Ενώ η κατάσταση των χρηματοπιστωτικών αγορών στην ΕΕ έχει βελτιωθεί σημαντικά από το καλοκαίρι, η οικονομική δραστηριότητα ήταν απογοητευτική το δεύτερο εξάμηνο του 2012. Ωστόσο, οι κυριότεροι δείκτες δείχνουν ότι το ΑΕΠ στην ΕΕ δεν πρόκειται να υποχωρήσει περισσότερο πλέον και ότι μπορεί να αναμένεται βαθμιαία επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Σε ένα πρώτο στάδιο, η ανάκαμψη της ανάπτυξης θα οφείλεται στην αύξηση της εξωτερικής ζήτησης. Προβλέπεται ότι οι εγχώριες επενδύσεις και η εγχώρια κατανάλωση θα ανακάμψουν αργότερα κατά τη διάρκεια του έτους ενώ αναμένεται ότι, έως το 2014, η εγχώρια ζήτηση θα καταστεί ο κυριότερος μοχλός ενίσχυσης της αύξησης του ΑΕΠ.
Η υποτονική οικονομική δραστηριότητα προς τα τέλη του 2012 συνεπάγεται χαμηλό σημείο εκκίνησης για το τρέχον έτος. Η κατάσταση αυτή, σε συνδυασμό με μια πιο βαθμιαία από την προβλεπόμενη επιστροφή στην ανάπτυξη, οδηγεί σε εκτίμηση για χαμηλή ετήσια αύξηση του ΑΕΠ το 2013 κατά 0,1% στην ΕΕ και για συρρίκνωση κατά 0,3% στην ευρωζώνη. Η εξέλιξη του τριμήνου όσον αφορά το ΑΕΠ είναι κάπως πιο δυναμική απ’ ό,τι δείχνουν τα ετήσια αριθμητικά στοιχεία και το ΑΕΠ κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2013 προβλέπεται να είναι κατά 1,0% υψηλότερο από το επίπεδο που είχε επιτευχθεί το τελευταίο τρίμηνο του 2012 στην ΕΕ, και κατά 0,7% στην ευρωζώνη.
Η αντίθεση μεταξύ της βελτίωσης της κατάστασης των χρηματοπιστωτικών αγορών και της υποτονικότητας των μακροοικονομικών προοπτικών για το 2013 οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διαδικασία προσαρμογής των ισολογισμών, η οποία συνεχίζει να αποτελεί βάρος για την βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη. Καθώς προχωρά η διαδικασία αυτή, θα ενισχυθεί και η βάση για ανάπτυξη το 2014, η οποία αναμένεται να φθάσει σε 1,6% στην ΕΕ και 1,4% στην ευρωζώνη.
Ο Αντιπρόεδρος για τις οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις και το ευρώ, Olli Rehn, έκανε την ακόλουθη δήλωση: “Η υπό εξέλιξη επαναξισσορόπηση της ευρωπαϊκής οικονομίας εξακολουθεί να αποτελεί βάρος για την ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα. Μπορούμε να συνοψίσουμε την τρέχουσα κατάσταση ως εξής: έχουμε απογοητευτικά «αντικειμενικά» στοιχεία από τα τέλη του περασμένου έτους, ορισμένα πιο ενθαρρυντικά «υποκειμενικά» στοιχεία από το πρόσφατο παρελθόν και αυξανόμενη εμπιστοσύνη των επενδυτών όσον αφορά το μέλλον. Τα αποφασιστικά μέτρα πολιτικής που ελήφθησαν πρόσφατα ανοίγουν τον δρόμο για την επιστροφή στην ανάκαμψη. Πρέπει να συνεχίσουμε την πορεία των μεταρρυθμίσεων και να αποφύγουμε οτιδήποτε θα μπορούσε να υπονομεύσει την πραγματοποιούμενη αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και να καθυστερήσει έτσι την αναγκαία ανάκαμψη της ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας.»
Αναμενόμενη βαθμιαία αύξηση της κατανάλωσης και των επενδύσεων
Τα σημαντικά πολιτικά μέτρα που ελήφθησαν από το περασμένο καλοκαίρι είχαν ως αποτέλεσμα να εξελιχθεί η εκτίμηση των αγορών σχετικά με τη βιωσιμότητα της ΟΝΕ και τη δημοσιονομική βιωσιμότητα των κρατών μελών της.
