Την εβδομάδα 26-30 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Ναυτιλίας. Όταν καθιερώθηκε το 1978, γιορτάστηκε τη 17η Μαρτίου ώστε να συμπέσει με την ημερομηνία που τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση για το Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό το 1958. Από το 1980 και έπειτα όμως η διεθνής ναυτιλία τιμάται κάθε χρόνο την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου.

Σκοπός της ημέρας είναι να τονίσει τη σημασία που έχουν η ασφάλεια στη θάλασσα, η προστασία της ναυσιπλοΐας από παράνομες πράξεις και το θαλάσσιο περιβάλλον, ενώ κάθε χρονιά φωτίζει και μια διαφορετική πτυχή της εργασίας του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού – ΙΜΟ.

Φέτος, το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ναυτιλίας είναι “Πειρατεία: Ενορχηστρώνοντας την Αντιμετώπιση”. Με την επιλογή αυτή, ο ΙΜΟ θέλει να τονίσει τις προσπάθειες που γίνονται εδώ και αρκετά χρόνια για την αντιμετώπιση της σύγχρονης πειρατείας, αλλά και να προκαλέσει παγκόσμια προσοχή στο πρόβλημα. Το φετινό θέμα θεωρείται επίσης συμπληρωματικό του θέματος του 2010 που ήταν αφιερωμένο στους Ναυτικούς, οι οποίοι ζουν υπό την άμεση απειλή της πειρατείας.

Στην ανακοίνωση που εξέδωσε η HELMEPA με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Ναυτιλίας, συγχαίρει τον ΙΜΟ και το γενικό γραμματέα του, Ε. Μητρόπουλο, για την ανακήρυξη της πειρατείας ως θέμα, καθώς αποτελεί μια μάστιγα, που όχι μόνο κοστίζει οικονομικά, αλλά κυρίως θέτει καθημερινά σε κίνδυνο τα πληρώματα των εμπορικών πλοίων στις επίμαχες περιοχές.

Στην ανακοίνωση σημειώνεται ότι «εκ μέρους των 13.500 Ελλήνων ναυτικών, των πλοίων και εταιρειών μελών της, η HELMEPA εύχεται το φαινόμενο να τύχει της δέουσας προσοχής και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με μεγαλύτερη κρατική υποστήριξη και πρωτοβουλίες σε διάφορα επίπεδα.

Για τους εκτός ναυτιλιακού χώρου ανθρώπους, η είδηση ότι η πειρατεία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της ναυτιλίας σήμερα, φαντάζει σίγουρα περίεργη. Ωστόσο, η σύγχρονη πειρατεία, που δεν έχει τίποτα από τη “γοητεία” η οποία συχνά περιβάλλει τους πειρατές του παρελθόντος, είναι μια διαρκής απειλή για τα εμπορικά πλοία και τα πληρώματά τους».

Στη συνέχεια η ανακοίνωση επισημαίνει ότι «παρά την αναζωπύρωση του φαινομένου τα τελευταία χρόνια, η σύγχρονη πειρατεία δεν αποτελεί νέο πρόβλημα. Ήδη από τις αρχές του 1980, υπήρχε εκστρατεία του ΙΜΟ κατά της πειρατείας, η οποία όμως επικεντρωνόταν στις γνωστές για τις πειρατικές επιθέσεις της εποχής περιοχές, δηλαδή τα Στενά της Μάλαγας, τη Σιγκαπούρη και τη Νότια Κινεζική Θάλασσα. Η εκστρατεία αποδείχθηκε αποτελεσματική, καθώς μέσω μιας σειράς μέτρων που υιοθετήθηκαν και εφαρμόστηκαν από τα κράτη της περιοχής, ο αριθμός πειρατικών επιθέσεων στις παραπάνω περιοχές μειώθηκε σημαντικά.

