Η έμφαση που δίνεται στη διασύνδεση εν πλω είναι εμφανής και από την υιοθέτηση που έχουν γνωρίσει καινοτόμα συστήματα, όπως το Starlink της SpaceX. Παρότι υπάρχουν απτά οφέλη σε επίπεδο ταχύτητας απόκρισης σε προκλήσεις που δύνανται να αντιμετωπίσουν πλοίο και πλήρωμα κατά τη διάρκεια ταξιδιών, το Starlink έρχεται να καλύψει –ή τουλάχιστον να βελτιώσει αισθητά– ένα από τα διακαή αιτήματα των ναυτικών, την απρόσκοπτη επικοινωνία τους με τις οικογένειές τους και τα φιλικά τους πρόσωπα που βρίσκονται αρκετά μακριά.

Η επιθυμία αυτή είναι διαχρονική και καθίσταται ολοένα επιτακτικότερη σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι συνηθίζουν να είναι σε θέση να επικοινωνούν με τους οικείους τους, όπου και αν βρίσκονται, με το πάτημα ενός κουμπιού. Οι νεότερες γενιές, γαλουχημένες σε ένα περιβάλλον συνεχούς τεχνολογικής εξέλιξης και άρρηκτης σύνδεσης του διαδικτύου με την καθημερινότητα, αξιοποιούν το ίντερνετ για αρκετές ώρες μέσα στην ημέρα.

Ο ισχυρισμός αυτός αποδεικνύεται από τα ευρήματα της ετήσιας έρευνας «Επιλέγω Ναυτιλία: Νέοι και νέες στη Ναυτική Εκπαίδευση». Η επικοινωνία με οικογένεια και φίλους αποτελεί προτεραιότητα για τους σπουδαστές και τις σπουδάστριες στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού της Ελλάδας, οι οποίοι παραμένουν για ένα μεγάλο μέρος της ημέρας τους «online», αξιοποιώντας πληθώρα μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η ναυτιλιακή κοινότητα έχει κατανοήσει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην ενημέρωση και στη διασύνδεση των ανθρώπων. Η επαφή βιομηχανίας και κοινωνίας παραμένει ύψιστη προτεραιότητα σε μια εποχή που η ναυτιλία αντιμετωπίζει την πρόκληση της προσέλκυσης νέων στο ναυτικό επάγγελμα, λόγω εκτιμήσεων για σημαντικό έλλειμμα αξιωματικών στο εγγύς μέλλον.

Η καταγραφή των φιλοδοξιών, των επιθυμιών και των αναγκών των νεότερων γενιών αποτελεί έναν πολύτιμο σύμμαχο καθώς η ναυτιλία χαράσσει πορεία προς το μέλλον. Στο πλαίσιο αυτό, η ερευνητική ομάδα των Ναυτικών Χρονικών παρουσιάζει το δεύτερο σκέλος της ετήσιας έρευνας που εστιάζει στους σπουδαστές και στις σπουδάστριες των Ναυτικών Ακαδημιών στην Ελλάδα. Το πρώτο σκέλος της έρευνας είχε παρουσιαστεί στο τεύχος Απριλίου 2024.

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ

Από τις 11 ΑΕΝ της χώρας ελήφθησαν 1.072 απαντήσεις πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών, δηλαδή περίπου το 77% των εισαχθέντων στις ΑΕΝ της χώρας συμμετείχαν στην έρευνα (ο αριθμός των πρωτοετών εγγεγραμμένων σπουδαστών και σπουδαστριών στις ΑΕΝ της χώρας κατέστη γνωστός έπειτα από επικοινωνία με τους αρμόδιους φορείς).

Ακόμη, στο αρχικό δείγμα συμπεριελήφθησαν 28 απαντήσεις σπουδαστών και σπουδαστριών που φοιτούν στη Ναυτική Ακαδημία Warsash του Μητροπολιτικού Κολλεγίου. Συνεπώς, το πλήρες αρχικό δείγμα αποτελούνταν από τις αθροιστικά 1.100 αυτές απαντήσεις.

Μετά από εκκαθάριση των μη συμπληρωμένων ή εκουσίως πλημμελώς συμπληρωμένων ερωτηματολογίων, το δείγμα διαμορφώθηκε στις 1.077 απαντήσεις, οι οποίες καθορίζουν τα τελικά συμπεράσματα που παρουσιάζονται εντός της έρευνας. Σημειώνεται ότι δεν είναι πλήρεις όλες οι απαντήσεις. Δηλαδή υπάρχουν ερωτήσεις στις οποίες δεν έλαβαν μέρος όλοι οι συμμετέχοντες.

