Page 104 - ΝΑΥΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2024

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ

Γεωργίας, το Μπακού επιθυμεί τη σύνδεσή του με
Το Αζερμπαϊτζάν, παντοδύναμος παίκτης τον σημαντικό ιστορικό θύλακά του στο Ναχτσιβάν,
της περιοχής, αδερφικό έθνος με την και από εκεί με τη νότια Τουρκία. Η νέα διαδρομή
Τουρκία και απόλυτος συνεργάτης της ΕΕ, μέσω των νότιων εδαφών της χώρας θα συνέδεε
φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος σε σχέση το Αζερμπαϊτζάν με το Ναχτσιβάν και την Τουρκία,
με τους Αρμένιους, που όμως έρχονται πιο δημιουργώντας μια νέα αρτηρία που αναγκαστικά θα
κοντά στους Ιρανούς, αφού στη γεωπολιτική διασχίζει την Αρμενία. Η Αρμενία όμως επιθυμεί τη
επικρατεί το δόγμα «ο εχθρός του εχθρού διατήρηση της απομόνωσης του Ναχτσιβάν, προκει-
μου γίνεται αυτόματα φίλος μου». μένου να παραμένει και η αστάθεια στην οικονομία
της γειτονικής και περίκλειστης επικράτειας των
Αζέρων. Το Γερεβάν απαντά έτσι στη σύρραξη (και
νίκη των Αζέρων) στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, καθώς
σύνορα των επτά κρατών και οι καθυστερήσεις στα και στα κλειστά σύνορα που η Αρμενία «διατηρεί»
σύνορα λόγω των διαφορετικών τελωνειακών «απαι- με την Τουρκία. Σε αυτή την απόλυτη και διαχρονική
τήσεων» προκαλούν όχι μόνο καθυστερήσεις και στάση, η Αρμενία υποστηρίζεται από το Ιράν, που δεν
αύξηση κόστους, αλλά και αβεβαιότητα στον χρόνο επιθυμεί να δει του Αζέρους και τους Τούρκους να
παράδοσης των προϊόντων, ειδικά προς την Ευρώπη. επικρατούν στην περιοχή, αλλά και να αποκόπτουν
Επιπρόσθετα, η κακή συντήρηση των δικτύων, αλλά το «φιλικό» Γερεβάν από το όραμα για ιρανική επιχει-
κυρίως οι γεωπολιτικές εντάσεις και αντιπαραθέσεις ρηματική διείσδυση στην ευρύτερη περιοχή.
σε όλη την περιοχή, ειδικά του Καυκάσου, προκαλούν Μόνος σταθερός και ανεπηρέαστος «σύμμαχος» της
σκεπτικισμό τόσο στους διαμεταφορείς όσο και σε Αρμενίας στον Καύκασο παραμένει το Ιράν, που επι-
διεθνείς επενδυτές. Ειδικά μάλιστα οι συγκρούσεις διώκει να έχει έναν τουλάχιστον «δορυφόρο» στην
στις τρεις χώρες του Καυκάσου και οι κακές σχέσεις περιοχή, ειδικά αφού οι σχέσεις της Τεχεράνης με
είτε μεταξύ των κρατών είτε με τη Ρωσία, ιδίως στην τα γειτονικά κράτη, και ειδικά το Αζερμπαϊτζάν και
περίπτωση της Γεωργίας, δυσχεραίνουν την επιτυχή το Πακιστάν, παραμένουν ασταθείς, εάν όχι εύφλε-
ολοκλήρωση του εγχειρήματος. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κτες. Το Ιράν και η Αρμενία, με την πλήρη στήριξη
Διάδρομος μάλλον περιορίζεται πλέον στο «ενδοπε- της Ινδίας, έχουν μάλιστα ανακοινώσει μια στρα-
ριφερειακό εμπόριο», συνδέοντας αυτή τη στιγμή τα τηγική συνεργασία που αφορά την ανάπτυξη μιας
