Η απροσδόκητη στασιμότητα της ανάκαμψης στα τέλη του 2011 αναμένεται να επεκταθεί στα δύο πρώτα τρίμηνα του 2012. Ωστόσο, η μέτρια ανάπτυξη αναμένεται να επιστρέψει στο δεύτερο εξάμηνο του έτους. Σε ετήσια βάση, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2012 προβλέπεται τώρα να παραμείνει αμετάβλητη στην ΕΕ (0,0%) και να μειωθεί κατά 0,3% στη ζώνη του ευρώ. Εξακολουθεί να υφίσταται μεγάλη αβεβαιότητα ενώ οι εξελίξεις στις επιμέρους χώρες παραμένουν άνισες. Η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό το 2012 έχει αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα άνω σε σύγκριση με το φθινόπωρο, λόγω των επίμονα υψηλών τιμών της ενέργειας και των αυξήσεων των έμμεσων φόρων. Βρίσκεται τώρα στο 2,3% στην ΕΕ και 2,1% στη ζώνη του ευρώ.
Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις κ. Όλι Ρεν δήλωσε: «Μολονότι η ανάπτυξη διακόπηκε, βλέπουμε σημάδια σταθεροποίησης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Το οικονομικό αίσθημα είναι ακόμα σε χαμηλά επίπεδα αλλά οι πιέσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές μειώνονται. Έχουν ήδη ληφθεί πολλά από τα μέτρα που ήταν απαραίτητα για την εξασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για αειφόρο ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας. Λαμβάνοντας αποφασιστικά μέτρα μπορούμε να ανακάμψουμε και να περάσουμε από την σταθεροποίηση στην ανάπτυξη και στην δημιουργία θέσεων εργασίας.»
Η πρόβλεψη ανάπτυξης για την ΕΕ και τη ζώνη του ευρώ αναθεωρήθηκε προς τα κάτω
Στο πλαίσιο της φθίνουσας αναπτυξιακής δυναμικής και της συνεχιζόμενης χαμηλής αυτοπεποίθησης, το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να παραμείνει αμετάβλητο στην ΕΕ (0,0%) και να συρρικνωθεί κατά 0,3% στη ζώνη του ευρώ το 2012. Πρόκειται για αναθεώρηση προς τα κάτω κατά 0,6% στην ΕΕ και 0,8% στη ζώνη του ευρώ σε σχέση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της 10ης Νοεμβρίου 2011. Από την εξέταση της επικρατούσας κατάστασης στα επιμέρους κράτη μέλη προκύπτει ότι οι αναπτυξιακές αποκλίσεις μεταξύ τους παραμένουν σοβαρές. Το 2012, η αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να είναι αρνητική σε εννέα χώρες, στάσιμη σε μια και θετική σε δεκαεπτά. Η υψηλότερη ανάπτυξη θα σημειωθεί στη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία και η χαμηλότερη στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία.