Φύλο

Από τους συμμετέχοντες στη φετινή έρευνα, το 18% ήταν γυναίκες. Πρόκειται για το τρίτο συναπτό έτος όπου οι πρωτοετείς σπουδάστριες καταλαμβάνουν ποσοστό 18% επί του συνόλου των πρωτοετών στις Ναυτικές Ακαδημίες της Ελλάδας. Από τους συμμετέχοντες στην έρευνα, οι 173 είναι γυναίκες (18%) και οι 812 είναι άνδρες (82%).

Ηλικία

Από τους συμμετέχοντες στη φετινή έρευνα, το 49% έχουν ηλικία 18 ετών, το 32% ηλικία 19 ετών, το 10% ηλικία 20 ετών, το 7% ηλικία 21 έως 24 ετών, ενώ το 2% ηλικία 25 ετών και άνω. Συνεπώς, εννέα στους δέκα συμμετέχοντες είναι το πολύ 20 ετών. Σε σύγκριση με την έρευνα του 2023, δεν καταγράφεται καμία ουσιώδης ποσοστιαία διαφορά σε οποιαδήποτε ηλικία ή ηλικιακή ομάδα.

ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ

Ο κρίσιμος ρόλος του διαδικτύου στην καθημερινότητα των ανθρώπων έχει ήδη υπογραμμιστεί, με τους νέους και τις νέες στις Ναυτικές Ακαδημίες της Ελλάδας να μην αποτελούν εξαίρεση. Σε σχετική ερώτηση της έρευνας, το 17% απάντησαν ότι περνούν στο διαδίκτυο τουλάχιστον έξι ώρες της ημέρας τους.

Ελάχιστοι είναι εκείνοι που αφιερώνουν λιγότερο από μία ώρα την ημέρα στο διαδίκτυο, με το 2% των συμμετεχόντων να δίνουν τη συγκεκριμένη απάντηση. Το 25% απάντησαν ότι αφιερώνουν μεταξύ μίας και δύο ωρών στο διαδίκτυο, ενώ η πλειοψηφία των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών (56%) απάντησαν ότι αφιερώνουν από τρεις έως πέντε ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο.

Περισσότεροι από τους μισούς πρωτοετείς (56%) απαντούν ότι αφιερώνουν από τρεις έως πέντε ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο: 55% για τους σπουδαστές και 60% για τις σπουδάστριες.

Οι διαφορές που καταγράφονται μεταξύ των δύο φύλων δεν είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτες. Πάντως, οι πρωτοετείς σπουδάστριες φέρεται να αφιερώνουν κάπως περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο: το 20% των πρωτοετών σπουδαστριών αφιερώνουν έως δύο ώρες καθημερινά έναντι 27% επί του συνόλου των πρωτοετών.

Επιπλέον, ουδεμία ουσιαστική διαφορά καταγράφεται μεταξύ των δύο σχολών: οι πρωτοετείς που φοιτούν σε Σχολές Πλοιάρχων αφιερώνουν κατά μέσο όρο στο διαδίκτυο τον ίδιο χρόνο που αφιερώνουν οι πρωτοετείς σε Σχολές Μηχανικών.

Πάντως, καταγράφονται κάποιες διαφορές εφόσον ληφθούν υπόψη οι απαντήσεις σπουδαστών και σπουδαστριών σε μεμονωμένες Ακαδημίες. Οι πρωτοετείς της ΑΕΝ Ασπροπύργου φέρονται να αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στο διαδίκτυο: το 49% απαντούν ότι αφιερώνουν τρεις έως πέντε ώρες, με το αντίστοιχο ποσοστό επί του συνόλου του δείγματος να ανέρχεται σε 56%. Επιπλέον, 29% απαντούν ότι αφιερώνουν από μία έως δύο ώρες, έναντι 25% επί του συνόλου του δείγματος.

Στην ΑΕΝ Χίου, μόλις το 8% των σπουδαστών και των σπουδαστριών αφιερώνουν περισσότερες από πέντε ώρες στο διαδίκτυο, με το αντίστοιχο ποσοστό επί του συνόλου του δείγματος να διαμορφώνεται στο 17%.

Στην ΑΕΝ Ηπείρου, το 7% των πρωτοετών φέρονται να αφιερώνουν έως μία ώρα ανά ημέρα στο διαδίκτυο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για όλο το δείγμα είναι 2%. Την ίδια ώρα, το 49% αφιερώνει από τρεις έως πέντε ώρες (έναντι 56% επί του συνόλου).

Στην ΑΕΝ Κύμης, το 61% των σπουδαστών και των σπουδαστριών φέρονται να αφιερώνουν από τρεις έως πέντε ώρες ημερησίως στο διαδίκτυο, ενώ το ίδιο ισχύει και για την ΑΕΝ Σύρου.