μάλλον άτονα βιομηχανικά και πληθυσμιακά κέντρα νέας αρτηρίας «Βορρά-Νότου». Η νέα αυτή αρτηρία
στην Κεντρική Ασία και στον Καύκασο, παρακάμπτο- θα αποτελεί εναλλακτική λύση στον προβληματικό
ντας τις πολύ σημαντικές αγορές της Ρωσίας, του πλέον διάδρομο Ανατολής-Δύσης και θα φέρει πιο
Ιράν και της Ευρώπης. κοντά την ινδική αγορά προς τον Καύκασο και την
Ευρώπη, παρακάμπτοντας ασιατικά κράτη με τα
Η «πληγή» του Ναγκόρνο Καραμπάχ οποία το Δελχί έχει… ταραχώδεις σχέσεις. Ωστόσο,
Οι συγκρούσεις μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν κανένα από τα δύο μέρη δεν έχει τα οικονομικά μέσα
δεν έχουν βοηθήσει τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία. να επενδύσει σε ένα τόσο μακρόπνοο έργο και το
Αν και η Αρμενία δεν συμμετέχει στο συγκεκριμένο Δελχί, αν και έχει ισχυρή διπλωματική παρουσία στο
φιλόδοξο όραμα, οι συγκρούσεις μεταξύ των δύο Γερεβάν, δεν επιθυμεί να επενδύσει σε ένα πρότζεκτ
κρατών δεν αποτελούν έναυσμα για αισιοδοξία όπου οι κύριοι εμπλεκόμενοι φαίνονται αδύναμοι
για οποιονδήποτε παρατηρητή. Μετά την ολέθρια να συμπράξουν κυρίως για οικονομικούς λόγους.
έκβαση των συγκρούσεων στο Ναγκόρνο Καρα- Το Ιράν και η Ινδία, αν και βλέπουν την Τουρκία ως
μπάχ για το Γερεβάν και την καθοριστική ήττα των κύριο ανταγωνιστή, σε όλα τα επίπεδα, ειδικά στον
Αρμενίων, οι διπλωματικές σχέσεις των δύο κρα- Καύκασο και στο Τουρκμενιστάν, ωστόσο αντιλαμβά-
τών βρίσκονται –και μάλλον θα βρίσκονται για πολύ νονται –ίσως και ανησυχούν– και για την αυξανομένη
καιρό ακόμα– στο ναδίρ. Η «εθνική κάθαρση» των επιρροή της Κίνας στην ευρύτερη Κεντρική Ασία.
Αρμενίων από τα ανατολικά σύνορα των Αζέρων,
τα κλειστά σύνορα με την Τουρκία, η προκλητική Οι σχέσεις με τη Ρωσία και το άγρυπνο βλέμμα των
αδιαφορία της Ρωσίας μάλλον υπέρ των Αζέρων Βρυξελλών
και η «σύμπραξη» των Ισραηλινών με το Μπακού Τόσο η Αρμενία όσο και το Αζερμπαϊτζάν έχουν εδώ
προκαλούν μια εκ νέου ανισόρροπη και τεταμένη και αρκετά χρόνια απογοητευτεί από τη διπλωμα-
κατάσταση στην περιοχή, δημιουργώντας τριγμούς τική προσέγγιση της Ρωσίας για τη διατήρηση της
σε οποιαδήποτε ομαλότητα επιθυμούν οι Βρυξέλλες, ειρήνης στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Για ορισμένους
το Παρίσι αλλά και η Αθήνα. διπλωματικούς αναλυτές, ειδικά στην ΕΕ, η Μόσχα
Ο θύλακας του Ναχτσιβάν του Αζερμπαϊτζάν απο- δεν είχε ποτέ καμία πραγματική πρόθεση να επιλύσει
τελεί επίσης ένα αγκάθι στη σχέση των γειτονικών οποιαδήποτε από τις μακροχρόνιες συγκρούσεις στα
κρατών: αν και το Αζερμπαϊτζάν συνδέεται οδικώς νότια σύνορά της. Επιπλέον, πολλοί στο γεωργιανό
και σιδηροδρομικώς με την Τουρκία, μέσω της κοινοβούλιο δεν επιθυμούν έργα που θα φέρουν τη

104