μέλη του οποίου προτείνουν μετά από διαβουλεύσεις μεταξύ τους τον υποψήφιο που επιθυμούν, επί του οποίου αποφασίζει στη συνέχεια η Γενική Συνέλευση. Η διαδικασία της συναίνεσης ανάμεσα στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι μακρά και επίπονη, καθώς ο υποψήφιος θα πρέπει να γίνει αποδεκτός μεταξύ άλλων από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα, τα συμφέροντα των οποίων είναι παραδοσιακά αντικρουόμενα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εν λόγω πέντε χώρες μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα της αρνησικυρίας (βέτο) και να μπλοκάρουν την εκλογή του Γενικού Γραμματέα.

Συνεπώς, ο υποψήφιος πρέπει να διαθέτει εξέχοντα πολιτικά και πολιτισμικά προσόντα, τα οποία θα τον καθιστούν ικανό να προσφέρει την αναγκαία ηγεσία στον Οργανισμό, ενώ παράλληλα δεν θα προκαλεί παραστάσεις απειλής στα κράτη-μέλη με τυχόν τάσεις ηγεμονισμού. Επιπλέον, θα πρέπει ως φυσιογνωμία να ενσαρκώνει τις αξίες και τα ιδανικά του Οργανισμού, να διαθέτει διπλωματικές ικανότητες και να είναι σε θέση να προάγει τη συνεργασία στους κόλπους του Οργανισμού, μέσα από το συμβιβασμό των συμφερόντων και τη γεφύρωση των-όχι αμελητέων-χασμάτων ανάμεσα στα εκατόν ενενήντα τρία κράτη που συμμετέχουν στον Οργανισμό.

Το έργο μοιάζει με σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες. Δεδομένων των γεωπολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών ανακατατάξεων που λαμβάνουν χώρα κατά την τελευταία δεκαετία, οι προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο νέος Γενικός Γραμματέας θα είναι πολλές και σημαντικές: αυξανόμενες αναταραχές και πολεμικές συγκρούσεις, κύματα μεταναστών και προσφύγων, πιεστικά περιβαλλοντικά ζητήματα, παγκόσμια οικονομική κρίση κ.α. Γι’αυτούς τους λόγους, όποιος υποψήφιος αναλάβει τα ηνία του Οργανισμού θα πρέπει να είναι σε θέση να διαχειριστεί αυτά τα ζητήματα με υπευθυνότητα, αποφασιστικότητα και ρεαλισμό. Διαφορετικά, δεν είναι απίθανο τα ίδια τα θεμέλια του Οργανισμού να τεθούν εκ των πραγμάτων σε αμφισβήτηση.

Υπενθυμίζεται, πως ο ΟΗΕ, ως διεθνής οργανισμός δεν είναι σε θέση να επιβάλλει καμία απόφαση στα μέλη του, καθώς η αρχή της κρατικής κυριαρχίας των κρατών-μελών δεν επηρεάζεται επουδενί από τη συμμετοχή τους στους διεθνείς οργανισμούς. Περαιτέρω, με βάση την αρχή της διεθνούς αναρχίας, δεν υφίσταται μια παγκόσμια αρχή η οποία να επιβάλλει κυρώσεις (κατ’αντιστοιχία με την εσωτερική έννομη τάξη των κρατών) όταν οι διεθνείς δρώντες δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, πράγμα που αποτελεί και το κύριο ψεγάδι όλων των διεθνών οργανισμών, που τους καθιστά στην ουσία «τίγρεις χωρίς δόντια».

Μένει να φανεί εάν οι ηγέτες των χωρών θα καταφέρουν να κάνουν την υπέρβαση επιλέγοντας τον πιο ικανό υποψήφιο, ο οποίος θα καταφέρει να περάσει τον Οργανισμό με επιτυχία από τις “συμπληγάδες” ενός ραγδαία μεταβαλλόμενου κόσμου. Διαφορετικά, η επιλογή ενός ακόμη ακίνδυνου υποψηφίου, με de facto περιορισμένο πεδίο δράσης, θα εξυπηρετήσει μεν τις επιδιώξεις συγκεκριμένων κρατών για απρόσκοπτη προώθηση των εθνικών συμφερόντων τους στα πλαίσια του Οργανισμού, αλλά είναι αμφίβολο κατά πόσο θα ωφελήσει συνολικά τη διεθνή κοινότητα και τους λαούς.

Ακολουθήστε τα Ναυτικά Χρονικά στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την ελληνική Nαυτιλία, τις Μεταφορές και το Διεθνές Εμπόριο.