Η E.E. διασφαλίζει την προστασία των θυμάτων εγκληματικών πράξεων

Η E.E. διασφαλίζει την προστασία των θυμάτων εγκληματικών πράξεων

14
Η E.E. διασφαλίζει την προστασία των θυμάτων εγκληματικών πράξεων

Πολωνός τουρίστας στο Παρίσι πέφτει θύμα ληστείας και τραυματίζεται σοβαρά. Ιταλός έφηβος υφίσταται επίθεση μπροστά από τον σταθμό του μετρό στο Ελσίνκι. Σε όλη την ΕΕ, υπολογίζεται ότι, κάθε χρόνο, μπορούν να πέσουν θύματα σοβαρών εγκληματικών πράξεων περί τα 75 εκατομμύρια άνθρωποι. Τα περιστατικά αυτά μπορούν να έχουν καταστροφικές σωματικές, συναισθηματικές και οικονομικές συνέπειες για τα θύματα και τις οικογένειές τους. Όταν συμβαίνουν δε στο εξωτερικό, οι διαφορά νοοτροπίας, γλώσσας και νομοθεσίας ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα. Από ποιον θα ζητήσουν βοήθεια τα θύματα; Ποια είναι τα δικαιώματά τους; Μία από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ είναι ότι οι άνθρωποι πρέπει να αντιμετωπίζονται χωρίς διακρίσεις σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Η αρχή αυτή επιβεβαιώθηκε στην ιστορική υπόθεση Cowan κατά Δημόσιου Ταμείου, στην οποία το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης απεφάνθη, το 1989, ότι τα θύματα δικαιούνται αποζημίωσης ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους. Είτε κάποιος αποτελέσει θύμα ληστείας, είτε τραυματιστεί λόγω τρομοκρατικής επίθεσης, όλα τα θύματα πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό, να τους παρέχεται προστασία και στήριξη, και να μπορούν να έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Η ισχύουσα όμως νομοθεσία στην ΕΕ είναι συχνά ανομοιογενής, και δεν καλύπτει πάντοτε τις εν λόγω βασικές ανάγκες. Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει σήμερα μια δέσμη μέτρων για τη διασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου δικαιωμάτων, στήριξης και προστασίας των θυμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ, ανεξάρτητα από την προέλευση ή τον τόπο διαμονής τους. Από την έναρξη ισχύος της συνθήκης της Λισαβόνας, η ΕΕ διαθέτει ρητές αρμοδιότητες να νομοθετεί για τα δικαιώματα των θυμάτων εγκληματικών πράξεων.

«Μολονότι τα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης τα οποία διαθέτουμε εστιάζουν στη σύλληψη εγκληματιών, σε ορισμένες περιπτώσεις καταλήγουν να παραμελούν τα ίδια τα θύματα. Με τις προτάσεις που υποβλήθηκαν σήμερα από την Επιτροπή θα διασφαλιστεί ότι η ΕΕ θέτει στο επίκεντρο της προσοχής τα θύματα» δήλωσε η αρμόδια Επίτροπος της ΕΕ για θέματα Δικαιοσύνης, Αντιπρόεδρος κυρία Reding. «Δεδομένου ότι εκατομμύρια άνθρωποι πλήττονται από εγκληματικές πράξεις κάθε χρόνο, κάθε πολίτης θα μπορούσε να αποτελέσει θύμα. Τα θύματα εγκληματικών πράξεων χρήζουν σεβασμού, στήριξης, προστασίας και θα πρέπει να διαπιστώνουν ότι απονέμεται δικαιοσύνη. Για το λόγο αυτό, θέτω τα θύματα στο επίκεντρο της ποινικής δικαιοσύνης στην ΕΕ, εξασφαλίζοντας ότι θα βασίζονται σε ένα ελάχιστο επίπεδο δικαιωμάτων και στήριξης, οπουδήποτε στην Ευρώπη.»

