Ανάλυση του Ραφαήλ Γλυκού
Ύστερα από εβδομάδες μαραθώνιων διαπραγματεύσεων στην Αυστριακή πρωτεύουσα, η ιστορική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης έγινε πραγματικότητα. Διπλωματικές πηγές, τόσο από την πλευρά των 5+1 ισχυρών κρατών (ΗΠΑ, Βρετανία, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία και Γερμανία) όσο και από το Ιράν, διαβεβαιώνουν ότι η συμφωνία θα επιφέρει θετικές εξελίξεις σε πολλούς τομείς που θα ωφελήσουν σημαντικά τις χώρες της Δύσης αλλά και τη χώρα του Ιράν. Επιβεβαίωση των παραπάνω αποτελούν οι συνάψεις συμφωνιών με ευρωπαϊκές εταιρείες για επενδύσεις άνω των 2 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την ιρανική πλευρά.
Από το εσωτερικό μέτωπο των ΗΠΑ η ανησυχία για την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν παραμένει στο προσκήνιο την ίδια στιγμή που η Τεχεράνη αναμένει την αναστολή των διεθνών κυρώσεων, οι οποίες θα οδηγήσουν στην αναβίωση της οικονομίας της.
Συγκεκριμένα η μέχρι σήμερα απομόνωση του Ιρανικού κράτους από το διεθνές τραπεζικό σύστημα και η απώλεια εσόδων από το πετρέλαιο οδήγησε σε αύξηση του πληθωρισμού κατά 40%. Παράλληλα, οι τιμές των βασικών τροφίμων και των καυσίμων εκτοξεύτηκαν στα ύψη, ενώ οι τελευταίες κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Τεχεράνη, πριν τη σύναψη της συμφωνίας, μείωσαν το ΑΕΠ κατά 20%. Ύστερα από την άρση του εμπάργκο, όπως αναφέρουν τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία BBC, CNN, και Reuters, το ΑΕΠ του Ιράν αναμένεται να αυξηθεί μέσα σε ένα χρόνο, περισσότερο από 5% ενώ οι πιο αισιόδοξοι ευελπιστούν σε μία αύξηση της τάξης του 8% για τους επόμενους 18 μήνες.
Η Διεθνής Ένωση Ενέργειας προβλέπει ότι απόρροια της παύσης των κυρώσεων θα επιτρέψει στο Ιράν να αυξήσει την ημερήσια παραγωγή κατά 600.000 με 800.000 βαρέλια αργού πετρελαίου μέσα σε λίγους μήνες.
Υπενθυμίζουμε ότι το Ιράν κατατάσσεται τέταρτο στα αποθέματα αργού πετρελαίου στον κόσμο, με την παραγωγή πετρελαίου να φτάνει τα 157.800.000 βαρέλια το χρόνο. Κατά το Bloomberg και τη Wall Street Journal η επανείσοδος του Ιράν στην παγκόσμια αγορά θα οδηγήσει σε ραγδαία μείωση της τιμής του αργού πετρελαίου από $5- $15 ανά βαρέλι για το 2016.
Οι πρώτες χώρες οι οποίες θα καρπωθούν τα κέρδη από το εμπόριο και τις επενδύσεις στο Ιράν, είναι η Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν ενώ σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές θα επωφεληθούν και αρκετές διεθνείς εταιρείες πετρελαίου. Παράλληλα η Τεχεράνη βρίσκεται ήδη στη διαδικασία εξασφάλισης περίπου $ 100 δισεκατομμυρίων για νέες συμφωνίες που αφορούν διάφορους τομείς παραγωγής, αποθήκευσης και μεταφοράς ενέργειας με δυτικές επιχειρήσεις.
Μολονότι η σύναψη της συμφωνίας θα ωφελήσει σημαντικά το Ιράν, υπάρχουν και χώρες για τις οποίες θα αποτελέσει σκόπελο για την οικονομία τους. Ως εκ τούτου η μείωση της τιμής του πετρελαίου μπορεί να αποτελεί αισιόδοξη είδηση για τους καταναλωτές, αλλά… δυσάρεστη είδηση για τη Σαουδική Αραβία, η οποία κινδυνεύει να απολέσει σημαντικό μερίδιο της αγοράς τα επόμενα χρόνια. Επίσης, τα αρνητικά αποτελέσματα θα πλήξουν την οικονομία της Ρωσίας και της Βενεζουέλας. Η πρώτη διότι η πτώση των τιμών του «μαύρου χρυσού» σε συνδυασμό με τις κυρώσεις που της επέβαλλε η Δύση συρρίκνωσε την οικονομία της κατά 1,9% το πρώτο τρίμηνο. Όσον αφορά τη Bενεζουέλα, οι κρατικές επιδοτήσεις στις τιμές του πετρελαίου αποτελούν σημαντικό αγκάθι για την οικονομία της χώρας, καθώς επιβαρύνουν το κράτος με πρόσθετες δαπάνες 12,5 δισ. δολαρίων.
Αρνητική στάση κρατά και το Ισραήλ με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου, να χαρακτηρίζει τη συμφωνία της Βιέννης «μια από τις πιο μαύρες σελίδες της σύγχρονης Ιστορίας».
Οι βασικοί επικριτές της συμφωνίας, δηλαδή το Ισραήλ και οι ΗΠΑ, επισημαίνουν ότι η παροχή περισσότερων κονδυλίων στο Ιράν θα έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία εντονότερων προβλημάτων στη Μέση Ανατολή.
Αναφέρουν δε ότι οι στρατιωτικές δαπάνες του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας δεν ήταν μέχρι πρόσφατα ισόποσες. Επικαλούνται μάλιστα την ανάλυση του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης, που αναφέρει ότι το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας δαπάνησε περί τα 80 δισεκατομμύρια δολάρια για την άμυνα το 2014 ενώ το Ιράν μόλις 15 δισεκατομμύρια.
Όσον αφορά το χώρο των αερομεταφορών ο γερασμένος στόλος της κρατικής Ιran Air θα χρειαστεί άμεσο εκσυγχρονισμό ενώ ο υπουργός Μεταφορών της χώρας ανακοίνωσε ότι θα πρέπει να αντικατασταθούν έως και 400 εμπορικά αεροσκάφη τα επόμενα 10 χρόνια, γεγονός που θα επιφέρει τουλάχιστον $20 δισεκατομμύρια έσοδα σε εταιρείες κατασκευής αεροσκαφών.
ΦΩΤΟ: ΑΠΕ- EPA/PRESIDENTIAL OFFICIAL WEBSITE/