Στο πρώτο σκέλος της ετήσιας έρευνας, το οποίο παρουσιάστηκε στο τεύχος Απριλίου 2024 των Ναυτικών Χρονικών, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν τη σημαντικότητα μιας σειράς παραγόντων όσον αφορά την επιλογή ναυτιλιακής εταιρείας. Στους παράγοντες αυτούς συμπεριλαμβανόταν και η «δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο». Από τους πρωτοετείς που χαρακτήρισαν τον συγκεκριμένο παράγοντα «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό, μόλις το 20% αφιερώνει έως δύο ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο, με το αντίστοιχο ποσοστό επί του συνόλου του δείγματος να ανέρχεται σε 27%.

ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

Ένα διαχρονικό εύρημα των σύγχρονων ερευνών «Επιλέγω Ναυτιλία» είναι ότι οι κυριότεροι λόγοι χρήσης του διαδικτύου για τους πρωτοετείς εμπίπτουν στις κατηγορίες της Επικοινωνίας και της Ψυχαγωγίας. Λοιποί λόγοι που εμπίπτουν σε κατηγορίες Ενημέρωσης δεν απασχολούν εξίσου τους νέους.

Κορυφαίος λόγος χρήσης του διαδικτύου είναι η «Επικοινωνία με οικογένεια και φίλους», δεδομένου ότι το 80% των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών απάντησαν ότι αποτελεί έναν «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό λόγο χρήσης του διαδικτύου. Για τις πρωτοετείς σπουδάστριες, ο συγκεκριμένος λόγος είναι ακόμα σημαντικότερος, με το αντίστοιχο ποσοστό να ανέρχεται σε 90%.

8 στους 10 πρωτοετείς αναδεικνύουν την επικοινωνία ως σημαντικότερο λόγο χρήσης του διαδικτύου

Ο δεύτερος κυριότερος λόγος χρήσης εμπίπτει στην ευρύτερη κατηγορία της Ψυχαγωγίας και είναι η αναπαραγωγή μουσικής και βίντεο, με το 78% των νέων να τον χαρακτηρίζουν ως έναν «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό λόγο. Όπως και στον προηγούμενο λόγο χρήσης, οι σπουδάστριες τείνουν να τον θεωρούν σημαντικότερο, με το αντίστοιχο ποσοστό να διαμορφώνεται σε 84%.

Τα «Μέσα κοινωνικής δικτύωσης», ένας λόγος χρήσης που εμπίπτει τόσο στην κατηγορία της Επικοινωνίας όσο και σε εκείνη της Ψυχαγωγίας, βρίσκονται στην τρίτη θέση, βάσει των απαντήσεων. Το 59% των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών τον θεωρούν «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό παράγοντα. Εφόσον ληφθούν υπόψη μόνο οι απαντήσεις των πρωτοετών σπουδαστριών, το αντίστοιχο ποσοστό αυξάνεται σε 72%.

Ο επόμενος λόγος χρήσης διαδικτύου είναι η παρακολούθηση ταινιών και σειρών, με το 43% των πρωτοετών να τον χαρακτηρίζουν «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό παράγοντα. Ακολουθεί η «Περιήγηση», με αντίστοιχο ποσοστό 39%, λόγος χρήσης που περιλαμβάνει την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο και έως έναν βαθμό το «doom-scrolling», δηλαδή τη χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δίχως κάποιον συγκεκριμένο λόγο στον νου.

Οι επόμενοι τρεις σημαντικότεροι λόγοι χρήσης του διαδικτύου εμπίπτουν στην κατηγορία της Ενημέρωσης: 38% των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών αξιολογούν ως «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό λόγο χρήσης του διαδικτύου την απόκτηση εγκυκλοπαιδικών γνώσεων, με τα αντίστοιχα ποσοστά για τους λόγους «Καιρός» και «Ειδήσεις» να διαμορφώνονται σε 29% το καθένα.

Η πρόγνωση των καιρικών συνθηκών απασχολεί περισσότερο τις πρωτοετείς σπουδάστριες, με ποσοστό 35% να τον αξιολογεί ως «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό λόγο χρήσης του διαδικτύου.

Τελευταίος λόγος χρήσης του διαδικτύου που αξιολογήθηκε από τους πρωτοετείς σπουδαστές και σπουδάστριες είναι τα «Παιχνίδια», με το 25% των σπουδαστών και σπουδαστριών να απαντούν ότι συνιστά «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό λόγο χρήσης. Εφόσον ληφθούν υπόψη μονάχα οι απαντήσεις των πρωτοετών σπουδαστριών, το ποσοστό μειώνεται σε 10%.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μεταβολές που καταγράφονται εφόσον ληφθούν υπόψη μόνο οι απαντήσεις των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών που φέρονται να αφιερώνουν τουλάχιστον έξι ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο. Στην προκειμένη, σημαντικότερος λόγος χρήσης του διαδικτύου γίνεται η αναπαραγωγή μουσικής ή βίντεο, με το 88% να τον χαρακτηρίζει «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό λόγο χρήσης του διαδικτύου. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η επικοινωνία, με το αντίστοιχο ποσοστό να ανέρχεται σε 87%.

