
Η ιστορία τους χάνεται στην αρχαιότητα. Η πρώτη χρήση ξύλινων αγαλμάτων στην πλώρη των πλοίων καταγράφεται την εποχή των Φοινίκων και αργότερα των Αιγυπτίων. Στην αρχαία Ελλάδα ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι οι Σάμιοι είχαν στα πλοία τους ακρόπρωρα που παρίσταναν κεφαλή κάπρου. Συνήθης ήταν η απεικόνιση θεών, ηρώων, νυμφών, αλλά και άγριων ζώων ή θηρίων, που πιστευόταν είτε ότι εξευμένιζαν τους θαλάσσιους θεούς ή τα κακά πνεύματα και προστάτευαν το πλήρωμα, είτε ότι τρομοκρατούσαν τους εχθρούς. Η χρήση τους επεκτάθηκε σε όλη την Ευρώπη για να γενικευθεί από τον 15ο μέχρι τον 18ο αιώνα, ενώ από τις αρχές του 20ού αιώνα άρχισε να φθίνει, επειδή το βάρος και ο όγκος αυτών των κατασκευών ήταν σημαντικά και περιόριζαν την ευελιξία και την ταχύτητα των σκαφών, αλλά και για οικονομικούς λόγους, αφού η κατασκευή τους είχε μεγάλο κόστος.
Τα ακρόπρωρα αποτελούσαν την προσωποποίηση του πλοίου, αντιπροσώπευαν την ταυτότητα και το διακριτικό του γνώρισμα, ενώ συχνά έδιναν το όνομά τους στο εμπορικό ή πολεμικό σκάφος. Θεωρούνταν δε τόσο στενά συνδεδεμένα με αυτό, που σε περίπτωση ήττας σε μια ναυμαχία ή αιχμαλωσίας του πληρώματος, ο αντίπαλος το αποσπούσε και το έπαιρνε ως λάφυρο.
Πολύ δημοφιλής ήταν η γυναικεία μορφή σε ένα ευρύ φάσμα απεικονίσεων, από τη γοργόνα -προσφορά στον άγριο ωκεανό- μέχρι τη μητρική φιγούρα της Παναγίας ως φρουρού και προστάτιδας. Σε βρετανικά πλοία πολύ συχνή ήταν η μορφή βασιλισσών, όπως η θρυλική Βικτωρία. Οι ανδρικές μορφές περιορίζονταν σε πολιτικά πρόσωπα ή πολεμιστές, αντιπροσωπεύοντας τη δύναμη, τον πλούτο και τη δόξα.
Τα ελληνικά πλοία των παραμονών της επανάστασης του ’21 διακοσμούνταν με ακρόπρωρα αλλά και παραστάσεις στην πρύμνη, όλα κατασκευασμένα από το ίδιο ξύλο με το σκάφος (συνήθως πεύκο) κατά παραγγελία του καραβοκύρη. Συχνή ήταν απεικόνιση της Παναγίας και των αγίων, όπως και αρχαίων ηρώων ή μυθολογικών προσώπων. Μερικά από αυτά τα αριστουργήματα σώζονται ακόμη και μπορεί κανείς να τα θαυμάσει στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και στο Ναυτικό Μουσείο του Πειραιά.
ΝΧ
Συντακτική ομάδα Ναυτικών Χρονικών
Η Queensway ολοκλήρωσε με επιτυχία την επίβλεψη ενός νεότευκτου έργου, επιβλέποντας κάθε στάδιο, από την κοπή του χάλυβα έως την τελική παράδοση, με ακρίβεια…
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την απόφασή του για επιβολή δασμών 50% στις εισαγωγές από τη Βραζιλία, κοινοποιώντας μέσω Truth Social την…
Δύο μεγάλες αναπλάσεις του δήμου Λαυρεωτικής στις δύο μεγάλες πόλεις του, φιλοδοξούν όχι μόνο να αλλάξουν την αισθητική εικόνα, αλλά να βελτιώσουν τόσο την…
Με την προσθήκη ενός νέου Airbus A320neo, που συνδυάζει υψηλή απόδοση και σημαντικά μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ενισχύει τον στόλο της η αεροπορική εταιρεία SKY…
Η κυβέρνηση του Ισραήλ και το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς μπορεί να καταλήξουν σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων που παραμένουν στη…
Tα τελευταία χρόνια, η πετρελαϊκή βιομηχανία της Λιβύης δοκιμάζεται από εγχώριες αναταραχές και συγκρούσεις, που έβαλαν «λουκέτο» σε ορισμένα πεδία πετρελαίου της χώρας και…
Καθώς η Μόσχα «ποντάρει» δυναμικά στο Βόρειο Πέρασμα, ως μια βιώσιμη εναλλακτική της Διώρυγας του Σουέζ για το θαλάσσιο εμπόριο Ασίας-Ευρώπης, στο επίκεντρο της…
Τη «γέννηση» του μεγαλύτερου ναυπηγικού conglomerate παγκοσμίως ενέκρινε πρόσφατα το Χρηματιστήριο της Σαγκάης (SSE), σηματοδοτώντας ένα ορόσημο για την παγκόσμια ναυπηγική βιομηχανία. Συγκεκριμένα, το…
Ναυτικά Χρονικά | Gratia Publications
Λεωφόρος Συγγρού 132, ΤΚ 11745, Αθήνα
Τ: +30 2109222501
E: info@gratia.gr
Ιδιοκτησία: Gratia Εκδοτική ΙΚΕ