Συνέντευξη της Λάρας Σταφυλοπάτη, Executive Director της Byzantine Maritime Corporation και Εικαστικού, στον Ηλία Μπίσια.
Η έκθεση «Crossing Rivers» της Λάρας Σταφυλοπάτη, σε επιμέλεια της θεωρητικού τέχνης Μαρίας Γιαγιάννου, απαρτίζεται από περίπου είκοσι πίνακες που αφηγούνται την ιστορία του νερού και της συναρπαστικής του συνάντησης με το φως. «Στους τοίχους της έκθεσης θα παρακολουθήσουμε καρέ καρέ το βλέμμα του φωτός να διαθλάται στην επιφάνεια του καμβά μέχρι εν τέλει να ενσωματωθεί κι εκείνο στο έργο τέχνης. Τα υδάτινα τοπία της Λάρας Σταφυλοπάτη –ροζ, μπλε, κίτρινα, πράσινα, σε ροή, σε στάση ή σε στρόβιλο– αιχμαλωτίζουν το βλέμμα του θεατή, όπως η μυθολογική λίμνη καθηλώνει το είδωλο του Ναρκίσσου. Εκεί που διασταυρώνονται τα ποτάμια του χρώματος, ο διαβάτης πρέπει να επιλέξει τον δρόμο του. Διασχίζοντας την επιφάνεια, αφήνει πίσω το είδωλό του και προχωρά σε μια νέα γνωριμία με το φως και το χρώμα που ο ίδιος περιέχει», σημειώνει η επιμελήτρια. Περισσότερα για την έκθεση και για τη σχέση της τέχνης με τη θάλασσα, στη συνέντευξη που μας παραχώρησε παρακάτω η Λάρα Σταφυλοπάτη.
Η έκθεση εγκαινιάστηκε την Πέμπτη 19 Αυγούστου στο Art Space/Studio 265 στην Πάρο (επαρχ. οδός Παροικιάς-Νάουσας, 300 μ. μετά τον κόμβο Νάουσας-Λευκών). Ο χώρος λειτουργεί υπό τη διεύθυνση της Άννας Κοντολέων και συστεγάζεται με το αρχιτεκτονικό γραφείο των Βαζαίου Πετρόπουλου, Δημήτρη Καρέλη, Νίκου Χατζηδήμου και Χρήστου Σμύρνη. Σκοπός αυτής της συνύπαρξης είναι ο δημιουργικός διάλογος ανάμεσα στις εικαστικές τέχνες και την αρχιτεκτονική, πάντα σε συνδυασμό με την ανάδειξη της υψηλής αισθητικής και της αρμονικής συμπόρευσης τουρισμού και πολιτισμού. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 30 Αυγούστου.
Πολλοί νέοι έχουν σπουδάσει Καλές Τέχνες και στη συνέχεια διάγουν μια επιτυχή πορεία στο επιχειρείν. Σε ποια σημεία της επαγγελματικής σας πορείας νιώθετε ότι σας έχουν βοηθήσει οι καλλιτεχνικές σας σπουδές;
Η τέχνη με έχει βοηθήσει να κρατήσω μια ισορροπία και στην επιχειρηματική μου πορεία. Η μία πλευρά εξισορροπεί την άλλη. Με άλλα λόγια, επιχειρώ επειδή δημιουργώ και δημιουργώ επειδή επιχειρώ. Πρώτα απ’ όλα, η Ιστορία της Τέχνης με βοήθησε να βάζω τα πράγματα σε context και να βλέπω τη μεγάλη εικόνα. Έπειτα, συγκεκριμένες δεξιότητές μου, που έχουν καλλιεργηθεί μέσω της καλλιτεχνικής δημιουργίας, είναι η επίλυση τεχνικών προβλημάτων και η εύρεση πρακτικών λύσεων. Επίσης, την έννοια της ποικιλομορφίας, του diversity, τη βρίσκει κανείς σε μεγάλο βαθμό στην τέχνη. Αυτό με ενδιαφέρει πολύ, ακριβώς επειδή η επιχειρηματική ζωή μου χαρακτηρίζεται από έντονη ποικιλομορφία, όπου εναλλάσσονται η ναυτιλία, τα χρηματοοικονομικά και το real estate. Η τέχνη λειτουργεί σαν σταθερός σύμβουλος και βοηθός μου στη ναυτιλία και τούμπαλιν.
Ελάχιστοι έχουν υπάρξει οι επιχειρηματίες της ναυτιλίας που έχουν καταφέρει να ασχοληθούν συστηματικά με ένα αντικείμενο που απαιτεί τόσο βαθιά προσήλωση. Πώς έχετε καταφέρει να εξισορροπήσετε την επαγγελματική σας ζωή με το προσωπικό σας πάθος για καλλιτεχνική δημιουργία;
Η καλλιτεχνική δημιουργία συντηρεί την επαγγελματική μου ζωή. «Δώστε μου μια εξίσωση να λύσω!» θυμάμαι να λέω κάποια στιγμή την εποχή που σπούδαζα τέχνη. Είχα νιώσει ότι μου χρειαζόταν μια εξισορρόπηση. Το ένα τροφοδοτεί το άλλο λοιπόν. Δεν θέλει κόπο αυτή η εξισορρόπηση, είναι αυτόματη για μένα. Σίγουρα όμως απαιτεί χρόνο.
