Η Μαρία Δαμανάκη, Επίτροπος Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, ο Philippe de Fontaine-Vive, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), και ο Andrew Winbow, βοηθός Γραμματέας του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ), συναντώνται στην Αθήνα, Ελλάδα, με την ευκαιρία του 12ου Συνεδρίου του Ευρωμεσογειακού Μηχανισμού Επενδύσεων και Εταιρικής Σχέσης (FEMIP) (18-19 Απριλίου), με στόχο να επιβεβαιώσουν τη δέσμευσή τους να εργάζονται συλλογικά και στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης για τη στήριξη μια γαλάζιας και βιώσιμης οικονομίας στην περιοχή της Μεσογείου, καθώς και για τη μεγιστοποίηση της θαλάσσιας και ναυτιλιακής συνεργασίας σε όλες τις γειτονικές χώρες. Στο συνέδριο θα συμμετάσχουν υπουργοί της Βουλγαρίας, της Κροατίας, της Κύπρου, της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Μάλτας και της Παλαιστίνης που είναι αρμόδιοι για θέματα θαλάσσιας πολιτικής.
Οι δυνατότητες που προσφέρει η θάλασσα βρίσκονται στο επίκεντρο των προσπαθειών για προώθηση της γαλάζιας ανάπτυξης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καθορίσει τη θέση της σχετικά με την ανάπτυξη εταιρικής σχέσης με τις χώρες της Νότιας Μεσογείου με σκοπό τη δημοκρατία και την κοινή ευημερία, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση μιας οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και στην ενίσχυση της τομεακής συνεργασίας. Η συνολική χρηματοδοτική στήριξη προς τις γειτονικές χώρες της Νότιας Μεσογείου από το 2007 έως το 2012 ανέρχεται σε 7,48 δισεκατομμύρια ευρώ[1]. Η ΕΤΕπ αύξησε τη στήριξη που παρέχει στην περιφέρεια αυτή στο πλαίσιο του Ευρωμεσογειακού Μηχανισμού Επενδύσεων και Εταιρικής Σχέσης (FEMIP). Από τα τέλη του 2002 και μέχρι το 2012, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει διαθέσει περισσότερα από 13 δισεκατομμύρια ευρώ για τη χρηματοδότηση των μεσογειακών χωρών εταίρων και έχει συγκεντρώσει περίπου 35 δισεκατομμύρια ευρώ ακόμη από κοινού με διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, διμερείς οργανισμούς και τον ιδιωτικό τομέα προκειμένου να συμβάλει στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη της περιοχής. Ο ΔΝΟ είναι αρμόδιος σε παγκόσμιο επίπεδο για να εξασφαλίσει τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα στον τομέα της θαλάσσιας προστασίας και ασφάλειας, της αποτελεσματικότητας της ναυσιπλοΐας, καθώς και της πρόληψης και του ελέγχου της θαλάσσιας ρύπανσης που προκαλείται από τα πλοία.
“Με μεγάλη χαρά εγκαινιάζω σήμερα μια διαδικασία ενισχυμένης συνεργασίας προς όφελος της γαλάζιας οικονομίας στην περιοχή. Δουλεύοντας όλοι μαζί και συνεργαζόμενοι με την Ένωση για τη Μεσόγειο, τις άλλες σχετικές περιφερειακές οργανώσεις και όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες, μπορούμε να ενισχύσουμε τη δημοκρατία, τη μακροπρόθεσμη ευημερία, την χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, την αξιοπρεπή εργασία και την απασχόληση στην περιοχή. Ας στηρίξουμε, πρώτα από όλα, την ανάπτυξη θαλάσσιων συνεργατικών σχηματισμών που θα αποτελέσουν χρήσιμες πλατφόρμες για συμμετοχή πολλών και διαφόρων ενδιαφερομένων. Ας προωθήσουμε παράλληλα ένα δίκτυο ιδρυμάτων ναυτικής εκπαίδευσης, έχοντας για παράδειγμα το εμβληματικό σχέδιο των Βαλτικών χωρών για τα Ευρωπαϊκά Κέντρα Αριστείας για τη Ναυτική Εκπαίδευση. Σε μια περιοχή, όπως η Μεσόγειος, μπορούμε να εργαστούμε αποτελεσματικότερα και να επιτύχουμε την αναγκαία κρίσιμη μάζα αν αγνοήσουμε τα σύνορα και αντιμετωπίσουμε συνολικά τους διάφορους τομείς”, δήλωσε η επίτροπος Μαρία Δαμανάκη.
