Η ΕΕ θα ιεραρχήσει εκ νέου τη βοήθεια που παρέχει στις αναπτυσσόμενες χώρες ώστε να εξασφαλίσει τον μεγαλύτερο δυνατό αντίκτυπό της στη μείωση της φτώχειας. Ο ευρωπαίος Επίτροπος Ανάπτυξης, κ. Andris Piebalgs, παρουσίασε σήμερα το «πρόγραμμα αλλαγών» της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ, καθώς και μια νέα πολιτική για τη δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ. Οι ανακοινώσεις αυτές περιλαμβάνουν μια προσέγγιση της ΕΕ με περισσότερο στρατηγικό χαρακτήρα που αποσκοπεί στη μείωση της φτώχειας, κυρίως μέσω καλύτερα στοχευμένης κατανομής των πόρων.
Οι μελλοντικές δαπάνες της ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθούν στους τομείς που είναι πιο σημαντικοί για μακροχρόνια, χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, και να κατευθύνονται σε χώρες με μεγαλύτερη ανάγκη εξωτερικής στήριξης και εκεί όπου η βοήθεια μπορεί να επιφέρει κάποια θετική αλλαγή.
«Με ποσοστό που υπερβαίνει το 50% της παγκόσμιας βοήθειας, η ΕΕ είναι ήδη ο μεγαλύτερος χορηγός βοήθειας στον κόσμο. Μέριμνά μου θα είναι να παραμείνει η βοήθεια αυτή και η πιο αποτελεσματική», δήλωσε ο Επίτροπος Piebalgs. Και πρόσθεσε: «Πρέπει να συμβαδίζουμε με την εξέλιξη της πραγματικότητας στον κόσμο και να προσαρμόσουμε αναλόγως τον τρόπο καταπολέμησης της φτώχειας. Γι’ αυτό, προτείνω σήμερα να επανεξετάσουμε τις προτεραιότητές μας στον τομέα της βοήθειας προκειμένου να κατευθύνουμε τις χώρες αυτές στον δρόμο μιας βιώσιμης, χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Θέλω να εξασφαλίσω ότι κάθε ευρώ θα φτάνει σε εκείνους που το έχουν περισσότερο ανάγκη. Η καταπολέμηση της φτώχειας στο εξωτερικό είναι το «ασφαλιστήριο συμβόλαιο» της ΕΕ για έναν κόσμο με μεγαλύτερη σταθερότητα και περισσότερη ευημερία».
Χρηστή διακυβέρνηση, γεωργία και επισιτιστική ασφάλεια, και καθαρή ενέργεια
Η βοήθεια της ΕΕ θα πρέπει να εστιάζεται στους τομείς που θέτουν τα θεμέλια για βιώσιμη, χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, στους οποίους περιλαμβάνονται:
Η χρηστή διακυβέρνηση, καθώς και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η δημοκρατία· η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών και η καταπολέμηση της διαφθοράς,
η κοινωνική προστασία, η υγεία και η εκπαίδευση,
η ανάπτυξη ενός ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος και η εμβάθυνση της περιφερειακής ολοκλήρωσης,
η βιώσιμη γεωργία και η καθαρή ενέργεια, που θα συμβάλουν στην εξασφάλιση δικλίδων ασφαλείας έναντι των εξωτερικών κλονισμών και θα μετατρέψουν τις προκλήσεις της επισιτιστικής ασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής σε προοπτικές ανάπτυξης.
Για την εξεύρεση περισσότερων πόρων, η ΕΕ θα εξετάσει καινοτόμους τρόπους χρηματοδότησης της ανάπτυξης, όπως για παράδειγμα ο συνδυασμός των επιχορηγήσεων με δάνεια.
Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει επίσης την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να καταρτίσουν από κοινού στρατηγικές και προγράμματα («κοινός προγραμματισμός») και να επιμερίσουν καλύτερα τις εργασίες μεταξύ τους ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της βοήθειας.