Προοπτικές της εγχώριας και της παγκόσμιας ζήτησης
Οι προοπτικές επηρεάζονται από τη χαμηλότερη υποστήριξη που παρέχει η παγκόσμια οικονομία λόγω της συνεχιζόμενης εξασθένησης της παγκόσμιας ζήτησης που έχει αρνητικές επιπτώσεις στις καθαρές εξαγωγές. Η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων της ΕΕ και των καταναλωτών εξακολουθούν να παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο, μολονότι σημειώθηκε πρόσφατα μικρή βελτίωση επειδή ο χρηματοπιστωτικός τομέας εμφάνισε σημεία σταθεροποίησης. Η εφαρμογή αξιόπιστων πολιτικών σε ευάλωτες χώρες και η ολοένα μεγαλύτερη αναγνώριση ότι επιτυγχάνεται σταθερή πρόοδος όσον αφορά την αντιμετώπιση της κρίσης των κρατικών χρεών συνέβαλαν στη σταθεροποίηση των αγορών. Η άποψη ότι οι κίνδυνοι λόγω των κρατικών χρεών είναι μεγάλοι έχει κάπως μετριαστεί πρόσφατα για ορισμένες χώρες, αλλά οι διαφορές επιτοκίου των κρατικών ομολόγων των πλέον αξιόπιστων σε σχέση με τις λιγότερο αξιόπιστες χώρες παραμένουν μεγάλες ενώ οι πιστωτικοί όροι για τον ιδιωτικό τομέα έχουν καταστεί αυστηρότεροι. Μολονότι η ευρύτερη οικονομική κατάσταση της αγοράς στην ΕΕ παραμένει εύθραυστη και η αβεβαιότητα εξακολουθεί να επηρεάζει αρνητικά σε μεγάλο βαθμό τις ιδιωτικές επενδύσεις και την κατανάλωση, ο κίνδυνος της πιστωτικής κρίσης έχει μειωθεί, κυρίως χάρη στα μέτρα για την ενίσχυση της ρευστότητας που έλαβε η ΕΚΤ. Παράλληλα, δεδομένης της υποτονικής ζήτησης, δεν αναμένεται οι πιστωτικές συνθήκες να περιορίσουν τις επενδύσεις και την κατανάλωση για το χρονικό διάστημα που καλύπτουν οι παρούσες προβλέψεις. Εν γένει αναμένεται σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης καθώς και ανάκαμψη των επενδύσεων και της κατανάλωσης το δεύτερο εξάμηνο του 2012.
Ο πληθωρισμός περιορίζεται αλλά πολύ σταδιακά
Συνεπεία των επίμονα υψηλών τιμών ενέργειας, ο πληθωρισμός παρέμεινε υψηλότερος από τις προβλέψεις του φθινοπώρου. Με το δομικό πληθωρισμό να έχει σταθεροποιηθεί περίπου στο 2% και τις πρόσφατες αυξήσεις των έμμεσων φόρων να παρεμποδίζουν την ταχύτερη μείωση των πιέσεων στις τιμές, ο πληθωρισμός ΕνΔΤΚ[1] μειώθηκε σταδιακότερα του αναμενομένου. Αντανακλώντας την προβλεπόμενη εξασθένηση της οικονομικής δραστηριότητας, ο πληθωρισμός προβλέπεται να συνεχίσει να μειώνεται αργά κατά την περίοδο που αφορούν οι παρούσες προβλέψεις. Για το 2012 συνολικά, ο πληθωρισμός ΕνΔΤΚ εικάζεται πλέον ότι θα ανέλθει σε 2,3% στην ΕΕ και σε 2,1% στη ζώνη του ευρώ.
Αξιολόγηση κινδύνου
Εν μέσω της παρατεινόμενης αβεβαιότητας, εντείνονται οι κίνδυνοι που απειλούν τις προοπτικές ανάπτυξης της ΕΕ το 2012. Η επιδείνωση της κρίσης των κρατικών χρεών, αν προκαλούσε τελικά πιστωτική κρίση και κατάρρευση της εγχώριας ζήτησης, θα συνεπαγόταν πιθανότατα βαθιά και παρατεταμένη ύφεση. Στις ενδεχόμενες ανοδικές ωστικές δυνάμεις για το ΑΕΠ συμπεριλαμβάνονται η ισχυρότερη της αναμενόμενης ανάκαμψη της εμπιστοσύνης και η σθεναρότερη παγκόσμια ζήτηση, που θα μπορούσαν να απορρέουν π.χ. από μια σταθεροποίηση της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ. Όσον αφορά τον πληθωρισμό, οι κίνδυνοι φαίνονται συνολικά ισορροπημένοι, με ενδεχόμενες μεγάλες καθοδικές πιέσεις σε περίπτωση μεγαλύτερης της αναμενομένης συρρίκνωσης του ΑΕΠ, με συνακόλουθη συμπίεση της δυναμικής των τιμών. Αντίθετα οι διαταραχές του εφοδιασμού με πετρέλαιο, λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων και της εντονότερης της αναμενόμενης ζήτησης από τις αναδυόμενες αγορές, θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό των τιμών των βασικών εμπορικών αγαθών.
[1] Εναρμονισμένος Δείκτης Καταναλωτικών Τιμών