Ο Andrew Winbow από τον ΔΝΟ, δήλωσε: “Είναι σαφές ότι θα πρέπει να εστιάσουμε στη διατήρηση και την ενίσχυση, όπου είναι δυνατόν, της ποιότητας και της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος. Αυτό θα απαιτήσει όχι μόνον την κατάλληλη διαχείριση των περιορισμένων πόρων, αλλά και την προσεκτική εξέταση των συγκρουόμενων αιτημάτων των χρηστών της θάλασσας. Η δράση πρέπει να επικεντρωθεί σε δύο κύριους τομείς ζωτικής σημασίας: την εκπαίδευση, κατάρτιση και διάδοση πληροφοριών και την κάποιας μορφής παρακολούθηση και εποπτεία προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή των πολιτικών και των πρακτικών που πρέπει να επιλεγούν. Από την άποψη αυτή, η μεγαλύτερη χρήση της τεχνολογίας, όπως η δορυφορική επιτήρηση και συλλογή δεδομένων και η επικείμενη εφαρμογή της ηλεκτρονικής πλοήγησης, θα μπορούσε να συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος. Σε συνεργασία με τους αρμόδιους οργανισμούς της ΕΕ που εκπροσωπούνται στο συνέδριο, ο ΔΝΟ είναι έτοιμος να συνδράμει τις χώρες της περιοχής ώστε να διασφαλιστεί το βιώσιμο μέλλον που όλοι επιδιώκουμε.”
Ο Philippe de Fontaine-Vive από την ΕΤΕπ δήλωσε: “Οφείλουμε να αξιοποιήσουμε κάθε δυνατότητα προώθησης μεγαλύτερης συνέργειας μεταξύ των εφαρμοζόμενων πολιτικών και των επενδυτικών ευκαιριών. Στόχος μας είναι τώρα να καθορίσουμε και να αναλάβουμε δραστηριότητες που ευνοούν την ανάπτυξη δεξιοτήτων, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την προστασία και την ασφάλεια των πολιτών, την προστασία του περιβάλλοντος και τη “γαλάζια” ανάπτυξη στην περιοχή. Η ΕΤΕπ θα πρέπει να βασίζεται στην αύξηση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα σ’αυτή την προσπάθεια.”
Στο συνέδριο μίλησε και ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, Κωστής Μουσουρούλης ο οποίος μεταξύ άλλων τόνισε:
Η Ελλάδα είναι μια χώρα που ζει μέσα στη θάλασσα, έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή και τα περισσότερα νησιά ανάμεσα στα κράτη που βρέχονται από τη Μεσόγειο. Η θάλασσα αποτελεί στοιχείο της ταυτότητάς μας, με τις ρίζες της να χάνονται στους αιώνες. Από τη Φοινίκη μέχρι τον τότε γνωστό κόσμο, το σημερινό Γιβραλτάρ, οι Έλληνες, μέσα από τους θαλάσσιους δρόμους αναπτύξαμε δεσμούς φιλίας και συνεργασίας με άλλους λαούς, πολιτισμούς και θρησκείες. Αυτοί οι δεσμοί της χώρας μου αποτελούν και εχέγγυα βιώσιμης ανάπτυξης, ιδιαίτερα με τις δεδομένες συνθήκες. Η Ελλάδα δεν ζει μόνο μέσα στη θάλασσα, ζει και από τη θάλασσα. Δεν είναι μόνο η θέση της ελληνόκτητης ναυτιλίας και της χώρας στη «βιομηχανία θαλασσίων μεταφορών» και η προστιθέμενη αξία που προσδίδει στη δοκιμαζόμενη ελληνική οικονομία και την κοινωνία που μας γεμίζει αισιοδοξία, αλλά και οι εκτιμήσεις για ενίσχυση της συμβολής της μέσω της ενεργοποίησης όλων των πτυχών του ναυτιλιακού πλέγματος.
Οι εκτιμήσεις αυτές αναδεικνύουν τρεις ομάδες προτεραιοτήτων που συνδέονται άμεσα με τη Μεσογειακή Θαλάσσια Πολιτική, πως:
· οι θαλάσσιες μεταφορές και η ενίσχυση του ανταγωνισμού,
· οι λιμενικές υποδομές και η διευκόλυνση του εμπορίου,
· η ναυτική εκπαίδευση και η προσέλκυση των νέων στο ναυτικό επάγγελμα.