Μια νέα συμβατική προσέγγιση της δημοσιονομικής στήριξης της ΕΕ
Σημαντικό μέρος της βοήθειας της ΕΕ χορηγείται υπό μορφή δημοσιονομικής στήριξης: μεταφορά πιστώσεων σε κρατικούς προϋπολογισμούς αναπτυσσόμενων χωρών, σε συνδυασμό με τον διάλογο για τη διαμόρφωση πολιτικής, την αξιολόγηση των επιδόσεων και τη δημιουργία ικανοτήτων. Η Επιτροπή προτείνει μια ευρωπαϊκή προσέγγιση που θα εξασφαλίζει αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη δημοσιονομική στήριξη όσον αφορά την επίτευξη αποτελεσμάτων στον τομέα της ανάπτυξης, χάρη στην ενίσχυση των συμβατικών εταιρικών σχέσεων με τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η σύναψη «συμβάσεων χρηστής διακυβέρνησης και ανάπτυξης» θα επιτρέψει να παρέχεται γενική δημοσιονομική στήριξη σε περίπτωση που η χώρα-εταίρος μπορεί να αποδείξει την προσήλωσή της στις θεμελιώδεις αξίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου εστιάζοντας την προσοχή της στον διάλογο με τις χώρες-εταίρους, δημιουργώντας κίνητρα για μεταρρυθμίσεις και ζητώντας από τις χώρες αυτές να δεσμευτούν ότι θα σέβονται τις θεμελιώδεις αξίες.
Η βελτίωση της παροχής υπηρεσιών σε τομεακό επίπεδο θα πραγματοποιηθεί μέσω των «συμβάσεων τομεακών μεταρρυθμίσεων». Η τομεακή δημοσιονομική στήριξη παραμένει χρήσιμο εργαλείο ακόμη και όταν δεν συντρέχουν οι συνθήκες για σύναψη σύμβασης χρηστής διακυβέρνησης και ανάπτυξης.
Η δημοσιονομική στήριξη θα εφαρμοστεί στις ευάλωτες χώρες, αφού πρώτα θα εξετάζεται η κάθε περίπτωση χωριστά, ώστε να διασφαλιστούν οι ζωτικές κρατικές λειτουργίες και να στηριχθεί η μετάβαση μέσω «συμβάσεων για τη δημιουργία κρατικού μηχανισμού».
Η δημοσιονομική στήριξη θα πρέπει να συμβάλει στην καταπολέμηση της διαφθοράς και της απάτης, να βοηθήσει τις χώρες να δημιουργήσουν τους δικούς τους χρηματοδοτικούς πόρους, και να μειώσει μακροπρόθεσμα την εξάρτησή τους από τη βοήθεια.
Γενικό πλαίσιο και επόμενα βήματα
Το φθινόπωρο του 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε διαβούλευση σχετικά με το μέλλον της αναπτυξιακής πολιτικής, και το μέσο δημοσιονομικής στήριξης. Οι προτάσεις που υποβάλλονται σήμερα βασίζονται στην ανάλυση των παρατηρήσεων που ελήφθησαν από παγκόσμιους εταίρους, κυβερνήσεις, ΜΚΟ, καθώς και από τον ιδιωτικό τομέα.
Οι προτάσεις υποβάλλονται με τη μορφή δύο ανακοινώσεων:
Αύξηση του αντικτύπου της αναπτυξιακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης: πρόγραμμα αλλαγών
Η μελλοντική προσέγγιση της δημοσιονομικής στήριξης της ΕΕ προς τρίτες χώρες
Οι κυριότερες αρχές που περιλαμβάνονται στα 12 σημεία του προγράμματος αλλαγών θα ληφθούν προοδευτικά υπόψη στο υπόλοιπο μέρος του τρέχοντος κύκλου προγραμματισμού, και στον μελλοντικό προγραμματισμό της ΕΕ. Την άνοιξη του 2012, η Επιτροπή θα καλέσει τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ να εγκρίνουν τη νέα αυτή προσέγγιση δημοσιονομικής στήριξης της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ως χορηγός βοήθειας
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της (κράτη μέλη και EuropeAid, ταμεία που διαχειρίζεται η Επιτροπή) είναι ο μεγαλύτερος χορηγός κρατικής αναπτυξιακής βοήθειας παγκοσμίως. Το 2010, χορήγησε 53,8 δισεκ. ευρώ (πάνω από το 50% της χορηγούμενης βοήθειας παγκοσμίως). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι επιφορτισμένη με τη διαχείριση βοήθειας ύψους 11 δισεκ. ευρώ ετησίως, γεγονός που την τοποθετεί στη δεύτερη θέση χορηγών βοήθειας στον κόσμο.
