Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα τις προτάσεις της για την ανάπτυξη των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφοράς (TEN-T). Οι προτάσεις αποτελούνται από ομάδες κατευθυντήριων γραμμών, οι οποίες αποκρυσταλλώνουν τις υποδομές των TEN-T βάσει των οποίων καθορίζονται τα projects αλλά και τους όρους, τις μεθόδους και τις διαδικασίες για την παροχή Ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Εκτός των μεταφορών, εμπλέκονται επίσης υποδομές για την ενέργεια και τις τηλεπικοινωνίες. Οι κατευθυντήριες γραμμές για τα TEN-T επιβεβαιώνουν την διπλή προσέγγιση με ένα συμπληρωματικό και ένα κεντρικό δίκτυο. Το συμπληρωματικό δίκτυο αποτελείται από όλες τις υπάρχουσες και σχεδιαζόμενες υποδομές, οι οποίες καλύπτουν τις απαιτήσεις των κατευθυντήριων γραμμών και πρέπει να είναι σε λειτουργία μέχρι τις 31/12/2050 το αργότερο. Το κύριο δίκτυο επικαλύπτει το περιεκτικό δίκτυο και αποτελείται από τα πιο σημαντικά στρατηγικά τμήματα. Επικεντρώνεται σε εκείνα τα στοιχεία των TEN-T με την υψηλότερη προστιθέμενη αξία για την Ευρώπη. Το κύριο δίκτυο θα πρέπει να είναι έτοιμο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2030. Η επιτροπή έχει αναγνωρίσει 10 διαδρόμους πολυτροπικών μεταφορών οι οποίοι αναμένεται να απορροφήσουν ένα σημαντικό τμήμα των €31,7 δις τα οποία έχει προταθεί για την περίοδο 2014-2010, €10 δις εκ των οποίων θα προέλθουν από το Ταμείο Συνοχής.
Τα λιμάνια ξεχωρίζουν στο νέο πλαίσιο των ΤΕΝ-Τ. 83 λιμάνια και cluster λιμένων επιλέχθηκαν ως τμήμα του κύριου δικτύου και σχεδόν όλοι οι διάδρομοι πολυτροπικών μεταφορών συνδέονται με λιμένες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε στις 19 Οκτωβρίου την πρόταση για τη μετατροπή του υπάρχοντος (πρόχειρου) σχεδίου των Ευρωπαϊκών οδικών δικτύων, σιδηροδρομικών δικτύων, αεροδρομίων και καναλιών σε ένα ενιαίο μεταφορικό δίκτυο (ΤΕΝ-Τ). Το νέο κύριο δίκτυο θα βοηθήσει στη μείωση των συμφορήσεων, θα αναβαθμίσει τις υποδομές και θα απλοποιήσει τις συνοριακές διαδικασίες μεταφορών σε όλη την Ε.Ε. Θα βελτιώσει τις συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων μέσων μεταφοράς και θα συμβάλλει στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της Ε.Ε. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπεύθυνο για θέματα μεταφορών, Siim Kallas, «οι μεταφορές είναι ζωτικής σημασίας για μία αποδοτική οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά κρίσιμες συνδέσεις αποτελούν ακόμη το ζητούμενο. Οι σιδηρόδρομοι της Ευρώπης χρησιμοποιούν 7 διαφορετικά μεγέθη σιδηροτροχιών, ενώ μόνο 20 από τα βασικά αεροδρόμια της Ε.Ε. και 35 από τα βασικά λιμάνια της Ε.Ε. συνδέονται άμεσα με τον σιδηρόδρομο. Χωρίς καλές συνδέσεις η Ε.Ε. δεν πρόκειται να αναπτυχθεί ή να ευημερήσει».
Η νέα πολιτική ακολουθεί μία διαδικασία διαβούλευσης δύο ετών και θα συντελέσει στην δημιουργία του κύριου δικτύου μέχρι το 2030 το οποίο θα αποτελεί την ραχοκοκαλιά των μεταφορών εντός της Ενιαίας Αγοράς. Το κύριο δίκτυο θα υποστηρίζεται από το συμπληρωματικό δίκτυο το οποίο θα τροφοδοτεί το κύριο δίκτυο σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Το συμπληρωματικό δίκτυο θα χρηματοδοτηθεί κατά κύριο λόγο από τα κράτη-μέλη, με κάποιες δυνατότητες χρηματοδότησης από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία. Στόχος είναι να εξασφαλιστεί ότι σταδιακά και μέχρι το 2050 η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων πολιτών και επιχειρήσεων δεν θα είναι σε απόσταση ταξιδίου μεγαλύτερη των 30 λεπτών από το συμπληρωματικό δίκτυο.
Στο σύνολό του το νέο μεταφορικό δίκτυο θα έχει ως αποτέλεσμα ασφαλέστερες μεταφορές με λιγότερες συμφορήσεις καθώς και συντομότερες και πιο ομαλές μεταφορές. Το όλο project θα παρακινήσει και την πραγματοποίηση επενδύσεις από τα κράτη-μέλη προκειμένου να ολοκληρώσουν τις δύσκολες διασυνοριακές συνδέσεις, οι οποίες σε διαφορετική περίπτωση δεν θα δημιουργούνταν. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, για κάθε €1 εκ., το οποίο θα καταναλώνεται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, θα δημιουργεί €5 εκ. από τα κράτη-μέλη και €20 εκ. από τον ιδιωτικό τομέα.
Η συγκεκριμένη πολιτική των ΤΕΝ-Τ θα ωθήσει την εφαρμογή συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας τα οποία θα επιτρέψουν τη βελτιστοποίηση της χρήσης των υποδομών και μέσω της αύξησης της αποδοτικότητας να οδηγήσουν σε μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Η εφαρμογή του κύριου δικτύου θα διευκολυνθεί μέσω της υιοθέτησης της πρακτικής των διαδρόμων. Δέκα διάδρομοι θα παρέχουν την βάση για το συντονισμό της ανάπτυξης των υποδομών, του κύριου δικτύου. Συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον τριών μέσων μεταφοράς, τριών κρατών-μελών και δύο διασυνοριακών συνδέσεων, αυτοί οι διάδρομοι θα φέρουν πιο κοντά τα κράτη-μέλη καθώς και τους εμπλεκόμενους φορείς.
Περισσότερα για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφοράς και τον ρόλο των λιμένω σε αυτά @ www.PortEconomics.gr