Οι λαοί της Μεσογείου μπορούν να ωφεληθούν πραγματικά με τη συστράτευση σε αυτές τις προτεραιότητες. Και, θα εξηγήσω τι εννοώ με αυτό. Επειδή πιστεύουμε στην αξία της ολοκληρωμένης προσέγγισης των θαλασσίων ζητημάτων στη Μεσόγειο, όπως προωθείται από την Επιτροπή στη βάση της ΟΘΠ και της πολιτικής στη Μεσόγειο, έχουμε εξαρχής υποστηρίξει όλες τις σχετικές πρωτοβουλίες. Η τριμερής πρωτοβουλία για την προώθηση της θαλάσσιας πολιτική στη Μεσόγειο αντανακλά σε μεγάλο βαθμό και τις δικές μας προσδοκίες και στόχους. Είναι σαφές ότι η υποστήριξη και προώθηση κοινών στόχων απαιτούν δέσμευση από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Εξίσου σαφής είναι η απαίτηση για σεβασμό των θεμελιωδών αρχών που περιλαμβάνονται στη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Αποτελεί άλλωστε προϋπόθεση για καλή θαλάσσια διακυβέρνηση σε μια περιοχή όπου συνυπάρχουν πάνω από 20 χώρες με διαφορετικές ιστορικές και πολιτισμικές παραδόσεις. Η νομική βεβαιότητα και το σταθερό πλαίσιο διακυβέρνησης της Σύμβασης, θα δώσουν πραγματική ώθηση στην ανάπτυξη της «Γαλάζιας Οικονομίας» στη Μεσόγειο. Και αυτό θα πρέπει να το διασφαλίσουν τόσο τα παράκτια κράτη, όσο και οι οργανισμοί της πρωτοβουλίας.
Θα ήθελα να αναφερθώ στο σημείο αυτό στις βασικές προτεραιότητες της χώρας μου όσον αφορά τα θαλάσσια ζητήματα.
Πρώτη βασική μας προτεραιότητα αποτελεί η διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ναυτιλίας μέσα από θετικά μέτρα και κανόνες παγκόσμιας αποδοχής, είτε πρόκειται για την ασφάλεια του πλοίου ή για την προστασία του περιβάλλοντος. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω: η ναυτιλία είναι μια διεθνής δραστηριότητα που πρέπει να στηρίζεται σε διεθνείς κανόνες και πρότυπα. Δεύτερη προτεραιότητα είναι η βιώσιμη ανάπτυξη του λιμενικού μας συστήματος στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μεταφορών μέσα από την πλήρη αναμόρφωση της διακυβέρνησής του. Βασικό στόχο της αναμόρφωσης αυτής αποτελεί η άρση εμποδίων στη ναυτιλιακή κίνηση.
Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου ανέλαβε προσφάτως τον εθνικό συντονισμό της ΟΘΠ. Για εμάς θαλάσσια ανάπτυξη, γαλάζια ανάπτυξη, σε όρους ΟΘΠ και θαλάσσιες επενδύσεις είναι έννοιες αλληλένδετες. Για το λόγο αυτό, συστήνουμε μια νέα Γενική Γραμματεία για τα Λιμάνια και τις Ναυτιλιακές Επενδύσεις, για την αξιοποίηση του συνολικού δυναμικού της Γαλάζιας Οικονομίας. Ασφαλώς υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω ανάπτυξη και δραστηριοποίηση συναφών προς τη ναυτιλία κλάδων, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της λιμενικής βιομηχανίας.
Η δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών στον τομέα της ναυτικής εκπαίδευσης είναι μια καλή ιδέα, σε απόλυτη αρμονία με την προσπάθειά μας να προσελκύσουμε νέους ανθρώπους στη θάλασσα την παρούσα περίοδο που οι ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης στην ξηρά είναι περιορισμένες. Ήδη οι ΑΕΝ παρέχουν εκπαίδευση στο πλαίσιο διμερών συμφωνιών με την Κύπρο αλλά και τη Συρία. Με δεδομένο ότι οι απαιτήσεις των Διεθνών Συμβάσεων που αφορούν εκπαίδευση και πιστοποίηση των ναυτικών είναι κοινές, η δημιουργία ενός δικτύου ανταλλαγής εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών μας βρίσκει σύμφωνους.
Η πρόταση δημιουργίας ενός Κέντρου Ναυτιλιακής Γνώσης, που αποτελεί και αντικείμενο της σημερινής Διάσκεψης, μπορεί να αναδείξει τις ευκαιρίες αξιοποίησης των προγραμμάτων αυτών και για τον ιδιωτικό τομέα. Θα πρέπει το Κέντρο αυτό να είναι μια εύκολα προσβάσιμη πύλη για όποιον ιδιώτη ενδιαφέρεται να επενδύσει σε υποδομές στον Μεσογειακό χώρο. Όσον αφορά στη δημιουργία δικτύων διαδρόμων ναυσιπλοΐας, θα μου επιτρέψετε να εκφράσω μία επιφύλαξη μέχρι να δούμε τις λεπτομέρειες της πρότασης.
