Αναταραχές στη διεθνή ναυτιλιακή επιχειρηματικότητα, με αυξήσεις σε ναύλους και στα risk premiums και αναδιάταξη των εμπορευματικών ροών, φέρνουν οι νέες γεωπολιτικές εξελίξεις μεταξύ ΗΠΑ, Ιράν, Υεμένης και Κίνας.

Κατ’ αρχάς, οι ανανεωμένες αμερικανικές κυρώσεις που στοχεύουν τα κινεζικά διυλιστήρια και τα πλοία που εμπλέκονται στη μεταφορά ιρανικού πετρελαίου συνεπάγονται αυστηροποίηση των υφιστάμενων περιορισμών, επηρεάζοντας άμεσα το κόστος μεταφοράς αργού πετρελαίου. Οι κυρώσεις που πλήττουν ειδικά νομικά πρόσωπα, όπως η Shouguang Luqing Petrochemical, έχουν ως στόχο τον περιορισμό των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου, ιδίως προς την Κίνα. Δεδομένου ότι το ιρανικό αργό πετρέλαιο αποτελεί πάνω από το 10% των εισαγωγών πετρελαίου της Κίνας, οι κυρώσεις θα μπορούσαν αρχικά να οδηγήσουν σε μειωμένες εξαγωγές, αυξημένο κόστος μεταφοράς και αυξημένη λειτουργική πολυπλοκότητα. Οι έμποροι αναφέρουν ήδη ότι οι ναύλοι για τα VLCCs από τα σημεία μεταφόρτωσης κοντά στη Μαλαισία προς τα κινεζικά λιμάνια της Shandong έχουν υπερδιπλασιαστεί σε περίπου 3-4 δολάρια ανά βαρέλι. Ωστόσο, παρά τα αυξημένα αυτά κόστη και τις διαταραχές, οι έμποροι αναμένουν ότι τα κινεζικά διυλιστήρια θα υιοθετήσουν νέες επιχειρηματικές δομές και μεθόδους πληρωμής, διατηρώντας έτσι μια σταθερή ροή ιρανικού πετρελαίου.

Την ίδια ώρα, η εύθραυστη κατάσταση στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας λόγω των αμερικανικών αεροπορικών επιδρομών στην Υεμένη, με στόχο την αποτροπή επιθέσεων από τους Χούθι, έχει αυξήσει σημαντικά τα ασφάλιστρα κινδύνου πολέμου. Η απειλή των Χούθι να βάλουν στο στόχαστρο πλοία που συνδέονται με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ έχει ήδη κλιμακώσει το κόστος ασφάλισης των θαλάσσιων μεταφορών. Μετά από μια σύντομη αποκλιμάκωση νωρίτερα φέτος, τα ασφάλιστρα κινδύνου εκτοξεύτηκαν και πάλι, με τα rates να φτάνουν πλέον το 2% της αξίας ενός πλοίου για τα πλοία που επιθυμούν να πλεύσουν σε αυτά τα ύδατα. H όλη αστάθεια μεταφράζεται άμεσα σε σημαντικό πρόσθετο λειτουργικό κόστος και σε αναδιάταξη των εμπορικών διαδρομών.

Οι πρόσφατες δηλώσεις του Ανώτατου Ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, που αποστασιοποιούν το Ιράν από την άμεση ευθύνη για τις ενέργειες περιφερειακών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των Χούθι, προσθέτουν ένα ακόμα επίπεδο πολυπλοκότητας. Αν και οι ΗΠΑ συνδέουν ρητά το Ιράν με την επιθετικότητα των Χούθι, ο Χαμενεΐ επιμένει ότι αυτές οι ομάδες λειτουργούν με βάση ανεξάρτητα κίνητρα. Πέρα από τη διακηρυγμένη θέση της Τεχεράνης, η αμερικανική στρατιωτική δράση στην περιοχή πιθανώς θα εξακολουθήσει να υφίσταται. Οι συνεχιζόμενες γεωπολιτικές τριβές ενισχύουν τις υφιστάμενες ανησυχίες για την ασφάλεια των ναυτιλιακών εταιρειών, ωθώντας τες να συνυπολογίσουν τους αυξημένους κινδύνους στον μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό.

Αν και ιστορικά η διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα έχει βρει μηχανισμούς προσαρμογής στις κυρώσεις και στις απειλές ασφαλείας, οι συνδυασμένες πιέσεις από την κλιμάκωση των προαναφερθεισών γεωπολιτικών εντάσεων σημαίνουν ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία πρέπει να προετοιμαστεί για συνεχή αστάθεια, αυξημένα λειτουργικά κόστη και συνεχή ανάγκη για στρατηγική ευελιξία.

Πηγή: [xclusiv] S&P Report 24th March 2025