Οποιαδήποτε κι αν είναι η εγκληματική πράξη – ληστεία με χρήση βίας ή χωρίς, διάρρηξη, επίθεση, βιασμός, παρενόχληση, έγκλημα μίσους, τρομοκρατική επίθεση ή εμπορία ανθρώπων –, όλα τα θύματα έχουν τις ίδιες βασικές ανάγκες: να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και αξιοπρέπεια, να τυγχάνουν προστασίας και στήριξης όσον αφορά τη σωματική τους ακεραιότητα και την ιδιοκτησία και να έχουν πρόσβαση στην απονομή δικαιοσύνης και στην χορήγηση αποζημίωσης.

Η Επιτροπή επιθυμεί να διασφαλίσει την αποτελεσματικότερη κάλυψη των εν λόγω αναγκών. Οι προτάσεις που υποβάλλονται σήμερα θα ενισχύσουν τα υφιστάμενα εθνικά μέτρα με ελάχιστα πρότυπα που θα ισχύουν σε ολόκληρη την ΕΕ, έτσι ώστε κάθε θύμα να μπορεί να βασίζεται στο ίδιο βασικό επίπεδο δικαιωμάτων – ανεξάρτητα από την εθνικότητά του και από τον τόπο όπου διαπράττεται το αδίκημα.

Με την προτεινόμενη οδηγία για τα ελάχιστα πρότυπα όσον αφορά τα θύματα θα διασφαλιστεί ότι, σε όλες τις 27 χώρες της ΕΕ:

τα θύματα αντιμετωπίζονται με σεβασμό, ενώ η αστυνομία, οι εισαγγελείς και οι δικαστές έχουν την κατάρτιση ώστε να αντιμετωπίζουν τα θύματα δεόντως·

τα θύματα ενημερώνονται σχετικά με τα δικαιώματά τους και για την υπόθεσή τους κατά τρόπο που δύνανται να κατανοήσουν·

σε κάθε κράτος μέλος παρέχεται στήριξη στα θύματα·

τα θύματα δύνανται, εφόσον το επιθυμούν, να συμμετάσχουν στη διαδικασία και τους παρέχεται βοήθεια ώστε να παρακολουθήσουν τη δίκη·

εντοπίζονται τα πλέον ευάλωτα θύματα – όπως παιδιά, θύματα βιασμού, ή ανάπηροι – και προστατεύονται δεόντως·

τα θύματα προστατεύονται κατά την αστυνομική έρευνα της εγκληματικής πράξης και κατά τις διαδικασίες ενώπιον δικαστηρίου.

Για να συμβάλει στην προστασία των θυμάτων βίας από ενδεχόμενη μελλοντική επίθεση από τον θύτη τους, η Επιτροπή προτείνει επίσης κανονισμό για την αμοιβαία αναγνώριση των μέτρων προστασίας βάσει του αστικού δικαίου. Ο εν λόγω κανονισμός θα διασφαλίζει ότι τα θύματα βίας (όπως οικογενειακής βίας) θα μπορούν να εξακολουθήσουν να βασίζονται στην εκτέλεση εντολών περιορισμού ή προστασίας που εκδίδονται κατά του δράστη, εφόσον ταξιδεύουν ή εγκαθίστανται σε άλλη χώρα της ΕΕ.

Με την σημερινή δέσμη προτάσεων γίνεται ένα πρώτο βήμα ώστε τα θύματα εγκληματικών πράξεων να αποτελέσουν κεντρικό στοιχείο των συστημάτων που διαθέτουμε για την απονομή δικαιοσύνης. Κατά τα προσεχή έτη, η Επιτροπή θα λάβει μέτρα για την ενίσχυση των υφιστάμενων κανόνων της ΕΕ σχετικά με τη χορήγηση αποζημίωσης σε θύματα εγκληματικών πράξεων, ώστε να διασφαλίζεται ότι διαθέτουν κατάλληλη πρόσβαση σε αποζημίωση, ειδικότερα εφόσον το αδίκημα διαπράχθηκε στο εξωτερικό. Για να παρασχεθεί στα θύματα τροχαίων ατυχημάτων σε άλλη χώρα της ΕΕ η δυνατότητα να αξιώσουν αποζημίωση για τις ζημίες που υπέστησαν, η Επιτροπή προτίθεται επίσης να αναθεωρήσει την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ για τη σύγκρουση νομοθεσιών, έτσι ώστε να καταστεί δυνατόν να ισχύουν για τα πρόσωπα αυτά οι προθεσμίες που ισχύουν στη χώρα προέλευσής τους.Ιστορικό

