Μπορεί να έχει δώσει τη θέση του στο «ξενόφερτο» έλατο, ωστόσο η παρουσία και ο στολισμός του παραδοσιακού καραβιού παραπέμπει στον άρρηκτο δεσμό του ελληνικού στοιχείου με τη θάλασσα και μας γεμίζει συγκίνηση και νοσταλγία.
Είναι ίσως πιο «λιτό» από ένα φορτωμένο με στολίδια χριστουγεννιάτικο δέντρο. Αυτή του, όμως, η απλότητα μιλάει στην ψυχή του κάθε Έλληνα, καθώς είναι συνυφασμένη με την παράδοση και με μια παλιά εποχή, πιο δύσκολη ίσως, αλλά σίγουρα πιο ανέμελη και αθώα.
Προπολεμικά, η περίοδος των Χριστουγέννων, η γιορτή της αγάπης και της οικογενειακής θαλπωρής, συχνά «σκιαζόταν» από την απουσία ενός αγαπημένου προσώπου που ταξίδευε στη θάλασσα. Γι’ αυτό και στα περισσότερα σπίτια, κυρίως των νησιών και των μικρών και μεγάλων ναυτότοπων του Αιγαίου και του Ιονίου, υπήρχε το καραβάκι, ένα είδος τάματος για την ασφαλή επιστροφή ή ένα σύμβολο τιμής προς τον απόντα ναυτικό και θαλασσινό.
Παρότι φτιαγμένο με ταπεινά υλικά, όπως άλλωστε και τα παιδικά παιχνίδια, κατάφερνε να σκορπά γύρω του μια αίσθηση αισιοδοξίας και ελπίδας.
Με το πέρασμα του καιρού, το καραβάκι εγκαταλείφθηκε, για να φθάσει να χρησιμοποιείται μόνο από κάποιους δήμους για να κοσμήσει πλατείες ή δημοτικά κτίρια. Αξίζει να αναφερθεί ότι στη Χίο το έθιμο αναβιώνει κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς, όταν στολίζονται πιστά αντίγραφα πλοίων, κατασκευασμένα από μεγάλους και μικρούς, με μεράκι και μοναδική μαεστρία!
Όποια κι αν είναι η επιλογή, η ευχή είναι μία: Υγεία και Χαρές στους ναυτικούς μας και στις οικογένειές τους, καλά ανταμώματα, πάντα καλοτάξιδα καράβια και ήρεμες θάλασσες!
Από αυτήν την γιορτινή ημέρα δεν θα μπορούσαν να λείψουν και τα παραδοσιακά κάλαντα του Αιγαίου, που είναι πάντα παρόν στον στίχο τους το θαλασσινό στοιχείο:
Κάλαντα Σάμου
Και πάλι ξαναπρέπει σου καράβι ν’ αρματώσεις, και τα πανιά του καραβιού να τα μαλαματώσεις
Κάλαντα Χίου
Άγιε μου Βασιλάκη μου και Άγιε μου Νικόλα, προστάτευε τους ναυτικούς την ώρα του κυκλώνα.
Χρόνια πολλά, να ‘στε καλὰ κι εσείς και οι δικοί σας, να ‘ρθούνε τα ξενάκια σας κι όλοι οι ναυτικοί σας.
Κάλαντα Νάξου
Αν έχεις κόρη έμορφη, γραμματικός την θέλει. Αν είναι και γραμματικός, πολλά προικιά γυρεύει.
Γυρεύει αμπέλια ατρύγητα, κι αμπέλια τρυγημένα· γυρεύει και τη θάλασσα με όλα τα καράβια·
Γυρεύει και τον κυρ-Βοριά, να τα καλαρμενίζει.
Φωτό: ΑΠΕ-ΜΠΕ
