100 νέοι σπουδαστές από την Ελλάδα μαθαίνουμε ότι σπουδάζουν σήμερα στην Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού στη Βάρνα της Βουλγαρίας. Η διαφημιστική καμπάνια της γνωστής Σχολής, που κάποτε έχαιρε μεγάλης φήμης στη Μαύρη Θάλασσα, σε συνδυασμό με την οικονομικά δελεαστική ζωή και τα χαμηλά δίδακτρα της Βουλγαρίας, φαίνεται να αποδίδουν καρπούς. Οι ελληνικές ΑΕΝ έχουν ένα νέο πλέον “ανταγωνιστή”, αλλά αυτή τη φορά εκτός συνόρων. Αν και η Ακαδημία φημίζεται για τη μεγάλη ναυτική της παράδοση και μαθαίνουμε ότι οι υποδομές είναι καλές και το επίπεδο σπουδών ικανοποιητικό, υπάρχει μια σημαντικότατη παράμετρος που ίσως μερικοί σπουδαστές ή και οι γονείς τους να μη γνωρίζουν ή πιθανώς να μην αντιλαμβάνονται.
Οι απόφοιτοι οποιασδήποτε ΑΕΝ εκτός Ελλάδας μπορεί να «αναγνωρίζονται» μετέπειτα ως αξιωματικοί ΕΝ -λόγω των ευρωπαϊκών κεκτημένων και πολιτικών σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση των ευρωπαϊκών πτυχίων- αλλά η οποιαδήποτε περαιτέρω ιεραρχική ανέλιξή τους, οποιοδήποτε δηλαδή πιστοποιητικό ή πτυχίο χρειαστούν να αποκτήσουν θα πρέπει μετέπειτα να εκδίδεται στην/ή από τη Βουλγαρία, άρα και να υπόκειται σε βουλγαρικούς νόμους.
Σαφώς και στο μέλλον κάποια ιδιωτικά κέντρα εκπαίδευσης στην Ελλάδα θα μπορούσαν να εκδίδουν τα πιστοποιητικά ή μετέπειτα τα αναγκαία πτυχία και να λειτουργούν ειδικά Σχολεία που θα αφορούν την πιστοποίηση, επιμόρφωση και εξέλιξη των σπουδαστών που αποφοίτησαν από τη Βουλγαρία. Αλλά σήμερα ο κάθε σπουδαστής πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και για τις μετέπειτα διαδικασίες εξέλιξής του, «απλά δεν υπάρχει και δεν θα υπάρχει», όπως μας ανέφερε ένας βαθύς γνώστης του θέματος.
Ο οποιοσδήποτε δηλαδή σπουδαστής θα πρέπει να γνωρίζει ότι θα είναι ες αεί «δεσμευμένος» από το εκπαιδευτικό σύστημα της Βουλγαρίας αλλά και τις πολιτικές που θα εφαρμόζει η γειτονική χώρα για τη ναυτική εκπαίδευση. Μπορεί η STCW, η MLC ή οι μελλοντικές ευρωπαϊκές νομοθεσίες περί «ευθυγράμμισης» της ναυτικής εκπαίδευσης να αποτελούν εχέγγυα σοβαρότητας και αξιοπιστίας των αλλοδαπών Ιδρυμάτων στην Ευρώπη, ωστόσο ένας νέος οφείλει να γνωρίζει την πολυπλοκότητα και τη γραφειοκρατία που υπάρχουν στις δημόσιες υπηρεσίες των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ.
Η συγκεκριμένη Ακαδημία θεωρείται πάντως Πανεπιστήμιο και είναι Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, απότοκο της παλαιάς Ακαδημίας 5ετούς φοίτησης επί ψυχροπολεμικής περιόδου, απ’ όπου αποφοιτούσαν αξιωματικοί ΕΝ και ΠΝ της γειτονικής χώρας. Ο σπουδαστής οφείλει, επίσης, να κατανοεί αλλά και να περιμένει τις δυσκολίες (ή κατά πολλούς δυστροπίες) του ελληνικού δημοσίου συστήματος ως προς την αντιμετώπιση αυτής της νέας τάξης πραγμάτων, που θα προκύψει από τους συγκεκριμένους φοιτητές που προέρχονται από αλλοδαπά εκπαιδευτικά συστήματα.
Η Βάρνα είναι σαφώς μια περίφημη και παραδοσιακή Σχολή των Βαλκανίων, αλλά ο σπουδαστής πρέπει να αντιλαμβάνεται ότι θα εξαρτάται για πάντα από τις πολιτικές που θα εφαρμόζει η Σόφια -και όχι η Αθήνα- για το ναυτικό επάγγελμα και τη ναυτική εκπαίδευση και επιμόρφωση. Μπορεί στο παρελθόν αρκετοί σπουδαστές να αποφοίτησαν από Σχολές και Ακαδημίες της Δυτικής Ευρώπης αλλά το γραφειοκρατικό σύστημα και η εκπαιδευτική διαδικασία στη Βρετανία και στη Γερμανία δεν μπορούν να συγκριθούν με τις γνωστές αγκυλώσεις -και το πάντα αβέβαιο μέλλον- των χωρών των Βαλκανίων, και ειδικά του δημοσίου τομέα τους.
Τελικά, όμως, ο μόνος κριτής θα είναι η ίδια η αγορά. Αν οι σπουδαστές και απόφοιτοι των γειτονικών σε εμάς Σχολών –εξοπλισμένοι με ικανοποιητικές γνώσεις και εμπειρίες- βρίσκουν θέσεις εργασίας και ναυτολογούνται με άνεση από πλοία ακόμα και ελληνόκτητα τότε ο οποιοσδήποτε παραπάνω προβληματισμός θα είναι απλά υπερβολικός και ανούσιος.