Το έργο σας φαίνεται να επηρεάζεται από τις σπουδές σας, από τους δασκάλους σας, αλλά και από τα ερεθίσματα που είχατε. Η οικογενειακή σας παράδοση και οι αναμνήσεις σας από το θαλασσινό στοιχείο αποτυπώνονται στο έργο σας;
Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού όλη μου η ζωή είναι στη θάλασσα. Το μάτι ανοίγει τη θάλασσα, το μυαλό ανοίγει στη θάλασσα. Η θάλασσα σου δίνει τον ορίζοντα. Έτσι και στην τελευταία μου δουλειά, που παρουσιάζεται φέτος το καλοκαίρι στις Σπέτσες και στην Πάρο, η πρώτη μου επιρροή ήταν το νερό. Ήταν κατά τη διάρκεια της καραντίνας στις Σπέτσες που αποφάσισα, κοιτώντας τη θάλασσα, να περάσω την επιφάνεια των έργων μου με ρητίνη, που η γυαλάδα της παραπέμπει στη διαφάνεια του νερού.
Τα έντονα και φωτεινά χρώματα είναι έκδηλα στη ζωγραφική σας. Τι σημαίνουν για εσάς το ελληνικό φως και η ελληνική θάλασσα ως πηγή έμπνευσης για την τέχνη σας;
Το φως και η θάλασσα της Ελλάδας είναι ό,τι ωραιότερο υπάρχει. Δεν μπορεί να το αποτυπώσει καμία φωτογραφία, κανένας πίνακας. Για μένα δεν είναι συνειδητή πηγή έμπνευσης, με καθοδηγεί χωρίς να το ελέγχω, έρχεται από μέσα. Εξάλλου, δεν κάνω θαλασσογραφίες, η θάλασσα εμφανίζεται με δικούς της τρόπους στους πίνακές μου – and it works in mysterious ways!
Η «έκθεση» (ή η έντονη προβολή) ενός καλλιτέχνη εμπεριέχει την έννοια του ρίσκου και της κριτικής. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς τον όρο «έκθεση» σε έναν χώρο τελείως διαφορετικό από το ναυτιλιακό επιχειρείν;
Ακριβώς επειδή ισχύει το πρώτο σκέλος της ερώτησης, δηλαδή το ρίσκο και η κριτική εμπεριέχονται στη διαδικασία της έκθεσης τόσο του έργου όσο και του ίδιου του καλλιτέχνη, γι’ αυτό και καθυστέρησα τόσο να κάνω έκθεση (επίσημα και δημόσια) στην Ελλάδα. Να πούμε όμως ότι η έκθεση, εκτός από ρίσκο, είναι και μια πρόκληση για εξέλιξη, να βγει κανείς από την comfort zone του – τόσο ο δημιουργός όσο και ο θεατής φυσικά.
Πολλοί στη βιομηχανία συζητούν το ζήτημα της ίσης προώθησης των δύο φύλων σε θέσεις ευθύνης. Υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν ότι πιθανώς η πολιτική ορθότητα να υπερισχύει της αξιοκρατίας. Πιστεύετε ότι η ποσόστωση των δύο φύλων στο εργασιακό περιβάλλον είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση;
Το φύλο για μένα είναι ζήτημα δευτερεύον, σε σχέση με τις ικανότητες ενός ανθρώπου στον χώρο της εργασίας του. Ίσως παλιότερα οι γυναίκες να είχαν μια πιο έντονη ορμή, λόγω του συστηματικού τους παραγκωνισμού στην Ιστορία, να αποδείξουν την αξία τους. Τώρα αυτό έχει μάλλον εξομαλυνθεί. Στο γραφείο μας, πάντως, έχουμε περισσότερες γυναίκες από άνδρες, καθαρά λόγω ικανοτήτων των συγκεκριμένων ατόμων.
Έχοντας συζητήσει για την ισορροπία μεταξύ ναυτιλίας και τέχνης, ποια είναι η αγαπημένη σας εικαστική επιρροή και ποια η φυσιογνωμία της ναυτιλίας που σας έχει εμπνεύσει περισσότερο;
Ως προς τα εικαστικά, έχω ιδιαίτερη αγάπη στην Αμερικανίδα ζωγράφο Georgia O’Keeffe. Στα ναυτιλιακά, οι φυσιογνωμίες που με έχουν καθορίσει είναι ο πατέρας μου, Μάριος Σταφυλοπάτης, και ο θείος μου Φραγκίσκος Σταφυλοπάτης. Ο πατέρας μου είναι εκείνος που μου έμαθε, με πολλή αγάπη, να βάζω μακροπρόθεσμους στόχους, να τολμώ, να ρισκάρω και πρωτίστως να βρίσκω λύσεις ‒ ο ίδιος είναι ιδιαίτερα εύστροφος και επινοητικός και νιώθω απέναντί του απέραντη ευγνωμοσύνη. Όσο για το κομμάτι της αισθητικής, και αυτό από εκείνον το κληρονόμησα. Όπως μου αποκάλυψε πρόσφατα, παλιότερα ζωγράφιζε και ο ίδιος, διακρίθηκε μάλιστα για το ταλέντο του στο σχολείο, αφού ήταν ο πρώτος της τάξης του στη ζωγραφική. Παράλληλα ο θείος μου, με τον οποίο συνεργάζομαι στενά εδώ και δύο δεκαετίες, παραμένει, με το πάντα σύγχρονο και ανήσυχο πνεύμα του, καθημερινή πηγή έμπνευσης για μένα. Είναι ένας εξαιρετικά ανοιχτόμυαλος άνθρωπος, ο οποίος μου έχει διδάξει όσα ξέρει με μεγάλη αφοσίωση. Όπως καταλαβαίνετε, η σχέση μεταξύ ναυτιλίας και τέχνης είναι για μένα όντως στενή.
H συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ναυτικά Χρονικά, τεύχος Αυγούστου 2021, σελ. 46.