Ο συνδυασμός συγκυριακής επιβράδυνσης, αβεβαιότητας και της βραδύρυθμης προσαρμογής των ισολογισμών, καθώς και της αναδιάταξης των πόρων στην οικονομία – που είναι τυπικά επακόλουθα μιας βαθειάς χρηματοπιστωτικής κρίσης – παρακωλύει προς το παρόν την εγχώρια κατανάλωση και τις επενδύσεις. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων θα μειώσει ωστόσο τον αρνητικό αντίκτυπο αυτών των παραγόντων. Αναμένεται ότι η χαλάρωση των εντάσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα οδηγήσει σε καλύτερους όρους χορήγησης δανείων, πράγμα το οποίο αναμένεται να ανοίξει τον δρόμο για την προοδευτική επιστροφή σε αύξηση της κατανάλωσης και των επενδύσεων κατά τη διάρκεια του 2013.
Η σημερινή αδυναμία της οικονομικής δραστηριότητας αναμένεται να οδηγήσει εφέτος σε επιδείνωση της ανεργίας, το ποσοστό της οποίας αναμένεται να φθάσει σε 11,1% στην ΕΕ και σε 12,2% στην ευρωζώνη.
Καθώς ο αντίκτυπος στον πληθωρισμό των υψηλότερων τιμών ενεργείας αναμένεται να υποχωρήσει, ο πληθωρισμός των τιμών καταναλωτή στην ΕΕ προβλέπεται να υποχωρήσει βαθμιαία κατά τη διάρκεια του 2013 και να σταθεροποιηθεί σε 1,7% περίπου στην ΕΕ και 1,5% στην ευρωζώνη κατά το επόμενο έτος.
Πρόοδος της δημοσιονομικής εξυγίανσης
Τα μεγάλης εμβέλειας δημοσιονομικά μέτρα που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη αναμένεται ότι θα οδηγήσουν σε νέα μείωση των συνολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων σε 3,4% στην ΕΕ και 2,8% στην ευρωζώνη το 2013. Η μείωση του διαρθρωτικού δημοσιονομικού ισοζυγίου αναμένεται να προχωρήσει με ελαφρώς βραδύτερο ρυθμό φέτος απ’ ό,τι κατά το 2012. Αυτή η υπό εξέλιξη δημοσιονομική εξυγίανση συγκρατεί την αύξηση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ, ο οποίος αναμένεται να κινηθεί ελαφρά ανοδικά το 2013, καθώς η αύξηση του ΑΕΠ παραμένει υποτονική.
Ενώ για τις προοπτικές ανάπτυξης εξακολουθούν να υφίστανται κίνδυνοι αρνητικών εξελίξεων η κατανομή των κινδύνων έχει καταστεί σαφώς πιο ισορροπημένη. Η αποτελεσματική εφαρμογή των πολιτικών για την ενίσχυση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης και την ενθάρρυνση των αναγκαίων προσαρμογών είναι πολύ σημαντική για να αποσοβηθεί ο κίνδυνος μιας ακόμη επιδείνωσης της κρίσης δημοσίου χρέους. Άλλοι κίνδυνοι αρνητικών εξελίξεων συνδέονται με την αδυναμία της αγοράς εργασίας, η οποία επηρεάζει με τη σειρά της την εγχώρια ζήτηση και επιβραδύνει τη δυναμική των μεταρρυθμίσεων, καθώς και με τις μεσοπρόθεσμες δημοσιονομικές προκλήσεις στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία, που εξακολουθούν να είναι σημαντικές. Το ενδεχόμενο να είναι η αύξηση του ΑΕΠ μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα αν η πρόοδος που σημειώνεται σε σχέση με την επίλυση της κρίσης και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι ταχύτερη ή/και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης ισχυρότερη από την αναμενόμενη. Όσον αφορά τους κινδύνους που σχετίζονται με τις προοπτικές πληθωρισμού, φαίνονται ισορροπημένοι.
