Σε πρωταγωνιστικό ρόλο το Ιράν στη διεθνή πολιτική και ενεργειακή σκηνή

Σε πρωταγωνιστικό ρόλο το Ιράν στη διεθνή πολιτική και ενεργειακή σκηνή

306
Σε πρωταγωνιστικό ρόλο το Ιράν στη διεθνή πολιτική και ενεργειακή σκηνή

Του Πάρι Παντελή(*)

Η ιστορική συμφωνία της 14ης Ιουλίου 2015 μεταξύ Ιράν και P5+1 (Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Κίνα, Ρωσία και Γερμανία) για τον περιορισμό της εξέλιξης του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν με αντάλλαγμα τη σταδιακή άρση των οικονομικών κυρώσεων αποτελεί αναμφισβήτητα ένα σημαντικό βήμα για την επαναφορά -και μάλιστα σε πρωταγωνιστικό ρόλο- του Ιράν στη διεθνή πολιτική και ενεργειακή σκηνή.

H συμφωνία προβλέπει σταδιακή άρση σημαντικού μέρους των οικονομικών περιορισμών που έχουν επιβληθεί στο Ιράν από τη διεθνή κοινότητα και δεν θα επιφέρει άμεσα σαρωτικές αλλαγές. Είναι όμως πολύ πιθανό ότι στο εγγύς μέλλον (που τοποθετείται στις αρχές του νέου έτους), κι εφόσον κριθεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής της, θα καταστήσει ευκολότερο για τις ναυτιλιακές εταιρείες και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς εκτός ΗΠΑ να συναλλάσσονται με το Ιράν.

Πιο συγκεκριμένα, το Ενιαίο Σχέδιο Δράσης (JCPOA) που συμφωνήθηκε (http://eeas.europa.eu/statements-eeas/docs/iran_agreement/iran_joint-comprehensive-plan-of-action_en.pdf) δημιουργεί ένα πλαίσιο ελέγχου υπό τη διαρκή εποπτεία του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA) και η περάτωσή του περνάει μέσα από πολλά στάδια με χρονικό ορίζοντα δεκαετίας.

Αναλυτικότερα, η υιοθέτηση του JCPOA αναμένεται περί τα τέλη Οκτωβρίου 2015, 90 ημέρες μετά την έγκρισή του από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, που πραγματοποιήθηκε στις 21 Ιουλίου 2015. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα υιοθετήσει κανονισμό που θα ακυρώνει συγκεκριμένες διατάξεις της ευρωπαϊκής οδηγίας 267/2012 που, όπως έχει τροποποιηθεί, αποτελεί το ισχύον ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο επιβολής κυρώσεων στο Ιράν, ενώ παράλληλα στις ΗΠΑ θα εκδοθούν αντίστοιχες εκτελεστικές διατάξεις (waivers), που θα τερματίζουν την εφαρμογή συγκεκριμένων κυρώσεων (Adoption Day).

Αμφότερα θα τεθούν σε εφαρμογή όταν κριθεί από τον IAEA ότι το Ιράν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το JCPOA, κάτι που οι εκτιμήσεις τοποθετούν στις αρχές του νέου έτους (Implementation Day).

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να άρει τους περιορισμούς που συνδέονται με τις μεταφορές κεφαλαίων, τη χρηματοδότηση του εμπορίου και τις ασφάλειες, την πώληση, προμήθεια, μεταφορά και εξαγωγή ιρανικού αργού πετρελαίου (η μεταφορά ιρανικού αργού πετρελαίου έχει ήδη απελευθερωθεί σε ορισμένο βαθμό, βάσει συγκεκριμένων εξαιρέσεων που προβλέπει το προσχέδιο JPOA της 24ης Νοεμβρίου του 2013), φυσικού αερίου και πετροχημικών προϊόντων, τεχνολογίας που σχετίζεται με την εξόρυξη, παραγωγή και διύλιση πετρελαίου και φυσικού αερίου (συμπεριλαμβανομένου του υγροποιημένου φυσικού αερίου), τις επενδύσεις και τις εξαγωγές βασικού εξοπλισμού, το εμπόριο χρυσού και άλλων πολύτιμων μεταλλευμάτων και το εμπόριο που σχετίζεται με τη ναυτιλιακή και ναυπηγική βιομηχανία.