Κάθε χρόνο, μέχρι και το 15% του πληθυσμού της ΕΕ ενδέχεται να αποτελέσουν θύματα εγκληματικών πράξεων κάπου στην ΕΕ. Επιπλέον, πολύ περισσότερα άτομα, συγγενείς των θυμάτων, ενδέχεται να επηρεαστούν, καθώς βοηθούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα να ξεπεράσουν τη δοκιμασία ή να αναλάβουν από τον τραυματισμό τους ή τις οικονομικές δυσχέρειες που συνεπάγεται η εγκληματική πράξη. Ο κίνδυνος να πέσει κανείς θύμα είναι το ίδιο μεγάλος όταν ταξιδεύει στο εξωτερικό όσο και όταν βρίσκεται στη χώρα του. Δεδομένου ότι οι Ευρωπαίοι πραγματοποιούν κάθε χρόνο περίπου 1,25 δισεκατομμύρια μετακινήσεις για τουρισμό στην ΕΕ, ορισμένοι από αυτούς θα αποτελέσουν αναπόδραστα θύματα εγκληματικών πράξεων σε κάποιαν άλλη χώρα.

Οι ελάχιστοι κανόνες για τα θύματα αποτελούν μέρος του ευρύτερου στόχου για την οικοδόμηση ενός ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης, έτσι ώστε οι πολίτες να μπορούν να βασίζονται στο ίδιο επίπεδο θεμελιωδών δικαιωμάτων και να έχουν εμπιστοσύνη στη λειτουργία της δικαιοσύνης, οπουδήποτε στην ΕΕ κι αν βρίσκονται.

Τα δικαιώματα των θυμάτων είναι επίσης θεμελιώδη, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής και της ιδιοκτησίας. Τα δικαιώματα αυτά, καθώς και τα δικαιώματα άλλων που ενέχονται σε ποινικές υποθέσεις, όπως εκείνων που κατηγορούνται για κάποια αξιόποινη πράξη, θα πρέπει να διασφαλίζονται.

Μια άλλη σημαντική αρχή είναι η μη επιβολή διακρίσεων κατά την άσκηση των δικαιωμάτων των θυμάτων. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιβεβαίωσε στην υπόθεση Cowan κατά Δημόσιου Ταμείου το γεγονός ότι η πρόβλεψη αποζημίωσης, για παράδειγμα, δεν θα πρέπει να περιορίζεται με βάση την εθνικότητα. Η υπόθεση αφορούσε Βρετανό τουρίστα στη Γαλλία, ο οποίος έπεσε θύμα ληστείας και τραυματίστηκε εξερχόμενος από υπόγειο σταθμό μετρό του Παρισιού. Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο Βρετανός πολίτης θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί με τον ίδιο τρόπο όπως και οι Γάλλοι υπήκοοι, σε ό,τι αφορά την αποζημίωση για τον τραυματισμό του, δεδομένου ότι, ως τουρίστας είχε το δικαίωμα να επωφεληθεί από την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών.

Τα υποβληθέντα σήμερα νέα μέτρα για την ενίσχυση της προστασίας των θυμάτων αποτελούν μέρος της συνέχειας που δίδεται από την Επιτροπή στην έκθεση 2010 για την ιθαγένεια της ΕΕ.

Ακολουθήστε τα Ναυτικά Χρονικά στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την ελληνική Nαυτιλία, τις Μεταφορές και το Διεθνές Εμπόριο.