Ωστόσο, η προαναφερθείσα διαφορά δεν είναι η σημαντικότερη που σημειώνεται μεταξύ του συγκεκριμένου μέρους του δείγματος και ολόκληρου του δείγματος. Οι νέοι και οι νέες που αφιερώνουν τουλάχιστον έξι ώρες στο διαδίκτυο αξιολογούν ως σημαντικότερους τους περισσότερους λόγους χρήσης. Το 61% χαρακτηρίζουν «πάρα πολύ» σημαντικό παράγοντα την αναπαραγωγή μουσικής ή βίντεο (έναντι 45% επί του συνόλου του δείγματος). Το 59% χαρακτηρίζουν «πάρα πολύ» σημαντικό παράγοντα την επικοινωνία (έναντι 46% επί του συνόλου του δείγματος. Το 49% χαρακτηρίζουν «πάρα πολύ» σημαντικό λόγο χρήσης τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (έναντι 26% επί του συνόλου του δείγματος).

Στο ίδιο μήκος κύματος, οι μεταβολές που καταγράφονται για τους υπόλοιπους παράγοντες είναι: 29% έναντι 16% για τις ταινίες και τις σειρές, 22% έναντι 13% για την περιήγηση και 24% έναντι 10% για τα παιχνίδια.

ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

Έχοντας καταγράψει τη σημαντικότητα της χρήσης του διαδικτύου ως διαύλου επικοινωνίας για τους νέους, οι πρωτοετείς σπουδαστές και σπουδάστριες κλήθηκαν να απαντήσουν ποια μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούν περισσότερο.

Το Instagram παραμένει πρωταθλητής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με 9 στους 10 πρωτοετείς να το χρησιμοποιούν. Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι το αντίστοιχο ποσοστό στην περσινή έρευνα ήταν ίσο με 95%.

Στη δεύτερη θέση, όπως και πέρυσι, βρίσκεται το Messenger, με το 56% των πρωτοετών να το χρησιμοποιούν. Η διαχώριση του Facebook από το Messenger έχει αποδώσει καρπούς για τη Meta, καθώς μόλις το 35% των νέων φέρονται να χρησιμοποιούν το Facebook (έναντι 43% πέρυσι). Εφόσον οι δύο εφαρμογές δεν είχαν καταστεί ανεξάρτητες μεταξύ τους, ενδέχεται το Messenger να είχε απολέσει ένα μέρος του κοινού του σε άλλες διαδικτυακές εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων, όπως είναι το Viber, το Whatsapp και το Signal, τα οποία αθροιστικά καταλαμβάνουν ποσοστό 27%.

Σε κάθε περίπτωση, στην τρίτη θέση βρίσκεται το ανερχόμενο «αστέρι» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το TikTok, το οποίο γνωρίζει ιδιαίτερη επιτυχία στις νεότερες γενιές. Το 56% των σπουδαστών και των σπουδαστριών που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησαν ότι το χρησιμοποιούν. Επιπλέον, το TikTok φέρεται να είναι πιο δημοφιλές στις πρωτοετείς σπουδάστριες, το 68% των οποίων απάντησαν ότι το χρησιμοποιούν.

Το 13% των πρωτοετών χρησιμοποιούν εφαρμογές όπως το Skype και το Discord, ενώ επίσης 13% χρησιμοποιούν το Snapchat (έναντι 21% πέρυσι). Το Skype και το Discord είναι λιγότερο δημοφιλή στις πρωτοετείς σπουδάστριες, το 9% των οποίων απάντησαν ότι τα χρησιμοποιούν. Αντιθέτως, το 19% των σπουδαστριών χρησιμοποιούν το Snapchat.

Οι υπόλοιπες εφαρμογές (X, Reddit, Threads, LinkedIn και BeReal) συγκεντρώνουν έκαστη ποσοστό μικρότερο του 10%, ενώ δεν παρουσιάζουν κάποια αξιοσημείωτη μεταβολή σε σύγκριση με πέρυσι.

Απόσπασμα από την αποκλειστική έρευνα των Ναυτικών Χρονικών με τίτλο «Επιλέγω Ναυτιλία: Νέοι και διαδίκτυο», του έτους 2024. Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την έρευνα, που φιλοξενείται στο τεύχος Νοεμβρίου 2024, πατώντας εδώ.