Ωστόσο, το πρόβλημα έμελλε να ξεσπάσει δριμύτερο σε άλλες περιοχές του πλανήτη και συγκεκριμένα στα ανοιχτά της Σομαλίας, τον Κόλπο του Άντεν, την Αραβική Θάλασσα και τον ευρύτερο Ινδικό Ωκεανό. Σύμφωνα με την τελευταία Ετήσια Έκθεση του International Maritime Bureau για την πειρατεία εναντίον πλοίων, μόνο κατά τη διάρκεια του 2010, ο συνολικός αριθμός πειρατικών επιθέσεων σε πλοία έφτασε τις 445, εκ των οποίων 249 ήταν επιτυχημένες. Ακόμα πιο τρομακτικός είναι ο αριθμός των 4.185 ναυτικών που έπεσαν θύματα ένοπλης επίθεσης από πειρατές και των 1.090 ναυτικών που υπήρξαν όμηροι πειρατών την ίδια χρονιά. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, 488 ναυτικοί αναφέρθηκε ότι υπέστησαν σημαντική ψυχολογική ή σωματική κακομεταχείριση.

Αλλά και τα έως τώρα στοιχεία για την πειρατική δραστηριότητα το 2011 δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για βελτίωση των στατιστικών της φετινής χρονιάς. Σύμφωνα με το International Maritime Bureau, ως τη 16η Σεπτεμβρίου, η παγκόσμια ναυτιλία είχε ήδη γίνει στόχος πειρατών 335 φορές. Μόνο στα ανοιχτά της Σομαλίας, αναφέρθηκαν 188 περιστατικά και ο αριθμός των ομήρων έφτασε τους 400.

Πέρα από την ανθρώπινη – και πιο σημαντική – διάσταση του προβλήματος, η σύγχρονη πειρατεία αποτελεί σοβαρό πλήγμα για τη διεθνή οικονομία. Υπολογίζεται ότι η ετήσια ζημία αντιστοιχεί σε 7-12 δισεκατομμύρια δολάρια, που οφείλεται τόσο στα λύτρα που καταβάλουν οι ναυτιλιακές εταιρείες για την απελευθέρωση πλοίων και πληρωμάτων, όσο και στα μέτρα που αναγκάζονται να λαμβάνουν, συμπεριλαμβανομένων και των εναλλακτικών πιο χρονοβόρων πλόων για να αποφύγουν τις επικίνδυνες περιοχές».

Τέλος σημειώνεται ότι «προβάλλοντας στην Παγκόσμια Ημέρα Ναυτιλίας το φλέγον θέμα της πειρατείας, ο ΙΜΟ στοχεύει όχι μόνο να εντείνει τις δικές του προσπάθειες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της σύγχρονης πειρατείας, αλλά και να ενθαρρύνει μια πιο ευρεία και οργανωμένη αντίδραση για την εξάλειψη της πηγής του προβλήματος. Έτσι, από την αρχή της χρονιάς ο ΙΜΟ έχει θέσει τους ακόλουθους στόχους:

Να αυξήσει την πίεση σε πολιτικό επίπεδο ώστε να εξασφαλιστεί η άμεση απελευθέρωση όλων των ναυτικών που κρατούνται όμηροι από πειρατές,

Να αναθεωρήσει και βελτιώσει τις οδηγίες που έχει εκδώσει για τη ναυτιλιακή βιομηχανία και να προωθήσει την πλήρη εφαρμογή όλων των προτεινόμενων προληπτικών και αμυντικών μέτρων,

Να ενθαρρύνει μεγαλύτερη υποστήριξη από πολεμικούς ναυτικούς στόλους,

Να προωθήσει το συντονισμό των ενεργειών κατά της πειρατείας και τη συνεργασία σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, όπως και σε επίπεδο οργανισμών,

Να βοηθήσει στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων των χωρών που βρίσκονται σε περιοχές στις οποίες ανθίζει η πειρατεία, να ανακαλύπτουν, συλλαμβάνουν και οδηγούν ενώπιον της δικαιοσύνης όσους διαπράττουν πειρατικές ενέργειες εναντίον πλοίων, και

Να παρέχει φροντίδα σε όσους ναυτικούς υπήρξαν θύματα πειρατικών επιθέσεων και τις οικογένειές τους».