Θα ήθελα τέλος να υπογραμμίσω τη σημασία που αποδίδουμε στη συνεργασία των ακτοφυλακών, τόσο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο όσο και μεταξύ των Μεσογειακών κρατών. Η πρόκληση της παράνομης μετανάστευσης και του διασυνοριακού εγκλήματος συνολικά, όπως και η πλημμελής εφαρμογή όρων ασφαλείας, καθιστούν, όπως προανέφερα, απειλές για την ανάπτυξη των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων. Η από κοινού, διασυνοριακή και συνεργατική αντιμετώπιση των θεμάτων αυτών είναι η καλύτερη λύση. Να αναφέρω ότι η Ελλάδα κατέχει για τα έτη 2012-13 την Προεδρία του Ευρωπαϊκού Forum των Αρχηγών των Ακτοφυλακών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Schengen.
Επειδή οι προκλήσεις στη θάλασσα, αφορούν είτε την ασφάλεια των πλοίων, είτε των επιβαινόντων, είτε την προστασία των συνόρων ή την πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος και δεν γνωρίζουν σύνορα, θεωρούμε τη διατομεακή και διασυνοριακή μεταξύ των Ακτοφυλακών ως στοιχείο καλής θαλάσσιας διακυβέρνησης που θα μπορεί να διασφαλίσει την εφαρμογή του συνολικού πλέγματος της νομοθεσίας.
Όλοι αυτοί οι τομείς για μας είναι εξίσου σημαντικοί, ο καθένας με τις δικές του ιδιαιτερότητες και διαφορετικό τρόπο χειρισμού των θεμάτων του. Αυτός ήταν και ένας από τους ισχυρότερους λόγους υπέρ της επανασύστασης του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου. Το Υπουργείο, όπως προανέφερα, έχει επωμιστεί τον συντονισμό της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής στην Ελλάδα. Ανάλογα με το θεματικό αντικείμενο κάθε πρωτοβουλίας στο πλαίσιο της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής, αυτή θα υλοποιείται από το αρμόδιο κάθε φορά Υπουργείο. Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου έχει ήδη ξεκινήσει την προσπάθεια για την εφαρμογή της στους διάφορους τομείς ευθύνης του.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Εθνική Στρατηγική μας για τον Νησιωτικό Χώρο, που βασίζεται σε τρεις άξονες: τα Ποιοτικά Νησιά, τα Πράσινα Νησιά, και τα Νησιά Ίσων Ευκαιριών. Στην πολιτική μας αυτή, μεταξύ άλλων, είναι κυρίαρχες και πλήρως ενσωματωμένες οι αρχές και οι δράσεις που προβλέπει η Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική, όπως η Γαλάζια Ανάπτυξη, η Θαλάσσια Γνώση, ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, και η Θαλάσσια Στρατηγική.
Κατά τη διάρκεια αυτού του συνεδρίου είμαι σίγουρος θα παρακολουθήσουμε ολοκληρωμένες προτάσεις για το πώς η συνεργασία αυτή μπορεί να προχωρήσει με βιώσιμο και αποτελεσματικό τρόπο. Μέσα από την υποστήριξη δημιουργίας ναυτιλιακών συνεργατικών σχηματισμών, της προώθησης της ναυτικής ασφάλειας και της θαλάσσιας επιτήρησης, καθώς και μέσω της διασφάλισης συνεργιών σε διάφορα προγράμματα, που υπογραμμίζουν παράλληλα ευκαιρίες για ανάπτυξη και επενδύσεις.
Απευθύνω πρόσκληση προς όλους τους Μεσογειακούς εταίρους να υιοθετήσουν την Τριμερή Πρωτοβουλία, να υποβάλουν τις προτάσεις και προτεραιότητές τους στα επόμενα στάδια, για να υποστηριχθεί μια συνεργασία επωφελής για όλα τα παράκτια κράτη της Μεσογείου. Καλώ επίσης τον ιδιωτικό τομέα να αγκαλιάσει αυτή την πρωτοβουλία λαμβάνοντας υπόψη ότι η λεκάνη της Μεσογείου είναι μια ιδανική περιοχή για επενδύσεις. Θεωρούμε ότι η περίοδος είναι η πλέον κατάλληλη των τελευταίων ετών.