Από την άλλη μεριά, οι αμερικανικές κυρώσεις αναμένεται να περιοριστούν κυρίως σε επίπεδο δευτερογενών κυρώσεων (secondary sanctions), δηλαδή των κυρώσεων που απευθύνονται σε μη αμερικανικές εταιρείες και πρόσωπα. Ωστόσο, οι περισσότερες πτυχές του εμπάργκο των ΗΠΑ κατά του Ιράν θα παραμείνουν ως έχουν και θα συνεχίσουν να περιορίζουν τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ προσώπων με έδρα τις ΗΠΑ (πιθανώς και των αλλοδαπών θυγατρικών τους, κάτι που δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί) και το Ιράν. Το ίδιο ισχύει και για τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί στο πλαίσιο των σχετικών με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την υποστήριξη της τρομοκρατίας και τη διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής κυρώσεων.

Σε ορίζοντα οκταετίας και μετά από περαιτέρω έλεγχο της συμμόρφωσης του Ιράν με τη JCPOA από την IAEA, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα άρει τους περιορισμούς στις εξαγωγές ορισμένων βιομηχανικών μετάλλων και  λογισμικού (Transition Day) ενώ, τέλος, μετά την πάροδο δεκαετίας και υπό την προϋπόθεση ότι οι διατάξεις των προηγούμενων ψηφισμάτων δεν έχουν παραβιαστεί, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύονται να τερματίσουν τις εναπομείνασες κυρώσεις κατά του Ιράν (Termination Day). Προς το παρόν, δεν υπάρχει πρόβλεψη για αντίστοιχη απόσυρση των αμερικανικών κυρώσεων.

Σε αυτό το σημείο, πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το JCPOA προβλέπει συγκεκριμένο μηχανισμό αναβίωσης των κυρώσεων (snapback) σε περίπτωση που διαπιστωθεί θεμελιώδης παραβίαση των συμπεφωνημένων, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται σε σχέση με την έκβαση συναλλαγών που τυχόν ξεκινήσουν υπό το φως της άρσης των κυρώσεων.

Τόσο η Ε.Ε. όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να δημοσιεύσουν κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις διατάξεις για τα επόμενα στάδια που προβλέπει το JCPOA εν ευθέτω χρόνω. Για την ώρα, το τοπίο είναι ακόμη ρευστό και τουλάχιστον έως τις αρχές του νέου έτους θα εξακολουθεί να ισχύει το προσχέδιο του κοινού σχεδίου δράσης (JPOA) της 24ης Νοεμβρίου του 2013, που προβλέπει περιορισμένη άρση συγκεκριμένων κυρώσεων (κυρίως όσον αφορά στο εμπόριο πετροχημικών και αργού πετρελαίου σε Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία, Ν. Κορέα Τουρκία και Ταϊβάν).

Paris-Pantelis

 

 

 

(*) O κ. Πάρις Παντελής, LL.M, είναι Solicitor στην δικηγορική εταιρεία M Taher & Co. Solicitors, με έδρα το Λονδίνο.

Με γραφεία στο κτίριο των Lloyds, στην καρδιά του City του Λονδίνου, η M Taher & Co είναι μια διεθνής δικηγορική εταιρεία, η οποία αναγνωρίζεται ως κορυφαία boutique στους τομείς του ναυτικού και ενεργειακού δικαίου, των ναυτασφαλίσεων, των επενδύσεων και των διεθνών οικονομικών κυρώσεων με ενεργή παρουσία στην Μέση Ανατολή και το Ιράν, πέραν της Ευρωπαϊκής αγοράς. H εταιρεία έχει σημαντικό ιστορικό επιτυχημένων δικαστικών αποφάσεων σχετικών με θέματα κυρώσεων στα Δικαστήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου αυτή τη στιγμή εκπροσωπεί το μεγαλύτερο αριθμό αιτούντων.

Φωτο ΑΠΕ- EPA/STRINGER

 

 

Ακολουθήστε τα Ναυτικά Χρονικά στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την ελληνική Nαυτιλία, τις Μεταφορές και το Διεθνές Εμπόριο.